Chuyện tác nghiệp trong kỷ nguyên số

Phóng viên Minh Tâm (Báo Lao Động):

Kể câu chuyện bằng công nghệ

Trong kỷ nguyên số, người làm báo phải là một "tay ngang" đa tài, không chỉ viết mà còn phải biết quay phim, chụp ảnh, dựng hình và thuần thục công nghệ để kể câu chuyện một cách sống động nhất. Đây là yêu cầu bắt buộc để theo kịp dòng chảy thông tin và phục vụ công chúng hiệu quả.

Một phóng viên khi xuống hiện trường không còn đơn thuần là tìm kiếm thông tin hay ghi nhận câu chuyện. Họ phải lập tức tư duy làm sao để câu chuyện đó có thể được kể bằng nhiều định dạng khác nhau, từ bài viết trên báo điện tử, những bức ảnh chất lượng cao... đến video chân thực và cả livestream trên nền tảng mạng xã hội.

Với tôi, việc viết tin kết hợp quay, dẫn hiện trường để gửi về tòa soạn những tin tức thời sự nóng là công việc quen thuộc. Những thước phim, hình ảnh trực tiếp từ hiện trường không chỉ giúp độc giả hình dung rõ hơn về sự việc mà còn khẳng định tính chân thực của thông tin, tạo ra sự kết nối mạnh mẽ hơn với công chúng khi giúp họ tiếp cận được tin tức ngay tại khoảnh khắc nó diễn ra.

Hành trang của phóng viên trẻ trong thời đại số cần cả kiến thức báo chí lẫn kỹ năng công nghệ. Sau khi quay, chụp được những khoảnh khắc đắt giá hay ghi lại được những âm thanh sống động của cuộc sống, phóng viên trẻ phải biết dựng video bằng các phần mềm, chỉnh sửa ảnh nhanh chóng, thậm chí thiết kế đồ họa cơ bản để tạo ra những infographic dễ hiểu. Khả năng quay, chụp và dẫn hiện trường mở ra cơ hội sản xuất các loạt phóng sự đa phương tiện (multimedia long-form) kết hợp văn bản, hình ảnh, video, audio và đồ họa tương tác, mang lại trải nghiệm toàn diện và sâu sắc hơn.

Phóng viên đa phương tiện còn cần tăng cường tương tác trực tiếp với độc giả/khán giả qua các nền tảng mạng xã hội, trả lời câu hỏi trong livestream hoặc thu thập ý kiến phản hồi để làm giàu thêm nội dung. Điều này giúp tin, bài trở nên gần gũi và có tính đối thoại cao hơn.

Phóng viên Kim Ngân (Báo Người Lao Động):

Đưa sản phẩm báo chí đến gần hơn với bạn đọc

Mạng xã hội đang chiếm lĩnh và tác động sâu sắc đến đời sống xã hội. Tận dụng mạng xã hội để khai thác thông tin và lan tỏa tác phẩm báo chí là cách mà hầu hết người làm báo hiện nay sử dụng.

Xu hướng của báo chí hiện nay là đa nền tảng, đa phương tiện. Để tiếp cận bạn đọc nhanh hơn, tăng sự tương tác trong công chúng, yêu cầu đặt ra đối với các phóng viên không chỉ dừng lại ở chuyên môn nghiệp vụ, mà còn phải trở thành những người hiểu và làm chủ công nghệ, để không tụt lại phía sau trong cuộc đua thông tin toàn cầu.

Là một phóng viên trẻ, tôi cũng ý thức được điều này và trang bị cho mình kiến thức làm báo đa phương tiện, đa nền tảng nhằm khai thác tối đa thông tin, truyền tải tức thời đến các đối tượng độc giả/khán giả khác nhau thông qua các kênh truyền thông xã hội. Đồng thời, phóng viên cần hiểu thuật toán và cơ chế nền tảng của TikTok, YouTube hay Facebook để nội dung đến đúng đối tượng. Thông tin cần có sự định hướng để vừa đạt được hiệu quả tuyên truyền vừa hấp dẫn độc giả.

Tuy nhiên, khi sự tương tác giữa mạng xã hội và báo chí đã là tất yếu, người làm báo cần tỉnh táo, nâng cao trách nhiệm, đạo đức và kỹ năng nghề nghiệp. Vì vậy, phóng viên trẻ cần biết sử dụng mạng xã hội như một cánh tay, một công cụ để truyền thông cho các tác phẩm báo chí đến gần hơn với công chúng.

Ngoài ra, phóng viên cũng nên ứng dụng sức mạnh của trí tuệ nhân tạo (AI) để nâng cao chất lượng tác phẩm, chẳng hạn AI có thể gợi ý tiêu đề, dịch đa ngôn ngữ, hỗ trợ viết nháp...

