Chính quyền địa phương 2 cấp hướng tới nền hành chính phục vụ

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà trình bày Tờ trình Dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi)

PHÂN ĐỊNH RÕ THẨM QUYỀN CỦA CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG 2 CẤP

Trình bày Tờ trình tóm tắt của Chính phủ về Dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, quan điểm sửa đổi luật là thể chế hóa các quan điểm chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã).

Đồng thời, phân định rõ thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp; tinh gọn tổ chức bộ máy, bảo đảm hoạt động thống nhất, thông suốt, hiệu lực, hiệu quả của nền hành chính từ trung ương đến cấp xã; xây dựng chính quyền gần dân, sát dân, phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân trên địa bàn.

Tiếp tục đẩy mạnh phân quyền, phân cấp giữa cơ quan nhà nước ở Trung ương với địa phương; giữa chính quyền địa phương cấp tỉnh với chính quyền địa phương cấp xã theo nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm” để phát huy tính chủ động, sáng tạo của chính quyền địa phương các cấp, nhằm khơi thông mọi nguồn lực để địa phương phát triển.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, Dự thảo Luật gồm 7 chương, 54 điều, cơ bản kế thừa nguyên tắc tổ chức và nguyên tắc phân định thẩm quyền của Luật hiện hành; sửa đổi, bổ sung các quy định để thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, tập trung vào 4 nhóm vấn đề sau đây:

(1) Sửa đổi các quy định liên quan đến việc phân định đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp;

(2) Sửa đổi các quy định về đẩy mạnh phân quyền, phân cấp, ủy quyền và nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh, cấp xã;

(3) Sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức chính quyền địa phương;

(4) về hiệu lực thi hành và giải quyết các vấn đề phát sinh liên quan đến việc chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương từ 3 cấp sang 2 cấp.

Theo đó, sửa đổi các quy định liên quan đến việc phân định đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp: Cấp tỉnh gồm tỉnh, thành phố; cấp xã gồm xã, phường và đặc khu (ở hải đảo); đối với đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt giữ như quy định hiện hành do Quốc hội quyết định thành lập.

Chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp xã đều tổ chức HĐND và UBND để bảo đảm bộ máy chính quyền thống nhất, hoạt động thông suốt từ Trung ương đến cấp xã.

Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, Dự thảo Luật lần này sửa đổi các quy định về đẩy mạnh phân quyền, phân cấp, ủy quyền và nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh, cấp xã:

(1) Chính quyền địa phương cấp tỉnh ngoài các nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định hiện hành thì Dự thảo Luật bổ sung một số quy định nhằm đẩy mạnh phân quyền từ Trung ương cho chính quyền địa phương cấp tỉnh, nhất là trong việc ban hành các cơ chế, chính sách, các lĩnh vực quy hoạch, tài chính, ngân sách, đầu tư… của địa phương;

(2) Chính quyền địa phương cấp xã thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp huyện và cấp xã hiện nay; được ban hành văn bản quy phạm pháp luật để quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền và phạm vi, nhiệm vụ quản lý của chính quyền địa phương cấp xã (mới)…

Quang cảnh Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV

QUY ĐỊNH VỀ CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA HĐND VÀ UBND CẤP XÃ

Liên quan đến sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức chính quyền địa phương, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, đối với chính quyền địa phương cấp tỉnh, cơ bản giữ như quy định hiện hành, chỉ tăng số lượng đại biểu HĐND cấp tỉnh phù hợp với việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Đối với chính quyền địa phương cấp xã, quy định về cơ cấu tổ chức của HĐND và UBND cấp xã (xã, phường, đặc khu), cụ thể như sau: HĐND cấp xã có 2 ban là Ban Pháp chế và Ban Kinh tế - Xã hội; UBND cấp xã được tổ chức các cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác hoặc bố trí các chức danh công chức chuyên môn để tham mưu, giúp UBND cấp xã quản lý ngành, lĩnh vực trên địa bàn phù hợp với quy mô của đơn vị hành chính cấp xã (mới) theo quy định của Chính phủ.

Dự kiến, Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2025.

Đại biểu Nguyễn Tạo – Đoàn ĐBQH Lâm Đồng tham gia thảo luận tại tổ về Dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi)

Tham gia thảo luận góp ý tại Tổ, Đại biểu Nguyễn Tạo – Đoàn ĐBQH Lâm Đồng nhấn mạnh về những vấn đề chung trong việc phân cấp, phân quyền và ủy quyền mới chỉ mang tính khái niệm và nguyên tắc chung, chưa phân định rõ nội dung, phạm vi của phân cấp, phân quyền. Do đó, cần thiết phải có sự phân biệt rõ những trường hợp nào, nội dung quản lý nào sẽ thực hiện phân cấp, phân quyền và những trường hợp nào được thực hiện ủy quyền; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, ủy quyền cho chính quyền địa phương, đảm bảo thông suốt từ Trung ương đến tỉnh, xã, tạo thuận lợi hơn cho Nhân dân

Về cơ cấu tổ chức của HĐND, đối với quy định “HĐND ở tỉnh có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số có thể thành lập Ban Dân tộc”, theo tôi, quy định này mang tính định tính, đề nghị Ban soạn thảo xem xét xác định rõ số lượng hay tỷ lệ người đồng bào để khi luật có hiệu lực thi hành thì có thể áp dụng được ngay.

Về đảm bảo sự điều hành liên tục của chính quyền địa phương, đại biểu Nguyễn Tạo đề xuất bổ sung quy định cụ thể về thời gian từ lúc HĐND cấp tỉnh trình đến lúc Thủ tướng Chính phủ quyết định hoặc Thường trực HĐND cấp xã trình Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định giao quyền Chủ tịch UBND trong thời hạn 30 ngày đối với cấp tỉnh và 15 ngày đối với cấp xã, không để địa phương khuyết chức danh Chủ tịch UBND, ảnh hưởng rất lớn đến việc điều hành và phát triển kinh tế - xã hội một cách liên tục, ổn định tại địa phương. Ngoài ra, cần bổ sung thêm về thời hạn giao quyền Chủ tịch UBND là không quá 60 ngày đối với cấp tỉnh và 30 ngày đối với cấp xã, sau đó bầu ra Chủ tịch UBND mới.

Đại biểu Nguyễn Tạo cũng đề nghị tăng thời hạn từ 15 ngày lên 30 ngày đối với quy định chuyển tiếp kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành, để các đơn vị hành chính có thời gian hoàn thành khối lượng công việc vô cùng lớn như giải thể cấp huyện, sáp nhập tỉnh, xã, chuẩn bị một chính quyền mới về con người, bộ máy làm việc, tài sản công…

NGUYỆT THU