CNN: Ông Putin đưa Mỹ vào thế khó

Tổng thống Mỹ Donald Trump bắt tay Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc gặp ở Helsinki, Phần Lan vào năm 2018. Ảnh: Reuters.

Lệnh ngừng bắn không trọn vẹn

Sau nhiều tuần thương lượng, Nga cuối cùng đồng ý một thỏa thuận "tạm dừng tấn công" kéo dài một tháng, nhưng chỉ giới hạn trong các cơ sở hạ tầng năng lượng. Theo điện Kremlin, Nga sẽ không nhắm vào lưới điện và nguồn cung khí đốt của Ukraine – những mục tiêu mà Moskva đã tấn công suốt nhiều năm qua, khiến mùa đông của người dân Ukraine trở nên khắc nghiệt.

Tuy nhiên, phía Mỹ lại có cách diễn giải khác. Theo CNN, Tổng thống Donald Trump và Thư ký Báo chí Karoline Leavitt cho rằng thỏa thuận này bao gồm cả "hạ tầng và năng lượng", tức là phạm vi ngừng bắn có thể mở rộng ra cả cầu đường, cảng biển hay hệ thống đường sắt. Chính sự mơ hồ trong ngôn từ này có thể khiến Nga dễ dàng tiếp tục chiến dịch không kích của mình mà không vi phạm thỏa thuận, CNN nhận định.

Ngoài ra, Ukraine cũng bị ràng buộc không được tấn công vào các cơ sở năng lượng của Nga. Điều này đồng nghĩa với việc Kiev mất đi một trong những vũ khí hiệu quả nhất: các cuộc tấn công bằng UAV và tên lửa vào nhà máy lọc dầu và đường ống dẫn khí đốt của Nga – nguồn thu chính của Điện Kremlin. Dù Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tỏ ý sẵn sàng ủng hộ đề xuất, ông nhấn mạnh rằng cần thêm thông tin chi tiết.

Bước lùi trong đàm phán của Mỹ?

Theo CNN, việc Nga chỉ chấp nhận thỏa thuận ngừng bắn một phần và không đưa ra cam kết ngừng tấn công toàn diện đặt chính quyền ông Trump vào thế khó. Sau cuộc điện đàm kéo dài giữa ông Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin, thành quả lớn khác mà Mỹ đạt được chỉ là một cuộc trao đổi 175 tù binh cùng 23 binh sĩ Ukraine bị thương nặng. Đây không phải một bước đột phá, mà dường như chỉ là một thỏa thuận đã được Moscow lên kế hoạch từ trước.

Ngoài ra, ông Trump và ông Putin ủng hộ ý tưởng tổ chức các trận đấu khúc côn cầu giữa các cầu thủ Nga và Mỹ thuộc giải NHL và KHL - hai giải khúc côn cầu chuyên nghiệp lớn nhất thế giới - với các đội tuyển từ Mỹ, Canada và Nga tham gia.

Trong khi đó, Nga tận dụng tuần đàm phán này để tiếp tục đặt ra những điều kiện bất lợi cho phương Tây. Điện Kremlin nhấn mạnh mọi sự hỗ trợ quân sự và tình báo nước ngoài cho Ukraine phải chấm dứt, đồng thời đề xuất thành lập các "nhóm công tác" để thảo luận về mối quan hệ Nga - Mỹ và vấn đề Ukraine. Tuy nhiên, trong ngoại giao Nga, "nhóm công tác" thường chỉ là chiến thuật trì hoãn hơn là một cam kết thực sự, CNN nhận định.

Thiệt hại của Ukraine khi Nga tấn công hạ tầng năng lượng vào ngày 28/11/2024. Ảnh: Reuters.

Một dấu hiệu đáng lo ngại khác là giọng điệu từ Nhà Trắng sau cuộc điện đàm. Thay vì chỉ trích Nga vì không chấp nhận ngừng bắn toàn diện, Washington lại có cách tiếp cận khá ôn hòa. Tuyên bố từ chính quyền ông Trump ca ngợi "các cơ hội kinh tế khổng lồ" trong mối quan hệ Mỹ - Nga, trong khi Điện Kremlin nhấn mạnh "trách nhiệm chung" của hai nước trong việc đảm bảo an ninh thế giới. Điều này khiến giới quan sát đặt câu hỏi liệu Mỹ có đang vô tình để Nga dẫn dắt cuộc đàm phán theo hướng có lợi cho Mosscow hay không.

Nga đang "câu giờ"?

Một số chuyên gia cảnh báo chính quyền ông Trump có thể đang mắc bẫy chiến thuật ngoại giao kéo dài của Nga. Matthew Shoemaker, cựu sĩ quan tình báo Mỹ, nhận định Moscow đang áp dụng chiến thuật điển hình thời Chiến tranh Lạnh: kéo dài đàm phán để củng cố vị thế quân sự và chính trị, trong khi làm suy yếu uy tín của Mỹ với đồng minh. "Nếu không thận trọng, ông Trump có thể rơi vào cái bẫy lịch sử này”, ông Shoemaker nói trên tờ Politico.

Một động thái đáng chú ý khác là việc Nhà Trắng công bố các cuộc đàm phán tiếp theo giữa Mỹ và Nga sẽ diễn ra vào ngày 23/3 tại Jeddah, Ả Rập Saudi. Cuộc họp có sự tham gia của Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Mike Waltz và Ngoại trưởng Marco Rubio nhưng không rõ Ukraine có được mời tham gia hay không.

Đặc phái viên Mỹ, bạn thân của ông Trump, Steve Witkoff tỏ ra lạc quan nói trên đài Fox News rằng Nga đã đồng ý với "hai nội dung quan trọng" trong thỏa thuận: ngừng bắn cơ sở hạ tầng năng lượng và không tấn công trên Biển Đen. Tuy nhiên, khi được hỏi về triển vọng của một lệnh ngừng bắn toàn diện, ông chỉ nói "chúng ta đã đến gần hơn, nhưng vẫn còn một chặng đường phía trước".

Tương lai của đàm phán ngừng bắn

Dù Mỹ đã thúc đẩy một lệnh ngừng bắn toàn diện 30 ngày, thực tế cho thấy Nga chưa có ý định nhượng bộ hoàn toàn. Moscow chỉ đồng ý với những điều khoản có lợi cho họ, trong khi tiếp tục giữ quyền kiểm soát cuộc chơi, CNN nhận định.

Thỏa thuận ngừng tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng có thể giúp Ukraine giảm bớt phần nào sức ép, nhưng lại hạn chế khả năng tấn công của Kiev vào nền kinh tế Nga. Đồng thời, sự chậm trễ trong cam kết ngừng bắn toàn diện cho thấy Nga vẫn đang tìm kiếm lợi thế trong cuộc chiến kéo dài.

Với những gì đang diễn ra, có thể nói Điện Kremlin vẫn tiếp tục tận dụng các cuộc đàm phán để kéo dài thời gian, trong khi Mỹ gặp khó trong việc buộc Nga phải cam kết một lệnh ngừng bắn thực sự. Liệu Washington có thể xoay chuyển tình thế, hay sẽ rơi vào thế bị động trước chiến thuật kéo dài của Moscow? Câu trả lời sẽ phụ thuộc vào những bước đi tiếp theo của chính quyền Trump và các đồng minh.

Đăng Nguyễn - CNN, Politico