Công an tiên phong 'đi bước trước'
'Công an phải có kế hoạch. Công an không thể đi sau công nghiệp, nông nghiệp, thương nghiệp, giao thông - vận tải. Tốt nhất là Công an đi bước trước' - lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Hội nghị Công an toàn quốc lần thứ 10 (tháng 1/1956) giờ đây đã và đang được lực lượng CAND thực hiện kịp thời, hiệu quả trong thực tiễn.
Tháng 10/2017, Ban Chấp hành Trung ương ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW về "Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả". Nghị quyết 18 ra đời được kỳ vọng sẽ "thổi luồng gió mới", chấn chỉnh tình trạng bộ máy cồng kềnh, lắm tầng nấc, vốn đã được nói nhiều, đề cập nhiều nhưng chưa thực hiện được bao nhiêu.
Tuy nhiên, với một bộ máy cồng kềnh, vấn đề đặt ra là ai sẽ đi tiên phong? Đọc nghị quyết, ai cũng nhận thấy rõ cần phải cải cách, cần phải tinh gọn và cần phải làm mạnh mẽ. Nhưng, ai sẽ xung kích thực hiện, tiên phong dẫn lối, lẽ nào lại rơi vào cảnh người nêu kiến nghị, ý tưởng thật hay nhưng khi hỏi ai sẽ bắt tay thực hiện thì lại yên ắng... Lẽ nào lại để sự yên ắng ấy một lần nữa bao trùm, để cho một nghị quyết được nhấn mạnh là cấp thiết, cấp bách, cần làm ngay lại phải chờ đợi?
Và, lần này, sự yên ắng ấy không cho phép tồn tại. Lần này cần sự tiên phong, dứt khoát và Bộ Công an đã thể hiện rõ tinh thần tiên phong, dứt khoát đó.

Bộ trưởng Lương Tam Quang khẳng định, việc sắp xếp tổ chức bộ máy trong CAND được tiến hành với trách nhiệm rất cao, sự đoàn kết, đồng lòng của toàn lực lượng.
Cụ thể, ngay sau khi Nghị quyết 18 được ban hành, Đảng ủy Công an Trung ương đã khẩn trương xây dựng đề án trình Bộ Chính trị phê duyệt và ban hành Nghị quyết số 22 ngày 15/3/2018 về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Tiếp đó, Đảng ủy Công an Trung ương đã xây dựng đề án trình Bộ Chính trị phê duyệt ban hành Nghị quyết số 12 ngày 16/3/2022 về đẩy mạnh xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, trong đó có nội dung tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy. Triển khai thực hiện 2 nghị quyết đặc biệt quan trọng này, Đảng ủy Công an Trung ương đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 01 ngày 6/8/2018, quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức Bộ Công an.
Cùng với đó, Bộ trưởng Bộ Công an ban hành các thông tư, quyết định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của các đơn vị trong CAND; tiến hành sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, không tổ chức cấp tổng cục, tinh gọn đơn vị cấp cục trực thuộc Bộ và công an địa phương, sắp xếp lại các đơn vị cấp phòng, cấp đội...
Và, việc thực hiện được triển khai khẩn trương với tinh thần không nề hà, không ngại khó, ngại khổ. Sau 7 năm thực hiện Nghị quyết số 18, tổ chức bộ máy Bộ Công an đã được sắp xếp tinh gọn, đội ngũ cán bộ được cơ cấu hợp lý, các mặt công tác công an đều đạt được kết quả toàn diện. Dịp đó, chia sẻ với báo chí về việc thực hiện bỏ cấp tổng cục, Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an (nay là Tổng Bí thư) cho biết, để bắt tay vào việc, dù đa số ý kiến đồng ý nhưng cũng có những ý kiến còn băn khoăn. Đặc biệt, một số cán bộ hưu trí, cán bộ lão thành có những người cả cuộc đời gắn bó với tổng cục, có rất nhiều tình cảm, kỷ niệm, khi nghe không còn tổng cục nữa cũng băn khoăn.
"Vì vậy, chúng tôi tổ chức những "Hội nghị Diên Hồng" để lấy ý kiến đóng góp, phân tích, đồng thời có điều kiện để giải thích, nói rõ những quan điểm, chủ trương để tạo sự đồng tình. Đặc biệt, Đảng ủy Công an Trung ương khi bỏ phiếu, phát biểu ý kiến đều rất thống nhất, tập trung, từ đó lan tỏa đến cán bộ, chiến sĩ. Cán bộ, chiến sĩ đều nhận thấy đây là việc làm đúng đắn và thiết thực, hiệu quả nên rất đồng tình ủng hộ" - Đại tướng Tô Lâm kể lại và nêu rõ, đây là cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy của lực lượng Công an.
Ở đây cần thấy rằng, việc thực hiện tinh gọn bộ máy, bỏ tổng cục, sáp nhập hàng loạt cấp cục, cấp phòng, cấp đội được Bộ Công an triển khai khẩn trương, đồng bộ và tạo hiệu lực, hiệu quả. Trong khi đó, thời gian từ 2018 đến 2024, tiến độ tinh gọn bộ máy theo Nghị quyết 18 của các bộ, ngành, địa phương diễn ra rất chậm. Như vậy, Bộ Công an đã tiên phong, nêu gương thực hiện ở lĩnh vực được đánh giá là rất khó khăn và khi Bộ Công an kiên quyết làm thì không có sự nề hà, do dự, không có sự đắn đo, so sánh "mình làm mà người khác chưa làm"! Đó là bản lĩnh, là ý chí, là sự quyết tâm chính trị, vừa thể hiện tính tập trung và bài bản, khoa học trong cải cách, tinh gọn bộ máy.
