Chuyên gia: Mỹ cắt viện trợ, quân đội Ukraine có thể tê liệt

Tổng thống Zelensky muốn dàn hòa với Mỹ

Sau cuộc tranh cãi nảy lửa với Tổng thống Trump tại Nhà Trắng, Tổng thống Ukraine Zelensky đang cố gắng củng cố sự ủng hộ của châu Âu và xoa dịu quan hệ với Washington.

Tổng thống Zelensky đã trở về Ukraine vào đầu tuần này sau một chuyến công du đầy tranh cãi, với những lời lẽ chỉ trích gay gắt của Tổng thống Trump và sự đón tiếp nồng ấm từ các nhà lãnh đạo châu Âu. Ông Zelensky tuyên bố sẽ sử dụng mọi con đường ngoại giao để theo đuổi mục tiêu chấm dứt xung đột giữa Ukraine với Nga, nhưng thừa nhận rằng "vẫn còn một chặng đường dài phía trước".

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: GettyImages

Nga bày tỏ lập trường không chấp nhận bất cứ điều khoản nào khác ngoài việc Ukraine đầu hàng và chấp nhận để Moscow kiểm soát một vùng lãnh thổ rộng lớn của nước này. Còn Tổng thống Trump dường như thể hiện ý định rõ ràng rằng ông muốn phá băng trong quan hệ với Nga.

Về phần mình, Ukraine tuyên bố sẽ không hạ vũ khí trừ khi nhận được sự đảm bảo an ninh từ Mỹ và đồng minh nhằm ngăn chặn Nga có thể tấn công một lần nữa.

Sau cuộc gặp “bão táp” với ông Trump ngày 28/2, nhà lãnh đạo Ukraine đã nhận được sự ủng hộ từ các nước châu Âu hôm 2/3. Các quốc gia này cam kết sẽ hợp tác với Ukraine để đưa ra một kế hoạch hòa bình và gửi cho Mỹ.

Ông Zelensky cho biết sự ủng hộ của Mỹ đối với kế hoạch hòa bình nêu trên là quan trọng và ông sẽ nỗ lực hơn nữa để xoa dịu Nhà Trắng. "Chúng tôi biết ơn vì tất cả sự ủng hộ mà chúng tôi đã nhận được từ Mỹ. Không có một ngày nào mà chúng tôi không cảm thấy biết ơn", ông Zelensky nói trong bài phát biểu trước toàn quốc.

Nhà lãnh đạo Ukraine nhấn mạnh: "Sẽ có ngoại giao vì hòa bình và vì lợi ích của tất cả chúng ta. Tôi hy vọng chúng ta sẽ sát cánh bên nhau Ukraine, toàn bộ châu Âu và tất nhiên là cả nước Mỹ".

Quân đội Ukraine có thể “tê liệt” khi bị cắt viện trợ

Bất chấp nỗ lực hòa giải của Tổng thống Ukraine, Mỹ đã tạm thời đình chỉ mọi viện trợ quân sự cho Ukraine. Lệnh này có hiệu lực ngay lập tức, có nguy cơ cản trở việc chuyển giao số vũ khí và đạn dược trị giá hàng trăm triệu USD đang được đặt hàng. Một quan chức Mỹ cho biết, viện trợ chỉ được nối lại cho đến khi Tổng thống Trump xác định Ukraine đã thể hiện cam kết đàm phán hòa bình với Nga.

Đánh giá về quyết định của ông Trump cắt viện trợ cho Ukraine, Mark Cancian - Cố vấn cấp cao của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế nhận định: “Tác động sẽ rất lớn, thậm chí khiến quân đội Ukraine tê liệt”.

Ông Cancian cho rằng Ukraine sẽ cảm nhận được tác động của việc tạm dừng viện trợ trong vòng hai đến bốn tháng. “Họ không rơi xuống vực thẳm ngay lập tức, nhưng khi nguồn cung bị cắt giảm một nửa, hậu quả sẽ xuất hiện ở tiền tuyến. Tiền tuyến của Ukraine sẽ tiếp tục sụp đổ và cuối cùng sẽ tan vỡ và Ukraine sẽ phải chấp nhận một giải pháp hòa bình bất lợi - thậm chí là thảm họa”.

