Châu Âu có thể bù đắp những gì nếu Ukraine mất vũ khí mạnh nhất mà Mỹ cung cấp?

Những vũ khí mạnh nhất và quan trọng nhất mà Ukraine nhận được kể từ xung đột với Nga bắt đầu bùng phát đầu năm 2022 tới nay đều đến từ Mỹ hoặc được sản xuất tại Mỹ, như máy bay chiến đấu F-16 và tên lửa đánh chặn Patriot. Tuy nhiên, thông báo tạm dừng viện trợ gần đây của chính quyền Tổng thống Donald Trump khiến Ukraine đối mặt với nguy cơ thiếu nguồn cung những loại vũ khí như vậy.

Châu Âu có thể cung cấp cho Ukraine nhiều hệ thống khác nhau nhưng kho vũ khí của lục địa này đã bị kéo căng và thực tế cũng thiếu các hệ thống có thể thay thế trực tiếp những vũ khí do Mỹ sản xuất đã chứng minh hiệu quả ở Ukraine.

Mỗi tên lửa phòng không Patriot của Mỹ hiện có giá khoảng 400.000 USD. Ảnh: NATO

Theo ông Malcolm Chalmers, Phó Giám đốc Điều hành Viện RUSI có trụ sở ở London, Anh, các ước tính gần đây cho thấy, chỉ 20% tổng số vũ khí quân sự cung cấp cho Ukraine hiện nay là từ Mỹ, 55% được sản xuất tại Ukraine và 25% đến từ châu Âu và phần còn lại của thế giới. Tuy nhiên, con số 20% đó lại là “những vũ khí sát thương mạnh nhất và quan trọng nhất”.

“Ukraine sẽ không sụp đổ. Họ đã từng trải qua một lần bị gián đoạn viện trợ vào năm 2024, nhưng tác động của những lần gián đoạn như vậy sẽ ngày càng chồng chất”, ông Chalmers nói thêm.

Dưới đây là những vũ khí chủ chốt của Mỹ mà Ukraine đang sử dụng và những hệ thống châu Âu có thể thay thế.

HIMARS

Việc Mỹ cung cấp hệ thống phóng rocket HIMARS cho Ukraine năm 2022 là một cột mốc quan trọng. Đây là một trong những vũ khí quan trọng đầu tiên của Tây phương được chuyển cho Kiev.

Ông Justin Bronk, chuyên gia quân sự tại RUSI, cho biết HIMARS “rất hiệu quả” khi mới được đưa vào sử dụng và “vô cùng quan trọng” đối với các cuộc phản công của Ukraine.

HIMARS đã giảm hiệu quả theo thời gian khi khả năng tác chiến điện tử của Nga gia tăng và Kiev đối mặt với tình tràn thiếu đạn dược cho hệ thống này. Mặc dù vậy, ông Bronk cho rằng HIMARS “vẫn là một hệ thống vũ khí quan trọng đối với Ukraine và châu Âu không có hệ thống nào có thể thay thế được nó”.

Phương án của châu Âu để thay thế HIMARS hiện mới đang được phát triển. EuroPULS là sự hợp tác giữa công ty quốc phòng Pháp-Đức KNDS và công ty Israel Elbit Systems. Một số nước châu Âu đã đặt hàng hệ thống này nhưng số lượng bàn giao rất ít và cũng không có nhiều thông tin về thông số kỹ thuật của EuroPULS.

Các hệ thống phóng rocket khác của châu Âu cũng có thể là một lựa chọn. Đức đã gửi MARS II cho Ukraine, nhưng nó không cơ động như HIMARS, mất nhiều thời gian triển khai và là dễ dàng trở thành mục tiêu của đối phương.

Hệ thống Patriot và tên lửa chiến thuật ATACMS

Patriot và ATACMS cũng là những hệ thống vũ khí hàng đầu mà Ukraine đang sử dụng.

Tê lửa chiến thuật ATACMS đã giúp Ukraine đưa cuộc xung đột trở nên cân bằng hơn sau khi Mỹ đồng ý cho phép Kiev sử dụng chúng tấn công các mục tiêu trên lãnh thổ Nga vào năm 2024.

