Canada và Mỹ đều gánh chịu tổn thất trong cuộc chiến thuế quan

Thủ tướng Canada Justin Trudeau. (Nguồn: PAP/TTXVN

Sau tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ áp mức thuế 25% lên hàng hóa Canada và 10% đối với năng lượng Canada từ ngày 4/2 tới, tối 1/2 (giờ Canada), Thủ tướng Canada Justin Trudeau sau cuộc họp Nội các khá căng thẳng đã tuyên bố sẽ áp mức thuế 25% lên hàng hóa Mỹ trị giá 155 tỷ CAD (khoảng 107 tỷ USD).

Theo đó, 30 tỷ CAD (khoảng 21 tỷ USD) hàng hóa sẽ bị đánh thuế bắt đầu từ ngày 4/2, và 125 tỷ CAD (khoảng 86 tỷ USD) còn lại sẽ bị đánh thuế sau 21 ngày.

Canada và Mỹ (đối tác thương mại lớn nhất) đã chính thức bước vào cuộc chiến thương mại quy mô lớn sau các tuyên bố áp thuế của lãnh đạo hai nước. Bên cạnh các biện pháp thuế quan, Thủ tướng Trudeau cho hay Canada đang xem xét áp dụng “các biện pháp phi thuế quan” đối với hàng xuất khẩu, bao gồm khoáng sản quan trọng, năng lượng và mua sắm chính phủ.

Phát biểu với giới báo chí tại Ottawa, ông Trudeau tuyên bố “Chúng tôi sẽ vững vàng bảo vệ Canada”. Thông qua phát biểu trực tiếp hướng tới người dân Mỹ, ông Trudeau nhấn mạnh các hậu quả đối với cả hai nước.

Theo ông Trudeau, “đây là quyết định sẽ làm tổn thương người dân Canada, song hơn thế, nó sẽ có hậu quả thực sự đối với người dân Mỹ”. Thuế nhập khẩu của Canada đối với hàng hóa Mỹ sẽ áp dụng với rượu bia, rượu vang và rượu bourbon của Mỹ, rau quả, nước hoa, quần áo, nội thất, dụng cụ thể thao, cùng một loạt nguyên liệu như gỗ xẻ, nhựa và nhiều mặt hàng khác.

Sắc lệnh hành pháp do Tổng thống Mỹ Donald Trump ký đã cảnh báo rằng nếu Canada trả đũa, có thể dẫn đến tình trạng leo thang hơn nữa, tạo tiền đề cho cuộc chiến thương mại gây thiệt hại về kinh tế giữa hai nước giàu có hàng đầu thế giới, đồng thời xóa bỏ việc tự do lưu thông hàng hóa vốn đã đặt nền tảng cho thương mại ở khu vực Bắc Mỹ suốt nhiều thập kỷ.

Trong điều khoản liên quan đến trả đũa, sắc lệnh của Tổng thống Trump nêu rõ Mỹ “có thể tăng hay mở rộng phạm vi” mức thuế nếu Canada áp các mức thuế nhập khẩu hay các biện pháp tương tự đối với hàng hóa Mỹ.

Phản ứng trước quyết định áp thuế của Mỹ đối với hàng hóa Canada, Thủ hiến tỉnh British Columbia, David Eby, gọi động thái áp thuế của Mỹ đối với hàng hóa Canada là “cuộc tấn công chưa từng có tiền lệ”.

Ông Eby cho biết bước đầu tiên ông thực hiện là “yêu cầu Cơ quan phân phối rượu bia của tỉnh British Columbia ngừng ngay lập tức việc mua rượu của ‘các bang đỏ’ (bang do đảng Cộng hòa nắm quyền) ở Mỹ và cho rút các nhãn hiệu rượu từ ‘các bang đỏ’ vốn bán chạy nhất khỏi kệ hàng, đồng thời chỉ đạo chính quyền cũng như các doanh nghiệp do tỉnh quản lý ưu tiên mua hàng hóa và dịch vụ của Canada”.

Thủ hiến tỉnh Ontario, Doug Ford, cho biết ông “vô cùng thất vọng” khi Tổng thống Trump quyết định “từ bỏ mối quan hệ thương mại đã đem lại cuộc sống tốt hơn cho hàng triệu người trong nhiều thập kỷ”. Ông Ford cho rằng những tuần sắp tới có thể “rất khó khăn” với tỉnh Ontario, ước tính mức thuế của Mỹ có thể đe dọa gần 500.000 việc làm trên toàn tỉnh, và kêu gọi chính phủ liên bang đưa ra phản ứng “mạnh mẽ”.