Đánh giá vấn đề này, Đại tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an khẳng định, sau khi triển khai kiện toàn tổ chức bộ máy bên trong theo Đề án 19, bố trí điều tra viên, sắp xếp, luân chuyển, bố trí cán bộ... đã góp phần quan trọng đưa những chủ trương của Đảng, của Đảng ủy Công an Trung ương nhanh chóng đi vào thực tiễn công tác. "Khi chúng ta nêu chủ trương công an chính quy về xã, nhiều đồng chí xung phong từ cấp Bộ về thẳng cơ sở, về công an cấp xã, vùng giáp biên. Nhiều đồng chí dù hết thời hạn nhưng vẫn xung phong ở lại cơ sở thêm một thời gian để thực hiện các công việc còn dang dở... Các bước đi, cách bố trí của lực lượng CAND có thể làm kinh nghiệm cho các cấp, ngành. Chúng ta thực hiện Đề án 19, kiện toàn tổ chức bộ máy bên trong và đang tiếp tục, đây là mệnh lệnh công tác, làm sao bố trí phù hợp, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả" - Bộ trưởng chỉ rõ.
Đó là thành quả nhìn thấy rõ sau 2 lần tiên phong thực hiện tinh gọn bộ máy. Và, bây giờ không phải là lúc dừng lại để nói về kết quả, thành tựu bởi công cuộc tinh gọn bộ máy vẫn còn nhiều việc phải làm, tiếp tục đòi hỏi sự tiên phong của lực lượng CAND. Ngày 14/2/2025, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú ký ban hành Kết luận số 126 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về một số nội dung tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Theo đó, Bộ Chính trị, Ban Bí thư yêu cầu Đảng ủy Chính phủ chủ trì, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Đảng ủy Quốc hội, các cấp ủy, tổ chức đảng có liên quan nghiên cứu định hướng tiếp tục sắp xếp bỏ cấp hành chính trung gian (cấp huyện); xây dựng phương án tiếp tục sắp xếp cấp xã phù hợp với mô hình tổ chức mới, đề xuất tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của cấp xã; định hướng sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh.
Đồng thời, đề xuất chủ trương sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật, quy định của Đảng có liên quan, báo cáo Bộ Chính trị trong quý III/2025. Tại kết luận này, Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao Đảng ủy Công an Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan và các tỉnh ủy, thành ủy lãnh đạo, chỉ đạo triển khai Đề án tổ chức công an 3 cấp, không tổ chức công an cấp huyện, bảo đảm đúng mục tiêu, yêu cầu, tiến độ đề ra.
Như vậy, với kinh nghiệm và kết quả đạt được, Bộ Chính trị, Ban Bí thư tiếp tục tin tưởng giao cho Đảng ủy Công an Trung ương tiên phong triển khai Đề án tổ chức công an 3 cấp, không tổ chức công an cấp huyện - một nội dung quan trọng để Trung ương nghiên cứu xây dựng phương án tiếp tục sắp xếp bỏ cấp hành chính cấp huyện theo Kết luận 126. Do đó, thời gian tới, lực lượng CAND tiếp tục gương mẫu đi đầu trong thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, phấn đấu sau lần sắp xếp thứ 3 này sẽ tạo ra một bộ máy thực sự tinh, gọn, mạnh, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả theo đúng chủ trương của Đảng.
Thực hiện chủ trương này, Bộ trưởng Lương Tam Quang khẳng định, đối với công an địa phương tiến hành điều chỉnh phương châm "tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở" sang "tỉnh toàn diện; xã vững mạnh, bám cơ sở"; Công an cấp tỉnh giải quyết toàn diện mọi tình hình an ninh, trật tự tại địa phương; Công an cấp xã được tăng cường xây dựng vững mạnh, bám cơ sở, giải quyết các vấn đề phát sinh về an ninh, trật tự ngay từ đầu và tại cơ sở. Sẽ kết thúc hoạt động đối với 694 công an cấp huyện và khoảng 5.916 đội thuộc công an cấp huyện. Việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy công an địa phương nhằm thay đổi cơ chế vận hành, giảm tầng nấc để nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác, chất lượng phục vụ nhân dân. Tiến hành bố trí, sắp xếp lại đối với hàng chục nghìn cán bộ, chiến sĩ theo hướng điều động, bố trí, tăng cường cán bộ phù hợp tại công an cấp tỉnh và công an cấp xã, trong đó ưu tiên bố trí, tăng cường cán bộ tại công an cấp xã, nhất là tại các địa bàn có diện tích lớn, dân số đông, phức tạp về an ninh, trật tự, địa bàn khó khăn, vùng sâu, vùng xa.
"So với những lần trước đây, sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy lần này của Bộ Công an được tiến hành đồng bộ cùng với tổng kết Nghị quyết 18 của các cấp, các ngành, trong thời gian rất ngắn. Song, cũng giống các lần trước, đều có khối lượng công việc hết sức lớn, tiến hành với trách nhiệm rất cao, sự đoàn kết, đồng lòng của toàn lực lượng với tinh thần hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám hy sinh, tất cả vì sự phát triển của đất nước, vì bảo đảm vững chắc an ninh, trật tự, vì cuộc sống bình yên, hạnh phúc của nhân dân" - Bộ trưởng Lương Tam Quang nhấn mạnh.