Canh gác vùng trời
'Cán bộ, chiến sĩ ra đa luôn trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu cao, trực ban 24/24 giờ để theo dõi, quản lý, bảo vệ vùng trời của Tổ quốc', Thiếu tá Đặng Đức Nhơn - Trạm trưởng Trạm Ra đa 18 bắt đầu câu chuyện với chúng tôi như vậy. Trạm trực thuộc Trung đoàn 290, Sư đoàn 375, Quân chủng Phòng không - Không quân, đứng chân tại xã Đức Lân (Mộ Đức).
Mắt chiến sĩ ra đa càng phải sáng
Đến thăm Trạm Ra đa 18 vào một ngày đầu xuân, ấn tượng đầu tiên đối với chúng tôi là khuôn viên doanh trại xanh, sạch, đẹp, ngăn nắp, chính quy. Đặc biệt, giữa dãy nhà hội trường của đơn vị có các băng rôn với dòng chữ “Sẵn sàng chiến đấu cao, quản lý vùng trời chặt chẽ, kỷ luật nghiêm, đoàn kết, an toàn, tiết kiệm” và dòng chữ vàng trên nền đỏ được bố trí trước Sở chỉ huy trạm “Quyết không để Tổ quốc bất ngờ vì các tình huống trên không”.
“Trên bầu trời bao la, có những con đường trên không, chúng dường như vô hình nhưng lại hữu hình với các chiến sĩ ra đa. Những con đường đó được đặt tên như những con đường dưới mặt đất, bằng các ký hiệu khác nhau và được đánh dấu, xác định phương hướng, chiều rộng hành lang bay, nơi có rất nhiều chuyến bay mỗi ngày. Dù trong thời chiến hay thời bình, bộ đội ra đa luôn giữ vững tinh thần cảnh giác cao độ, không một phút lơ là”, Thiếu tá Đặng Đức Nhơn cho biết.
Bất cứ thời gian nào trong ngày, khi nghe hiệu lệnh “keng keng” từ chiếc kẻng quen thuộc, lập tức toàn bộ các cán bộ, chiến sĩ ở Trạm Ra đa 18 chuyển sang trạng thái chiến đấu. Từng bước chân kết hợp tiếng hô vang ra mệnh lệnh của người chỉ huy, cả đơn vị khẩn trương di chuyển. Các thành viên trong kíp chiến đấu thao tác chính xác, động tác nhịp nhàng, khẩu lệnh to, rõ thể hiện khí thế quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Với cán bộ, chiến sĩ ra đa, thời gian là yếu tố then chốt trong công việc, đòi hỏi nhanh nhẹn, kỷ luật, trình độ chuyên môn và tinh thần trách nhiệm cao, quyết tâm bảo vệ Tổ quốc. Thiếu tá Đặng Đức Nhơn chia sẻ, đặc thù của bộ đội ra đa là chiến đấu hiệp đồng, tác chiến trên không gian rộng, thời gian nhanh, khó xác định giới tuyến. Để không bị bất ngờ, lỡ thời cơ vì những tình huống trên không, mỗi cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, ý thức trách nhiệm cao, sẵn sàng chiến đấu trong mọi tình huống; huấn luyện giỏi, rèn nghiêm, làm chủ các loại trang bị, khí tài được biên chế, đồng thời phải có tinh thần đoàn kết, hiệp đồng, lập công tập thể.
Trong quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Trạm Ra đa 18 luôn hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao, vinh dự được Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng, Quân chủng Phòng không - Không quân tặng nhiều phần thưởng cao quý. Năm 2002, Trạm Ra đa 18 được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen; năm 2005 được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba; năm 2011 được Bộ Quốc phòng, Quân chủng Phòng không - Không quân tặng bằng khen, giấy khen; liên tục nhiều năm liền đạt danh hiệu đơn vị Quyết thắng...
Thiếu tá Đặng Đức Nhơn 35 tuổi, thế nhưng nhìn anh chúng tôi cứ ngỡ anh khoảng 45 tuổi. Thiếu tá Nhơn cười bảo, không riêng gì chúng tôi, mà nhiều người khi gặp bộ đội ra đa thường đoán nhầm tuổi. “Tôi 35 tuổi, nhiều người cũng đoán 45 tuổi. Cán bộ, chiến sĩ ra đa thường được “cộng” thêm chừng 10 tuổi”, Thiếu tá Nhơn nói. Câu nói vui phần nào giúp chúng tôi cảm nhận những áp lực của cán bộ, chiến sĩ ra đa. Với đặc thù công việc, nhiệm vụ phải luôn tập trung cao độ, giữ vững trạng thái sẵn sàng chiến đấu, các cán bộ, chiến sĩ ra đa phải rèn luyện tinh thần, ý chí, niềm tin vững vàng, dày dạn kinh nghiệm và trưởng thành hơn mỗi ngày.