Nhưng chuyên gia Cancian cho rằng chính quyền Tổng thống Trump có nhiều hình thức viện trợ cho Ukraine chẳng hạn như chia sẻ thông tin tình báo và đào tạo lực lượng Ukraine.

Với quyết định cắt viện trợ quân sự, Tổng thống Trump dường như đang đặt gánh nặng chấm dứt xung đột lên vai Ukraine.

Trong các cuộc phỏng vấn trên truyền hình, nhiều quan chức cấp cao của chính quyền ông Trump đã chỉ trích nhà lãnh đạo Ukraine. Cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz đã so sánh ông Zelensky giống như “một người bạn cũ muốn tranh luận về những vấn đề đã có cách đây nhiều năm thay vì thúc đẩy mối quan hệ tiến triển".

Giám đốc tình báo quốc gia Mỹ Tulsi Gabbard, đã đặt câu hỏi liệu Ukraine Mỹ có thực sự chia sẻ các giá trị chung hay không, đồng thời chỉ trích các nước châu Âu và cho rằng họ không đứng về phía Mỹ.

Về phía Nga, người phát ngôn của Điện Kremlin Dmitri S. Peskov cho rằng: “Ukraine không muốn hòa bình, họ muốn tiếp tục giao tranh". Theo ông Peskov, những nỗ lực của Washington và Moscow "rõ ràng là không đủ" để chấm dứt giao tranh. "Một yếu tố quan trọng đang bị thiếu". Quan chức này cho rằng, Nga hiện có thể thúc đẩy được một thỏa thuận khó khăn hơn nhiều so với các cuộc đàm phán hòa bình ở giai đoạn đâu cuộc chiến vì Moscow đang đạt được lợi ích về quân sự.

"Sau 2 năm rưỡi, tình hình đã thay đổi", ông Peskov nói.

Theo giới phân tích, Ukraine lo ngại rằng một lệnh ngừng bắn mà không có sự đảm bảo an ninh cho nước này cho sẽ giúp Nga có thời gian tái tập hợp lực lượng và tấn công trở lại. Tuy vậy, yêu cầu của ông Zelensky đề nghị phương Tây phải đảm bảo an ninh cho nước này dường như là một trong những lý do khiến ông Trump không hài lòng.

Tổng thống Zelensky hiện đang làm việc với các nhà lãnh đạo châu Âu để phác thảo một kế hoạch hòa bình. Ông cho biết, Ukraine có một số nguyên tắc cơ bản không thể đàm phán.

"Chúng ta cần tiến hành theo luật pháp quốc tế. Ukraine không muốn bất cứ thứ gì không thuộc về chúng tôi, nhưng khi Nga chiếm đóng các vùng lãnh thổ của chúng tôi họ sẽ phải trả lại", ông Zelensky nói.

Ông Zelensky nhấn mạnh rằng Kiev sẽ không bao giờ công nhận các vùng lãnh thổ bị chiếm giữ là của Nga: “Đối với chúng tôi, đây sẽ chỉ là sự chiếm giữ tạm thời”. Nga sẽ cần phải có hành động cụ thể trước khi tiến tới bất kỳ thỏa thuận nào, ông Zelensky nhấn mạnh. "Lệnh ngừng bắn phải bắt đầu bằng việc trao đổi tù nhân. Đây sẽ là một bước chứng minh ý định thực sự của Nga đối với hòa bình".

Kể từ khi Tổng thống Trump có cuộc điện đàm với Tổng thống Putin cách đây hai tuần, các cuộc tấn công của Nga vẫn không hề giảm. Trong khi đó, Ukraine vẫn tiếp tục chiến dịch nhắm vào các nhà máy lọc dầu và khí đốt của Nga, với hy vọng gia tăng áp lực kinh tế lên Moscow.

Hồng Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo CNN, New York Times