'Cơn địa chấn' thuế quan - Bài 2: Giấc mơ Mỹ và chiến thuật 'tất tay'

Quang cảnh cảng hàng hóa tại Tokyo, Nhật Bản. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Giới quan sát trước đó đã dành nhiều giấy mực để phân tích mục đích của chính sách thuế quan, đó là tăng nguồn thu cho chính phủ, thúc đẩy hoạt động sản xuất đến Mỹ vì lý do kinh tế và an ninh quốc gia, và điều chỉnh tình trạng mất cân bằng thương mại. Cả ba động lực này đều được đề cập đến trong thông báo ngày 2/4 của Tổng thống Mỹ ở Vườn Hồng.

Bất ngờ ở đây có lẽ là Tổng thống Mỹ đã quyết tâm triển khai thực hiện những gì ông từng cam kết trong chiến dịch tranh cử. Nhiều người trước đó cho rằng những tuyên bố của người đứng đầu Nhà Trắng về thuế quan chỉ mang tính đe dọa, chỉ là "hùng biện", thì nay đã phải thay đổi quan điểm.

Thâm hụt tài khoản vãng lai của Mỹ - một thước đo rộng về thương mại và thu nhập từ nước ngoài - vào năm 2024 đứng ở mức 1.100 tỷ USD. Có thể con số này đã khiến Tổng thống Trump và các cố vấn của ông cảm nhận sâu sắc hơn về nhu cầu phải cải tổ thương mại toàn cầu. Thuế quan có thể mang lại nguồn thu mới cho chính phủ nhưng có khả năng gây thiệt hại lớn cho các thị trường tài chính. Giá tài sản cao trong hai năm qua đã phản ánh xu hướng đặt cược của các nhà đầu tư rằng nền kinh tế Mỹ đang trong "thể trạng" tốt hơn so với các nền kinh tế ngang hàng.

Vị Tổng thống thứ 47 của nước Mỹ đã thừa hưởng một nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng ổn định và tỷ lệ lạm phát giảm, nhưng lại dễ bị tổn thương do lĩnh vực bất động sản đóng băng, thị trường lao động nguội lạnh và cổ phiếu được định giá cao. Tổng thống Trump từ lâu đã "gắn mác" cho thâm hụt thương mại là dấu hiệu của suy yếu kinh tế. Nhưng trong nỗ lực của Nhà Trắng nhằm thu hẹp thâm hụt thương mại, các nước có thể giảm mua trái phiếu kho bạc Mỹ hoặc có ít vốn dôi dư hơn để đầu tư vào thị trường chứng khoán, bất động sản,...tại nền kinh tế lớn nhất hành tinh. Có thể khẳng định là chính sách thuế quan mới, không chỉ phá vỡ hoạt động thương mại, mà cũng sẽ làm thay đổi dòng chảy của vốn nước ngoài vào Mỹ.

Đây là một "canh bạc" lớn mà bản thân Tổng thống Mỹ dường như đã lường trước rằng chính sách thuế quan mới sẽ gây ra nhiều biến động trên thị trường toàn cầu. Ông Donald Trump đã nói rằng: "Có một giai đoạn chuyển đổi, vì những gì chúng ta đang làm là rất lớn". Mức thuế quan cơ bản 10% có hiệu lực vào ngày 5/4 và thuế quan đối ứng có hiệu lực vào ngày 9/4, vì vậy các quốc gia trên khắp thế giới có rất ít thời gian để lựa chọn con đường của mình. Một số nước cố gắng đạt được thỏa thuận với Washington, trong khi những quốc gia khác có thể đáp trả bằng thuế quan trả đũa, nhưng bao trùm nền kinh tế toàn cầu sẽ là sự bất ổn. Không nơi nào "miễn nhiễm" với chính sách thuế quan mới của Mỹ. Những nơi xa xôi, hẻo lánh nhất Trái đất như đảo Heard và quần đảo McDonald, nơi chỉ có các loài động vật hoang dã sinh sống, cũng nằm trong số các "lãnh thổ bên ngoài" thuộc Australia được Nhà Trắng liệt kê riêng để áp dụng mức thuế quan 10%.

Trong ba tháng đầu tiên của nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Donald Trump đã cho thấy ông nghiêm túc trong việc đưa hoạt động sản xuất trở lại Mỹ và ông sẵn sàng sử dụng chính sách thuế quan với quy mô lớn để thực hiện điều này. Bộ trưởng Tài chính Mỹ, Scott Bessant trong một bài phát biểu tại Câu lạc bộ Kinh tế New York tuyên bố rằng "Việc tiếp cận hàng hóa giá rẻ không phải là bản chất của Giấc mơ Mỹ". Và chúng ta hoàn toàn có thể hiểu câu nói này như sau: thuế quan sẽ làm tăng giá hàng hóa tại thị trường Mỹ để thúc đẩy mục tiêu dài hạn của Tổng thống Trump là đưa sản xuất trở lại "xứ cờ hoa". Tổng thống Mỹ cũng đã thừa nhận rằng sẽ có những đau đớn và hy sinh trong ngắn hạn trên con đường hiện thực hóa tầm nhìn kinh tế của mình.

Trong một cuộc phỏng vấn trên Fox News, ông Trump đã từ chối loại trừ khả năng xảy ra suy thoái trong nền kinh tế Mỹ. Tổng thống Mỹ đang đánh cược rằng người dân sẽ đủ kiên nhẫn để chịu đựng giá cả sinh hoạt cao và thậm chí là suy thoái kinh tế để đưa ngành sản xuất của Mỹ trở lại thời hoàng kim.

Hương Giang/BNEWS/TTXVN