Thủ hiến tỉnh Quebec François Legault cho rằng việc Mỹ áp thuế đối với hàng hóa Canada là “bất công”. Theo ông Legault, Canada sẽ bảo vệ nền kinh tế và sẽ đáp trả nhanh chóng.

Bà Catherine Cobden, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Hiệp hội các nhà sản xuất thép Canada (CSPA), gọi thông báo của ông Trump về việc áp thuế lên các sản phẩm Canada là “vô cùng đáng thất vọng”.

Theo bà Cobden, ngành công nghiệp thép Bắc Mỹ có tính hội nhập cao, xuyên biên giới Canada và Mỹ. Với 20 tỷ CAD giao dịch thép hằng năm giữa hai nước, các mức thuế này sẽ gây gián đoạn lớn và khó khăn về kinh tế cho cả Canada lẫn Mỹ, tạo ra những tác động tiêu cực cho doanh nghiệp, người lao động và gia đình của họ. Để đối phó với các mức thuế mới này, CSPA hoan nghênh hành động kiên quyết của Chính phủ Canada thông qua các biện pháp trả đũa cũng như các biện pháp hỗ trợ nhằm giúp ngành công nghiệp Canada.

Lãnh đạo công đoàn tư nhân lớn nhất Canada, Chủ tịch Unifor, bà Lana Payne cho rằng các mức thuế này sẽ đẩy kinh tế Canada vào suy thoái. Bà Payne nhận định “người dân Canada cần hiểu rằng mọi thứ đã thay đổi hoàn toàn. Đây là mối đe dọa hiện sinh với toàn bộ nền kinh tế”.

Bà Payne, người đại diện cho 40.000 công nhân ngành ô tô trên toàn Canada, cho rằng mức thuế của ông Trump áp đối với hàng hóa Canada sẽ làm người lao động và người tiêu dùng ở cả hai nước chịu thiệt, và toàn bộ ngành sản xuất ô tô có thể ngừng trệ chỉ trong vòng một tuần.

Theo số liệu của Cơ quan Thống kê Canada, tổng giá trị xuất khẩu từ Canada sang Mỹ năm 2023 trị giá 594 tỷ CAD (khoảng 408 tỷ USD). Hơn 43% trong số này đến từ 6 ngành sản xuất: khai thác dầu khí, hóa dầu, sản xuất ô tô, sản xuất và chế biến nhôm, công nghiệp hàng không vũ trụ và nông nghiệp-chăn nuôi.

Trước đó, với việc đe dọa áp thuế đối với hàng hóa Canada, trong nhiều tuần, giới chức lãnh đạo Canada đã chủ động có các cuộc gặp với giới lãnh đạo Mỹ, thành lập các hội đồng chuyên gia và cấp tốc triển khai một kế hoạch an ninh biên giới trị giá 1,3 tỷ CAD, song quyết định áp thuế vốn không được mong đợi từ phía Canada cuối cùng cũng được Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra.

Lý giải về việc áp thuế đối với Canada, Mexico, ông Trump cho rằng đây là phản ứng trước “tình trạng khẩn cấp quốc gia. Các băng nhóm buôn lậu, buôn người và mọi loại ma túy trái phép đang tràn qua biên giới Mỹ. Canada đóng vai trò trung tâm trong những vấn đề này, bao gồm cả việc thiếu tập trung và đầu tư nguồn lực, cũng như không phối hợp chặt chẽ với cơ quan thực thi pháp luật Mỹ để ngăn chặn hiệu quả dòng chảy ma túy bất hợp pháp”.

Theo ước tính mới đây từ Phòng Thương mại Canada, khi ông Trump thực hiện áp thuế và Canada đáp trả tương xứng, GDP hằng năm của Canada sẽ giảm 2,6% (tương đương 78 tỷ CAD), bình quân mất khoảng 1.900 CAD trên một người dân. Báo cáo cũng ước tính GDP của Mỹ mỗi năm sẽ giảm 1,6% (tương đương 467 tỷ USD), khiến mỗi người Mỹ chịu thiệt hại khoảng 1.300 USD./.

(TTXVN/Vietnam+)