Nghiên cứu thành công vắc xin 'đa năng' chống nhiều loại ung thư

Nghiên cứu thành công vắc xin "đa năng" chống nhiều loại ung thư. Nguồn: scitechdaily

Không giống như các loại vắc xin truyền thống nhắm vào một kháng nguyên cụ thể, Vắc xin này sử dụng một hỗn hợp các mảnh protein từ khối u rắn để kích thích hệ miễn dịch nhận diện và tấn công tế bào ung thư.

Phương pháp này không chỉ tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh mẽ mà còn thiết lập trí nhớ miễn dịch lâu dài, giúp giảm thiểu nguy cơ tái phát ung thư.

Chìa khóa giúp vắc xin phòng ung thư mới đạt hiệu quả cao nằm ở khả năng hướng kháng nguyên từ khối u vào hệ miễn dịch một cách hiệu quả.

Thông thường, quá trình thu thập và đưa kháng nguyên vào các tế bào trình diện như đại thực bào hay tế bào tua (có thể xem như "đồn cảnh sát" của hệ miễn dịch) diễn ra khá chậm và kém hiệu quả, đặc biệt là với kháng nguyên từ khối u.

Để khắc phục điều này, nhóm nghiên cứu tại Đại học Tufts đã phát triển một phương pháp 2 giai đoạn nhằm tăng cường khả năng nhận diện và kích hoạt hệ miễn dịch.

Đầu tiên, họ sử dụng phân tử AHPC để "đánh dấu" các protein khối u bằng một thẻ đặc biệt gọi là ubiquitin. Nhờ đó, các tế bào miễn dịch có thể dễ dàng nhận diện và xử lý những protein này thành các mảnh nhỏ để trình diện cho hệ miễn dịch.

Tiếp theo, các protein khối u đã được xử lý sẽ được “đóng gói” vào các hạt lipid siêu nhỏ - được thiết kế để di chuyển trực tiếp đến các hạch bạch huyết, nơi tập trung nhiều tế bào trình diện kháng nguyên nhất.

Thử nghiệm trên động vật mắc các loại ung thư khác nhau như ung thư da (melanoma), ung thư vú bộ ba âm tính, ung thư phổi Lewis và ung thư buồng trứng giai đoạn cuối đã cho thấy kết quả đầy hứa hẹn. Vắc xin này kích hoạt phản ứng mạnh mẽ từ các tế bào T gây độc tế bào. Những tế bào này tấn công các khối u, ức chế sự phát triển và ngăn chặn di căn.

Vắc xin do giáo sư Qiaobing Xu, chuyên ngành kỹ thuật y sinh Đại học Tufts và các đồng nghiệp phát triển, dựa trên nghiên cứu trước đó về biểu hiện kháng nguyên đặc hiệu.

Ông đánh giá Vắc xin này có thể là đóng vai trò quan trọng trong "kho vũ khí" chống ung thư. Việc kết hợp Vắc xin với phẫu thuật, hóa trị và các phương pháp điều trị khác có thể cải thiện đáng kể phản ứng của bệnh nhân và ngăn ngừa ung thư tái phát.

* Trong một thành tựu khác về y học, đó là đột phá công nghệ nano cũng nhân lên hy vọng điều trị ung thư vú ác tính. Viện Kỹ thuật sinh học và Công nghệ nano Úc (AIBN) của Đại học Queensland cho biết trong dự án kéo dài 5 năm được Hội đồng Nghiên cứu Y khoa và Sức khỏe Quốc gia Úc tài trợ 3 triệu AUD (1,89 triệu USD), nhóm nghiên cứu đang thiết kế các hạt nano gốc sắt sáng tạo có kích thước siêu nhỏ, được xem như "chất bổ trợ nano". Một sợi tóc có thể chứa hàng nghìn hạt nano như vậy.

Giáo sư Yu Chengzhong tai AIBN cho biết không giống như các loại ung thư vú khác, TNBC không có các protein mục tiêu mà một số phương pháp điều trị các loại ung thư thông thường khác nhắm đến, cản trở đáng kể việc đạt hiệu quả điều trị.

Cũng theo vị giáo sư này, mặc dù liệu pháp liệu pháp miễn dịch có tiềm năng trong điều trị TNBC, nhưng tính hiệu quả của nó vẫn cực kỳ hạn chế, khiến quá nhiều phụ nữ không còn lựa chọn nào khác. Đây chính là điểm mấu chốt mà Giáo sư Yu Chengzhong và các cộng sự đang tìm cách thay đổi.

Do đó, trong nghiên cứu mới, các hạt nano được thiết kế để tăng cường hoạt động của tế bào T, tế bào bạch cầu được hệ thống miễn dịch sử dụng để chống lại bệnh tật, trong môi trường vi mô của khối u, cải thiện khả năng của hệ thống miễn dịch trong việc nhận biết và tấn công tế bào ung thư.

Với bề dày 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực công nghệ nano và y học nano, Giáo sư Yu Chengzhong hy vọng bước đột phát trên sẽ biến đổi phương pháp điều trị ung thư bằng cách nâng cao hiệu quả của liệu pháp miễn dịch đối với những bệnh nhân có khối u ác tính.

Viện AIBN nhấn mạnh nghiên cứu trên không chỉ nhằm tăng cường phản ứng miễn dịch của cơ thể chống lại mầm bệnh TNBC cũng như hướng tới mục tiêu thu hẹp khoảng cách điều trị quan trọng, từ đó có thể mở đường cho các ứng dụng lâm sàng trong việc điều trị TNBC và xa hơn nữa là hướng tới điều trị các loại ung thư nghiêm trọng khác như ung thư buồng trứng.

Giám đốc Viện AIBN Alna Rowan đánh giá nghiên cứu này sẽ mở rộng ranh giới khoa học để tìm ra các phương pháp tiên tiến có thể thay đổi cách thức điều trị căn bệnh ung thư vú, mang lại hy vọng cho các nữ bệnh nhân.

Bút danh