Hệ thống ATACMS. Ảnh: Lục quân Mỹ

Patriot đã giúp bảo vệ các thành phố của Ukraine và bắn hạ các máy bay Nga. Hiệu suất của Patriot tại Ukraine cung cấp cho Mỹ thông tin quan trọng giúp cải thiện độ chính xác của hệ thống này.

Nếu Mỹ dừng cung cấp cả 2 loại vũ khí này cho Ukraine, châu Âu không thể thay thế trực tiếp.

“Châu Âu không có hệ thống ngang bằng với Patriot”, ông Bronk cho hay.

Hệ thống tương đương gần nhất là SAMP/T do Pháp sản xuất. Pháp đã cung cấp SAMP/T cho Ukraine.

Yếu tố quan trọng nhất ở Patriot là khả năng bắn hạ tên lửa đạn đạo. SAMP/T vẫn có thể đối phó với tên lửa đạn đạo, nhưng không hiệu quả bằng Patriot và số lượng hệ thống này cũng không nhiều.

Nhiều đồng minh của Ukraine, đặc biệt là ở châu Âu, có sở hữu Patriot, nhưng việc chuyển giao chúng cho Ukraine lại cần có sự cho phép của Mỹ vì hệ thống này do Mỹ sản xuất.

Ukraine cũng đang phát triển hệ thống phòng không của riêng mình để cạnh tranh với Patriot, nhưng phải rất lâu nữa hệ thống này mới có thể đi vào hoạt động.

Ukraine cũng có các tên lửa tấn công tầm xa, như Storm Shadow/SCALP từ Anh và Pháp, giúp tấn công các mục tiêu cách xa chiến trường, thậm chí cả những mục tiêu sâu lãnh thổ Nga. Tuy nhiên, ATACMS có tốc độ cao hơn và đầu đạn chùm của nó cũng hiệu quả hơn trong việc phá hủy một số mục tiêu nhất định.

Xe tăng Abrams và xe chiến đấu bộ binh Bradley

Mỹ đã cung cấp cho Ukraine hàng chục xe tăng chiến đấu chủ lực Abrams và hàng trăm xe chiến đấu bộ binh Bradley.

M1 Abrams mặc dù mạnh hơn các xe tăng thời Liên Xô mà Ukraine sử dụng khi xung đột bắt đầu, nhưng nó đã không chứng tỏ được hiệu quả trong chiến đấu với chiến thuật phòng thủ của Ukraine. Cũng giống như tất cả các phương tiện bọc thép khác, Abrams dễ bị tác động do mìn, tên lửa chống tăng, máy bay không người lái và phải chịu tổn thất đáng kể.

Xe chiến đấu bộ binh Bradley được binh sĩ Ukraine đánh giá cao về hỏa lực và khả năng cơ động trên địa hình phức tạp, đặc biệt là khi đối đầu với các phương tiện bọc thép của Nga. Bradley cũng phải đối mặt với những thách thức tương tự như Abrams trên chiến trường nhưng mức độ chịu tổn thất với loại xe này tốt hơn là vì Ukraine đã nhận hơn 300 chiếc từ Mỹ.

Xe tăng Leopard 2 của Đức là một trong những lựa chọn được nhắc đến nhiều nhất có thể thay thế Abrams và Bradley. Một số nhà phân tích quân sự coi xe tăng của Đức ngang bằng với M1 Abrams vì cả 2 đều có lớp giáp bảo vệ tương tự và pháo chính loại 120mm.

Một lựa chọn khác là Challenger 1. Anh đã gửi cho Ukraine xe tăng chiến đấu chủ lực này và nó được các binh sĩ Ukraine đánh giá cao về lớp giáp, độ chính xác và hỏa lực của nó.

Máy bay chiến đấu F-16

F-16 là máy bay chiến đấu đầu tiên mà phương Tây cung cấp cho Ukraine và cho tới nay, tiêm kích này là vũ khí mạnh nhất trong tay Kiev.

