Ông Trump từ chối bảo vệ NATO theo Điều 5?

Tổng thống Mỹ Donald Trump đang tìm hiểu triển vọng thay đổi vai trò của nước này trong Liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương, bao gồm cả khả năng rút khỏi các nghĩa vụ được ghi trong Điều 5 của hiệp ước NATO.

Điều khoản này là nền tảng của liên minh, yêu cầu tất cả các thành viên phải cùng nhau bảo vệ bất kỳ quốc gia nào của tổ chức trong trường hợp bị tấn công, đây chính là điều ước có giá trị nhất.

Ý định nói trên của người đứng đầu Nhà Trắng có thể thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận của Washington đối với các vấn đề an ninh tập thể và gây ra hậu quả nghiêm trọng cho quan hệ xuyên Đại Tây Dương.

Theo các nguồn tin thân cận với chính quyền, ông Trump đang cân nhắc các lựa chọn nhằm giảm sự tham gia của Washington vào những cam kết quân sự của NATO, coi đây là gánh nặng cho nền kinh tế Mỹ.

Trọng tâm chính là Điều 5, vốn có vai trò bảo đảm sự thống nhất của liên minh. Quy tắc này lần đầu tiên được áp dụng sau vụ tấn công khủng bố ngày 11/9/2001, khi các đồng minh của Mỹ nhanh chóng ủng hộ Washington trong cuộc chiến chống khủng bố.

Nhưng ông Trump - người chỉ trích NATO kể từ chiến dịch bầu cử năm 2016, đã nhiều lần gọi tổ chức này là lỗi thời và không công bằng đối với những người nộp thuế Mỹ.

Cuộc thảo luận về khả năng xem xét lại sự tham gia của Mỹ đối với NATO diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Trump vẫn thường xuyên phàn nàn về các đồng minh mà ông tin là không đầu tư đầy đủ vào việc phòng thủ của chính họ.

Ông Trump nhấn mạnh rằng các nước thành viên liên minh phải tăng chi tiêu lên mức 2% GDP, như đã thỏa thuận vào năm 2014, và thậm chí còn đề xuất nâng con số này lên tới 5%.

Yêu cầu trên từ Mỹ đã gây căng thẳng trong quan hệ với các đối tác châu Âu, những bên lo ngại rằng việc làm suy yếu các đảm bảo từ Mỹ có thể làm suy yếu sự ổn định trong khu vực, đặc biệt là trong bối cảnh xung đột đang diễn ra ở Ukraine và hoạt động của Nga.

Nếu được thực hiện, động thái này sẽ là chưa từng có trong lịch sử của liên minh được thành lập năm 1949 nhằm chống lại mối nguy cơ từ Liên Xô. Điều 5 không chỉ được coi là biểu tượng của sự đoàn kết mà còn là công cụ thực tế để ngăn chặn những đối thủ tiềm tàng.

Việc sửa đổi hoặc bãi bỏ Điều 5 của Hiệp ước phòng thủ tập thể có thể đặt ra câu hỏi về bản chất tồn tại của NATO và củng cố vị thế của những người ủng hộ chính sách quốc phòng châu Âu độc lập hơn.

Các chuyên gia không loại trừ khả năng trong bối cảnh này, các nước NATO khác có thể nêu vấn đề loại Mỹ khỏi Liên minh do nước này không tuân thủ các nguyên tắc và điều lệ của tổ chức.

Trong diến biến mới nhất, các đồng minh của Mỹ bao gồm Israel, Saudi Arabia và liên minh tình báo Five Eyes quy tụ Anh, Canada, Australia và New Zealand đang xem xét khả năng cắt giảm chia sẻ thông tin tình báo với Washington

Lý do chủ yếu dẫn đến bước đi này là lo ngại rằng chính sách của chính quyền ông Donald Trump nhằm cải thiện quan hệ với Nga có thể dẫn đến việc rò rỉ thông tin mật cho Moskva, cho thấy sự khủng hoảng lòng tin nghiêm trọng giữa những đồng minh.

Bạch Dương

Theo Avia/Reporter