Ngay trước cổng Trạm Ra đa 18 có trích dẫn lời dặn dò của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng dành cho cho cán bộ, chiến sĩ ra đa: “Mắt người Việt Nam vốn rất sáng, mắt các chiến sĩ ra đa càng phải sáng hơn”. Thiếu tá Nhơn chia sẻ, với cán bộ, chiến sĩ ra đa, đây là lời dặn dò cũng chính là động lực, mục tiêu để chúng tôi nỗ lực phấn đấu thực hiện, giữ con mắt luôn sáng để bảo vệ vùng trời của Tổ quốc.
Chung một lý tưởng
Trung úy Lê Xuân Phước - Chính trị viên Trạm Ra đa 18 cho hay, Trạm Ra đa 18 tiền thân là Đại đội 18, thành lập vào ngày 21/3/1958, thuộc Trung đoàn 260 đóng tại Thọ Xuân (Thanh Hóa). Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đơn vị thực hiện nhiệm vụ trên địa bàn Quân khu 4. Sau năm 1975, đơn vị trực thuộc Tiểu đoàn Ra đa 300 và tham gia làm nhiệm vụ quốc tế ở nước bạn Lào. Tháng 6/1988, Trung đoàn Ra đa 290 tiếp nhận Đại đội 18 của Tiểu đoàn Ra đa 300 và sáp nhập với Trạm Ra đa 57 để triển khai đội hình chiến đấu ở Chu Lai (Quảng Nam), lấy phiên hiệu là Trạm Ra đa 18. Tháng 8/1993, Trạm Ra đa 18 được chuyển từ Chu Lai (Quảng Nam) về xã Đức Lân (Mộ Đức) làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, quản lý vùng trời ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên, góp phần bảo vệ vững chắc bầu trời của Tổ quốc Việt Nam. Những chiến công thầm lặng của bộ đội ra đa minh chứng cho sự hy sinh, lòng dũng cảm và trí tuệ của những người lính là “tai mắt” của Tổ quốc.
Tại Trạm Ra đa 18, các cán bộ, chiến sĩ quê ở nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước. Khi công tác tại Trạm Ra đa 18, mọi người cùng chung một nhiệm vụ, lý tưởng, tình yêu Tổ quốc và cùng xem Quảng Ngãi là quê hương thứ hai của mình. “Đơn vị là nhà, Quảng Ngãi là quê hương thứ hai. Là quê hương thì phải cùng nhau xây dựng, cống hiến, đóng góp”, Thiếu tá quân nhân chuyên nghiệp Hoàng Mạnh Sỹ (52 tuổi) bộc bạch. Thiếu tá Sỹ là một trong những người gắn bó lâu năm tại Trạm Ra đa 18. Nhận nhiệm vụ tại Trạm Ra đa 18 vào tháng 12/2000, đến nay, Thiếu tá Sỹ có gần 25 năm gắn bó tại Quảng Ngãi. Anh có vợ là người cùng quê ở tỉnh Nghệ An. Gia đình anh sinh sống tại xã Đức Lân từ năm 2003 và với anh, nơi này là quê hương thứ hai, gắn bó ruột thịt với mình.
Yêu màu xanh áo lính, sau khi thực hiện nghĩa vụ quân sự lúc còn trẻ, Thiếu tá quân nhân chuyên nghiệp Nguyễn Xuân Thùy đã chọn gắn bó trong môi trường quân đội. Thiếu tá Thùy 51 tuổi, quê ở Nghệ An. Năm 1995, anh được phân công vào công tác tại Trạm Ra đa 18. Anh lập gia đình với cô gái ở thị trấn Chợ Chùa (Nghĩa Hành), cơ duyên này càng khiến anh thêm gắn bó với Quảng Ngãi. Còn Thiếu tá quân nhân chuyên nghiệp Nguyễn Thái Độ (52 tuổi), quê ở Quảng Trị, cũng đã lập gia đình và sinh sống ở xã Đức Lân.
Chính trị viên Trạm Ra đa 18 Lê Xuân Phước cho hay, từ khi đóng chân trên địa bàn xã Đức Lân, đơn vị luôn nhận được sự quan tâm, đùm bọc, giúp đỡ của nhân dân, lãnh đạo chính quyền các cấp. Bên cạnh thực hiện tốt nhiệm vụ tại đơn vị, cán bộ, chiến sĩ đơn vị còn tích cực tham gia, phối hợp với chính quyền và các lực lượng vũ trang địa phương giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn. Tích cực thực hiện phong trào đền ơn đáp nghĩa, xây dựng nông thôn mới; tham gia cứu hộ, cứu nạn; giúp nhân dân khắc phục lũ lụt, ổn định cuộc sống, chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn đơn vị đóng quân.