Trên thực tế, tất cả các máy bay F-16 tại Ukraine hiện nay đều đến từ các quốc gia châu Âu chứ không phải Mỹ. Tuy nhiên, việc cung cấp F-16 cho Ukraine phải được sự đồng ý của Mỹ. Các nước châu Âu đã phải đợi nhiều tháng để Mỹ đồng ý cho phép họ gửi máy bay này cho Kiev.

Tiêm kích F-16 bay trên bầu trời Ukraine ngày 4/8/2024. Ảnh: Getty

Máy bay chiến đấu phương Tây khác mà Ukraine hiện có là Mirage của Pháp. Mặc dù nó không khác biệt nhiều so với F-16 nhưng kho vũ khí hạn chế và số lượng cũng ít hơn.

Máy bay Gripen của Saab (Thụy Điển) được nhiều người đánh giá là lựa chọn phù hợp với Ukraine, nhưng đến nay chưa có chiếc nào được cam kết cung cấp cho Kiev. Số lượng máy bay Gripen trên toàn cầu thậm chí còn ít hơn nhiều so với F-6 và Mirage.

Mặt khác, việc chuyển sang một loại máy bay chiến đấu mới sẽ gây thêm nhiều căng thẳng, tốn nhiều thời gian và chi phí cho Ukraine, nhất là khi cơ sở hạ tầng và việc đào tạo đều tập trung vào F-16.

Tên lửa chống tăng Javelin

Ukraine đã sử dụng tên lửa chống tăng Javelin tầm bắn 2,4km do Mỹ sản xuất trong suốt cuộc xung đột, đặc biệt là trong 2 năm đầu tiên.

Ngoài ra Ukraine cũng đã sử dụng tên lửa chống tăng NLAW do Anh và Thụy Điển thiết kế. NLAW là tên lửa chống tăng nhẹ hơn, tầm bắn của nó chỉ bằng 1/3 so với Javelin, do đó thích hợp hơn trong chiến đấu đô thị hơn là chiến đấu ở địa hình mở.

Một lựa chọn khác là tên lửa Akeron của Pháp, có tầm bắn lên tới 8km khi được phóng từ mặt đất. Trong một phiên điều trần chính phủ vào tháng 11/2023, Lionel Royer-Perreaut, một thành viên của Quốc hội Pháp, cho biết nước này đã gửi một số lượng không xác định tên lửa Akeron tới Ukraine kể từ tháng 2/2022.

Tên lửa AGM-154 JSOW

Mỹ đã gửi cho Ukraine một số lượng không xác định tên lửa AGM-154 JSOW vào tháng 9/2024 để sử dụng trên các máy bay chiến đấu F-16 nhằm nâng cao khả năng tấn công tầm xa của Kiev.

Tên lửa JSOW có tầm bắn hơn 110km, ngắn hơn so với tầm bắn 250km của các tên lửa hành trình Storm Shadow và SCALP từ Anh và Pháp.

Storm Shadow và SCALP là những vũ khí tương đương gần nhất với JSOW, vì chúng cũng được thiết kế để phóng từ máy bay ở khoảng cách xa.

Ngoài ra, Ukraine còn có các loại bom lượn khác trong kho vũ khí, bao gồm AASM Hammer của Pháp, hay còn gọi là Armement Air-Sol Modulaire, có tầm bắn khoảng 70km, ngắn hơn JSOW.

MLRS M270

Tính đến tháng 3/2024, Anh, Na Uy, Pháp và Đức đã gửi khoảng 34 hệ thống phóng rocket đa nòng MLRS M270 sản xuất tại Mỹ cho Ukraine. Hệ thống này có thể phóng 12 đến 18 tên lửa dẫn đường trong vòng chưa đến 1 phút và có thể di chuyển nhanh chóng đến vị trí khác sau khi bắn.

Các nước châu Âu đã gửi cho Ukraine một số hệ thống phóng tên lửa sản xuất tại châu Âu, bao gồm Lance-Roquette Unitaire (LRU) của Pháp và MARS2 của Đức. Cả 2 đều có khả năng phóng 12 tên lửa và tầm bắn khoảng 70km. Điều này khiến chúng trở thành những lựa chọn thay thế phù hợp cho hệ thống phóng tên lửa M270 của Mỹ.

Hoàng Phạm/VOV.VN Theo Business Insider