Chiêm ngưỡng tháp Chăm độc đáo gần 1.000 năm ở Quảng Nam

Tháp Bằng An nằm trên tuyến đường 609 (xã Điện An, thị xã Điện Bàn, Quảng Nam) nối thị trấn Vĩnh Điện với thị trấn Ái Nghĩa (huyện Đại Lộc), cách quốc lộ 1A khoảng 1km, TP Đà Nẵng 27km và TP Hội An 14km.

Tháp Bằng An được xây dựng vào khoảng thế kỷ XI, có kiến trúc độc đáo, hoàn toàn không giống bất cứ ngôi tháp nào tồn tại đến ngày nay trên cả nước.

Tháp Bằng An được xem là một trong những tác phẩm điêu khắc bằng gạch lớn nhất còn lại của nền văn hóa Chăm pa. Họa tiết trên tháp được khắc họa khá đơn giản, không cầu kỳ như những ngôi tháp khác.

Tổng thể tháp Bằng An mang hình Linga. Nơi đây dùng làm nơi thờ cúng và tế lễ của người Chăm.

Tháp được xây theo hình bát giác, mỗi cạnh dài 4m, cao 21,5m. Bên trong thờ một Linga bằng đá, hiện nay chỉ còn bệ thờ, hư hỏng nhẹ. Phía trước tháp hiện còn hai con vật bằng đá là sư tử và voi.

Theo các nhà nghiên cứu văn hóa Chăm, tháp Bằng An là một di tích có giá trị cao về mặt kiến trúc, liên quan đến tôn giáo, tín ngưỡng của người Chăm.

Theo Bảo tàng Điện Bàn, năm 1943, do chiến tranh tàn phá, tháp bị hư hại phần tiền sảnh, các kỹ sư người Pháp đã tiến hành trùng tu. Nhưng do không nắm vững kỹ thuật, người Pháp xây gạch bằng xi măng đã phá vỡ kiến trúc độc đáo của người Chăm - giữa các viên gạch xây không có mạch hồ.

Năm 1989, tháp Bằng An được công nhận là di tích cấp quốc gia.

Tháng 3-2025, ông Phan Thái Bình, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Nam, ký quyết định phê duyệt dự án bảo tồn, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích tháp Chăm Bằng An với tổng mức đầu tư hơn 8,3 tỉ đồng.

Dự án thuộc nhóm C, loại công trình văn hóa thuộc công trình dân dụng, cấp III; mục tiêu dự án nhằm phục hồi, ổn định lâu dài cho cấu trúc của di tích, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di tích.

Quá trình thực hiện dự án sẽ dọn dẹp phát lộ mặt bằng, thu gom hiện vật quanh chân tháp, gia cố phần chân tháp, vệ sinh bề mặt gạch trước tu bổ, phục hồi bằng gạch phục chế, xử lý gia cố các vết nứt trên thân tháp…

THANH NHẬT