Phóng viên Tỷ Huỳnh (Đài Tiếng nói Việt Nam - VOV):

Sẵn sàng tiếp cận cái mới

Trong bối cảnh bùng nổ thông tin, người làm báo hôm nay phải biết làm chủ công nghệ, chọn lọc dữ liệu giữa "rừng" thông tin. Đặc biệt, khi làm việc trong cơ quan báo chí đa loại hình, đa nền tảng như VOV, công việc hằng ngày của tôi và những đồng nghiệp không còn chỉ là cầm bút, chụp ảnh hay ghi âm, ghi hình mà phải biết tự thu âm lời bình, dựng thành sản phẩm tin, bài phát thanh, thậm chí cả dựng phim. Thời gian gần đây, chúng tôi còn kiêm nhiệm luôn nhiệm vụ MC trong các phiên tường thuật trực tiếp (livestream) trên fanpage của cơ quan tại các sự kiện được công chúng quan tâm.

Để hoàn thành các sản phẩm tin, bài đáp ứng thời sự không thể không kể đến sự hỗ trợ của công nghệ AI. Ngoài ứng dụng các công cụ của AI vào các khâu rã tệp tin ghi âm, rà soát lỗi chính tả..., AI còn gợi ý cho tôi những ý tưởng để tôi có thể thực hiện sản phẩm của mình.

Như lần tác nghiệp sự kiện kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước vừa qua, tôi đã có sự chuẩn bị chỉn chu nhất để có thể hoàn thành nhiệm vụ. Trước sự hấp dẫn của thông tin, tôi đã thực hiện các sản phẩm ở tất cả loại hình báo chí và các khâu sản xuất, gồm phỏng vấn phát thanh, chụp ảnh, quay phim, viết tin, đọc lời bình... Tôi còn phát trực tiếp các sự kiện trên fanpage VOV TP HCM, đảm nhiệm cả khâu quay phim kèm thuyết minh. Thành quả là những phiên phát sóng của fanpage đã nhận được sự hưởng ứng của đông đảo bạn đọc.

Công nghệ giúp tôi rút ngắn thời gian sản xuất ra các tác phẩm báo chí nhằm đưa thông tin đến sớm hơn với bạn đọc. Việc tác nghiệp đa phương tiện giúp nội dung trở nên hấp dẫn, sinh động, cuốn hút bạn đọc hơn. Để làm được điều này, phóng viên phải chuẩn bị cho mình một kiến thức rộng, một tinh thần luôn sẵn sàng tiếp cận cái mới, sự phản xạ nhanh để kịp thời xử lý các tình huống phát sinh.

Phóng viên Lê Tỉnh (Báo Người Lao Động):

Kết hợp giá trị cốt lõi với sức mạnh công nghệ

Tôi bắt đầu làm phóng viên trong bối cảnh nghề báo đang thay đổi mạnh mẽ dưới tác động của mạng xã hội và công nghệ. Công việc không còn đơn thuần là viết bài cho báo in, báo điện tử mà đòi hỏi tạo ra sản phẩm phù hợp với nhiều nền tảng, bao gồm nền tảng mạng xã hội Facebook, YouTube hay TikTok. Một bản tin không chỉ cần nhanh, chính xác mà còn phải dễ hiểu, hấp dẫn và phù hợp với thói quen tiếp nhận thông tin của từng nhóm độc giả. Phóng viên phải đa nhiệm, biết dẫn hiện trường, quay video, dựng clip, viết caption cho mạng xã hội, chỉnh sửa hình ảnh, theo dõi xu hướng qua Google Trends...

Công nghệ, đặc biệt là AI, ngày càng trở thành một phần không thể thiếu trong công việc làm báo. Tại Báo Người Lao Động, nhiều khóa đào tạo về ứng dụng AI trong nghiệp vụ đã được tổ chức cho phóng viên, biên tập viên và kỹ thuật viên. Từ đó, tôi bắt đầu có thói quen sử dụng ChatGPT để rà soát các chủ đề về kinh tế, công nghệ và khám phá những góc nhìn mới. Với những bài viết cần mở rộng nguồn quốc tế, tôi kết hợp thêm nhiều công cụ AI khác để tra cứu nhanh chóng, đa chiều, nhờ vậy tiết kiệm được 70%-80% thời gian so với cách tìm kiếm thủ công trước đây. Việc chép lời phỏng vấn từng mất nhiều thời gian thì nay được hỗ trợ tức thì bằng AI, sau đó còn có thể dùng AI để tạo phụ đề, kiểm tra số liệu, dựng biểu đồ minh họa hoặc đề xuất tiêu đề chuẩn SEO.

Tôi xem AI như một cộng sự, miễn phí nhưng không mệt mỏi hay than phiền. Tuy nhiên, AI không thể thay thế con người. AI không thể hiện diện tại hiện trường, không thể cảm nhận bối cảnh, đối thoại sâu với nhân vật hay xây dựng mối quan hệ với nguồn tin. Tôi làm báo trong thời đại bùng nổ AI với tâm thế chủ động học hỏi để nâng cao nghiệp vụ. Khi kết hợp giá trị cốt lõi của nghề báo với sức mạnh công nghệ, mỗi câu chuyện sẽ có chiều sâu, lan tỏa và đáng tin cậy hơn.

LÊ VĨNH ghi