Chỉ dẫn địa lý Buôn Ma Thuột với cà phê Robusta có gì mới?

Trao đổi với PLO, ông Trịnh Đức Minh, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, xác nhận đã có 20 tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn đăng ký chỉ dẫn địa lý Buôn Ma Thuột đối với mặt hàng cà phê.

Quy chế mới về cà phê Buôn Ma Thuột

Quy chế quản lý chỉ dẫn địa lý Buôn Ma Thuột đối với sản phẩm cà phê Robusta (chỉ dẫn địa lý Buôn Ma Thuột), do UBND tỉnh Đắk Lắk ban hành có hiệu lực từ ngày 3-1.

Người dân Đắk Lắk lựa cà phê để sơ chế sau thu hoạch . Ảnh: Y.P

Theo đó, chỉ dẫn địa lý Buôn Ma Thuột là dấu hiệu dùng để chỉ nguồn gốc địa lý cà phê Robusta của tỉnh Đắk Lắk gồm TP Buôn Ma Thuột, thị xã Buôn Hồ, các huyện Buôn Đôn, Ea Hleo, Krông Ana, Krông Búk, Krông Năng, Cư M’gar.

Các sản phẩm cà phê Robusta mang chỉ dẫn địa lý Buôn Ma Thuột gồm cà phê nhân, cà phê hạt rang, cà phê bột, cà phê hòa tan nguyên chất. Những mặt hàng cà phê này đều có quy chuẩn riêng biệt về tính chất, chất lượng đặc thù, kích thước, màu sắc, chỉ tiêu hóa học, hàm lượng cafein.

Quy chế trên còn quy định về thời gian tưới nước, cắt cành, trồng hành lang chắn gió, tỉ lệ, thời gian bón phân hữu cơ, vô cơ, thời gian thu hoạch…

Đặc biệt, quy chế yêu cầu phải thu hoạch cà phê có phần vỏ chín không nhỏ hơn 2/3 diện tích mặt quả. Quả cà phê sau khi thu hoạch phải được chuyên chở kịp thời về cơ sở chế biến, không được để quá 24 tiếng đồng hồ. Trường hợp không vận chuyển hay chế biến kịp, quả cà phê phải được để trên nền khô ráo, thoáng mát, không được đổ đống dày quá 40 cm.

Quy chế về chỉ dẫn địa lý Buôn Ma Thuột còn quy định việc phơi/sấy nguyên liệu, tỉ lệ độ ẩm, bảo quản, kỹ thuật đóng gói, ghi nhãn hàng hóa sản phẩm cà phê.

Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đắk Lắk, Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột được giao kiểm tra việc sử dụng chỉ dẫn địa lý Buôn Ma Thuột đối với các tổ chức, cá nhân kinh doanh cà phê.

Nông dân Đắk Lắk thu hoạch cà phê. Ảnh: M.C

Các nội dung kiểm tra tập trung vào giống, vùng sản xuất, quy trình kỹ thuật, nguyên liệu chế biến, chất lượng sản phẩm, sử dụng nhãn hàng hóa, dựa trên nguyên tắc công khai minh bạch.

Hai cơ quan này còn có thẩm quyền quyết định biện pháp xử lý tổ chức, cá nhân sử dụng chỉ dẫn địa lý Buôn Ma Thuột khi vi phạm; xử lý các khiếu nại; bảo vệ sản phẩm cà phê mang chỉ dẫn địa lý Buôn Ma Thuột không bị lạm dụng và sử dụng trái phép trên thị trường.

Những tổ chức, cá nhân vi phạm khi sử dụng chỉ dẫn địa lý Buôn Ma Thuột bị xử lý ở các hình thức khác nhau như nhắc nhở, tạm dừng, xóa tên khỏi danh sách.

Chỉ dẫn địa lý Buôn Ma Thuột là tài sản chung

Theo ông Trịnh Đức Minh, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột, Bộ Khoa học và Công nghệ vừa ban hành quy định mới về chỉ dẫn địa lý nên tỉnh Đắk Lắk thực hiện cho phù hợp.

Công nhân loại bỏ tạp chất để đưa cà phê nhân vào rang. Ảnh: T.T

Ông Minh cho rằng quy chế mới của tỉnh về chỉ dẫn địa lý Buôn Ma Thuột với mặt hàng cà phê lần này thông thoáng hơn trước. Doanh nghiệp chỉ cần làm thủ tục đăng ký sử dụng, nộp hồ sơ theo yêu cầu để được xem xét, chấp nhận việc sử dụng chỉ dẫn địa lý Buôn Ma Thuột với mặt hàng cà phê.

Trong quá trình đó, cơ quan nhà nước không can thiệp nhiều mà chỉ can thiệp khi có những vụ xâm hại hoặc tranh chấp về chỉ dẫn địa lý.

Cũng theo ông Minh, chỉ dẫn địa lý Buôn Ma Thuột là tài sản của địa phương, của quốc gia. Việc sử dụng chỉ dẫn địa lý giúp mặt hàng cà phê của Đắk Lắk khẳng định vị thế, thương hiệu đối với thị trường.

Ngoài ra, sử dụng chỉ dẫn địa lý còn góp phần khai thác khía cạnh văn hóa, du lịch; duy trì canh tác cà phê. Bởi khi một sản phẩm có chỉ dẫn địa lý nghĩa là nó đã có lịch sử phát triển lâu dài, gắn liền với văn hóa sản xuất của cả một cộng đồng.

Ông Minh cho rằng trên thế giới nhiều nước đã sử dụng chỉ dẫn địa lý để bán hàng với giá trị cao hơn. Vì vậy, các doanh nghiệp muốn sản xuất cà phê được đối tác trong, ngoài nước quan tâm, trả giá tăng thêm thì cần phải sử dụng chỉ dẫn địa lý.

“Trong lĩnh vực thương mại quốc tế hiện nay, chỉ dẫn địa lý rất quan trọng và phải đăng ký để được bảo hộ ở những thị trường trọng yếu, thị trường mục tiêu. Giả sử, nếu chúng ta không đăng ký, mà có công ty ở nước khác đăng ký chỉ dẫn địa lý Buôn Ma Thuột và được bảo hộ thì chúng ta sẽ mất quyền lợi, phát sinh tranh chấp”- ông Minh nói.

Ông Minh nói nếu doanh nghiệp xuất khẩu cà phê không đăng ký sử dụng chỉ dẫn địa lý cũng không sao. Tuy nhiên, chỉ dẫn địa lý là một tài sản đã có sẵn của quốc gia, của cộng đồng nên cần khai thác, sử dụng phù hợp, chuẩn mực để đạt hiệu quả cao nhất.

Người dân đang thu hoạch cà phê. Ảnh: M.C

“Câu chuyện chỉ dẫn địa lý là giới thiệu sản phẩm cụ thể ở địa danh cụ thể đến người tiêu dùng. Thông qua chỉ dẫn Buôn Ma Thuột, người dùng cà phê trên thế giới sẽ biết đến Buôn Ma Thuột nhiều hơn. Từ đó, có thể khai thác thêm ở các lĩnh vực khác như văn hóa, du lịch. Không hẳn bán cà phê có chỉ dẫn địa lý là được nhiều tiền hơn, mà nó còn có lợi ích chung của cả cộng đồng”- ông Minh phân tích.

TIẾN THOẠI