Chủ động phòng chống ngộ độc nấm

Liên tiếp ca ngộ độc do nấm

Theo Cục An toàn thực phẩm (ATTP), gần đây tại một số địa phương, đặc biệt là khu vực miền núi phía Bắc, miền Trung, Tây Nguyên và một số tỉnh ven biển xảy ra các vụ ngộ độc do ăn động, thực vật có chứa độc tố tự nhiên (như nấm độc, côn trùng độc, quả rừng, cây rừng, cóc, so biển, cá nóc…). Trong đó, đã có những trường hợp tử vong và để lại di chứng dù được chữa khỏi.

Điều trị cho bệnh nhân ngộ độc nấm tại Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: BVCC

Trước đó, ngày 14/3, ông Ngân Văn Lon - Chủ tịch UBND xã Trung Lý (huyện Mường Lát, tỉnh Thanh Hóa) cho biết, trên địa bàn đã xảy ra vụ việc 2 vợ chồng tử vong do ăn phải nấm độc hái trong rừng. Cụ thể, sáng 3/3, ông L.V.T. (57 tuổi) và vợ H.T.H. (54 tuổi, trú tại bản Co Cài, xã Trung Lý) đi rừng chặt chuối cho lợn và hái nấm rừng loại nhỏ, có màu trắng về nấu canh ăn.

Sau khi ăn xong, vợ chồng ông T. bị nôn nhiều nên người thân đưa đến Bệnh viện Đa khoa huyện Mường Lát cấp cứu. Các bác sĩ nghi ngờ vợ chồng ông T. bị ngộ độc nặng nên chuyển đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa rồi chuyển ra Bệnh viện Bạch Mai điều trị tiếp. Do bị nhiễm độc nặng, vợ chồng ông T. tử vong ngày 9/3.

Trước đó, một bệnh nhân nam (37 tuổi, ở huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang) cũng phải nhập viện Bạch Mai do ăn phải nấm độc. Tại Trung tâm Chống độc của bệnh viện, bệnh nhân tỉnh, nói lẫn lộn, có dấu hiệu của tình trạng tiền hôn mê gan, ăn uống kém, xét nghiệm thì có tình trạng gan bị tổn thương rất nặng, suy gan nặng, suy thận. Sau khi được điều trị cấp cứu, hồi sức, lọc máu, thay huyết tương, dùng thuốc giải độc, bệnh nhân tỉnh trở lại.

Một trường hợp khác, nữ bệnh nhân (57 tuổi, ở tỉnh Bắc Kạn) vào rừng hái nấm màu trắng nấu ăn. Sau khi ăn khoảng 13 giờ đồng hồ, bệnh nhân xuất hiện tình trạng nôn kèm đau bụng... Bệnh nhân được người nhà đưa vào bệnh viện địa phương để điều trị và được chẩn đoán ngộ độc nấm. Sau đó chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai. Xét nghiệm tại bệnh viện cũng cho thấy bệnh nhân bị viêm gan rất nặng, suy gan cấp và cũng phải điều trị cấp cứu bằng thuốc giải độc và thay huyết tương. Theo lời nữ bệnh nhân, loại nấm bệnh nhân tự hái có màu trắng, hình dáng giống chiếc ô, dài như ngón tay, đầu nấm hơi tròn. Bệnh nhân cũng có thói quen thường xuyên hái các loại nấm trên rừng về ăn, nhưng chưa lần nào gặp phải tình trạng tương tự.

Các bác sĩ tại Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, kết quả kiểm tra, xét nghiệm máu của các bệnh nhân nói trên cho thấy, nhiều chỉ số bất thường, cao vượt ngưỡng, gấp nhiều lần người bình thường. Hiện, các bệnh nhân có tình trạng bị suy gan, suy thận, phải lọc máu hỗ trợ gan và dùng các thuốc giải độc.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên – Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) khuyến cáo, người dân không nên hái các nấm mọc hoang dại về ăn. Các cơ quan chức năng, chính quyền, đoàn thể, tổ chức và các cá nhân cần tăng cường tuyên truyền, chia sẻ về các thông tin an toàn trên với người dân để tránh các trường hợp ngộ độc và tử vong đáng tiếc.

Nâng cao kiến thức về an toàn thực phẩm

Theo Cục ATTP, so với các loại ngộ độc khác thì ngộ độc nấm xảy ra ít hơn về số ca, nhưng tỷ lệ tử vong lại rất cao. Trên thế giới, hiện nay có trên 10.000 loài nấm đã được xác định danh tính, trong đó có hàng trăm loại nấm độc. Những loại nấm có đủ mũ, phiến, cuống, vòng và bao gốc hầu hết là nấm độc. Một số loài nấm có thể có hàm lượng độc tố thay đổi theo mùa, trong quá trình sinh trưởng (nấm non hay nấm trưởng thành), trong môi trường đất đai thổ nhưỡng khác nhau. Vì vậy, có thể gặp trường hợp ăn cùng 1 loại nấm nhưng có lúc bị ngộ độc, có lúc không. Đối với nấm có họ hàng gần nhau thường rất khó phân biệt theo hình dạng, màu sắc bên ngoài, ngay cả đối với các nhà chuyên môn.

Để bảo đảm ATTP, phòng chống ngộ độc thực phẩm do độc tố tự nhiên trong thời gian tới, Cục ATTP đã ban hành văn bản đề nghị Sở Y tế các tỉnh, thành và các đơn vị chức năng tăng cường giám sát, triển khai các giải pháp kiểm soát ATTP trong thu hái, đánh bắt, tiêu dùng sản phẩm nông, lâm, thủy sản, sử dụng các loại nấm, cây, củ quả rừng tự nhiên…

Trong đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục thường xuyên, liên tục kiến thức ATTP, các biện pháp bảo đảm ATTP và phòng chống ngộ độc thực phẩm do độc tố tự nhiên cho cộng đồng. Đặc biệt khuyến cáo người dân tuyệt đối không thu hái, đánh bắt, kinh doanh, sử dụng các động, thực vật lạ, có nguy cơ gây ngộ độc như nấm rừng, cây củ, quả rừng lạ, côn trùng lạ... Chú ý hướng dẫn biện pháp chế biến đảm bảo an toàn đối với các sản phẩm mang tính truyền thống hoặc tập quán của địa phương.

Hướng dẫn người dân đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu, điều trị kịp thời khi xuất hiện các triệu chứng ngộ độc. Chỉ đạo các đơn vị y tế trên địa bàn chuẩn bị sẵn sàng phương án, lực lượng thường trực, phương tiện, vật tư, hóa chất để kịp thời khắc phục, giảm thiểu ảnh hưởng khi có ngộ độc xảy ra.

Dương Toàn