Cảnh báo suy gan, thận do ngộ độc nấm

Điển hình là trường hợp bệnh nhân nam (37 tuổi, Tuyên Quang). Trước khi vào Bệnh viện Bạch Mai khoảng 9 ngày, bệnh nhân cùng 3 người khác đi phát cây ở trong rừng, thấy nấm nên hái về nấu canh, súp để ăn. Sáng sớm hôm sau, bệnh nhân cùng 2 người khác xuất hiện triệu chứng đau bụng, hoa mắt chóng mặt, buồn nôn và nôn, đi ngoài...

Riêng bệnh nhân này xuất hiện tình trạng vàng da, vàng mắt, mệt nhiều nên được chuyển đến Trung tâm chống độc – Bệnh viện Bạch Mai để tiếp tục điều trị.

Tại Trung tâm Chống độc, bệnh nhân tỉnh, nói lẫn lộn, có dấu hiệu của tình trạng tiền hôn mê gan, da và củng mạc mắt vàng, ăn uống kém, xét nghiệm thì có tình trạng gan bị tổn thương rất nặng, suy gan nặng, suy thận... Chỉ trong khoảng 9 ngày, bệnh nhân đã sút tầm 4-5kg.

Trường hợp thứ hai là bệnh nhân nữ 57 tuổi, ở Bắc Kạn. Ngày 11/3, bệnh nhân vào rừng hái được một nắm nấm màu trắng, sau đó mang về nấu canh ăn một mình. Sau khi ăn khoảng 13 giờ đồng hồ, bệnh nhân xuất hiện tình trạng nôn kèm đau bụng, đi ngoài nhiều lần.

Bác sĩ Trung tâm Chống độc kiểm tra tình trạng sức khỏe của bệnh nhân ngộ độc nấm. Ảnh: BVCC.

Xét nghiệm tại Bệnh viện Bạch Mai cho thấy bệnh nhân bị viêm gan rất nặng, suy gan cấp và cũng phải điều trị cấp cứu bằng thuốc giải độc và thay huyết tương.

Trước đó, ngày 6/3, Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, cũng tiếp nhận hai vợ chồng ở Thanh Hóa bị ngộ độc do ăn nấm tự hái trên rừng. Tuy nhiên, hai bệnh nhân này đã không thể qua khỏi do suy đa tạng nặng.

TS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo: Các loại nấm tự nhiên đều khó có thể nhận dạng bằng mắt thường có độc hay không có độc, trừ mộc nhĩ.

Người dân không thể tự nhận biết được, thậm chí đến chuyên gia cũng có thể nhầm. Có hàng nghìn loại nấm, số nấm độc không quá nhiều nhưng rất dễ nhầm lẫn. Đơn cử, một số nấm trông rất đẹp mắt nhưng lại chứa chất độc như amatoxin khiến rất nhiều bệnh nhân tử vong khi ăn phải những loại nấm này.

Hình ảnh loại nấm một bệnh nhân hái về ăn gây ngộ độc. Ảnh: Bệnh nhân cung cấp.

Theo TS Nguyễn Trung Nguyên, nguyên nhân tất cả các trường hợp ngộ độc nấm là do người dân đi hái các nấm mọc hoang dại và hái phải nấm độc về ăn.

Mỗi một loại nấm độc khi ăn phải có những dấu hiệu riêng. Các loại nấm độc hiện nay xếp làm 2 nhóm, nhóm các nấm gây ngộ độc sớm và nhóm các nấm gây độc muộn.

Nhóm các nấm gây ngộ độc sớm thì các biểu hiện ngộ độc xuất hiện sớm trong vòng 6 giờ sau khi ăn, hình thức các nấm trông ít bắt mắt, ít hấp dẫn, thậm chí trông có màu sắc rực rỡ, gây các triệu chứng nôn, đau bụng, ỉa chảy, thường có các triệu chứng thần kinh, tâm thần, có thể có triệu chứng tim mạch. Tuy nhiên, với nhóm các nấm gây ngộ độc sớm, nếu người dân tới cơ sở y tế cấp cứu kịp thời thì hầu hết sẽ không tử vong.

Còn nhóm các loại nấm gây ngộ độc muộn thường có màu trắng, sạch sẽ, trông rất ngon, là các nấm độc tán trắng (Amanita verna) hoặc nấm độc trắng hình nón (Amanita virosa), biểu hiện ngộ độc xuất hiện sau ăn quá 6 giờ, với biểu hiện qua 3 giai đoạn.

Giai đoạn 1 đau bụng, nôn, tiêu chảy rất nhiều xuất hiện muộn, kéo dài khoảng 1 ngày. Giai đoạn 2 là yên lặng với đau bụng, nôn, tiêu chảy đỡ, có thể hết trong 1 ngày. Giai đoạn 3 là viêm gan suy gan, suy thận, tổn thương/suy đa cơ quan và tử vong.

Với các loại nấm gây ngộ độc muộn, khi phát hiện ra thì chất độc đã hấp thu hết vào cơ thể, và ngộ độc với gan rất nặng, ồ ạt, thậm chí nhiều cơ quan khác. Tỷ lệ tử vong rất cao, tới 50%, kể cả khi áp dụng các biện pháp cấp cứu, hồi sức, giải độc tích cực...

Hoàng Chiến