Cần thiết cắt giảm thủ tục hành chính trong lĩnh vực thương mại điện tử

Theo tờ trình của Bộ Công Thương gửi Chính phủ đề nghị xây dựng Luật Thương mại điện tử (TMĐT), việc ban hành Luật TMĐT là cần thiết để thể chế hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, nội luật hóa cam kết quốc tế, đồng thời bảo đảm hệ thống pháp luật về TMĐT đồng bộ, thống nhất.

Luật sẽ hoàn thiện chính sách theo hướng khuyến khích sáng tạo, bảo đảm tính minh bạch, khả thi, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, thúc đẩy cạnh tranh và phát triển doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước...

Cùng với việc trình Chính phủ, Bộ Công Thương đang tiến hành lấy ý kiến góp ý Dự thảo Đề nghị xây dựng Luật Thương mại điện tử (dự thảo).

Trên cơ sở ý kiến của doanh nghiệp, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, Ban soạn thảo cần cắt giảm thủ tục hành chính và đẩy mạnh hoạt động hậu kiểm.

VCCI kiến nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, xác định lại rủi ro của các hoạt động TMĐT để cắt giảm thủ tục hành chính và đẩy mạnh sang hoạt động hậu kiểm.

Theo VCCI, ban hành trong giai đoạn đầu phát triển TMĐT, Nghị định 52/2013/NĐ-CP quy định khá nhiều thủ tục hành chính với phần lớn các hoạt động TMĐT của các doanh nghiệp, cá nhân.

Qua hơn thập kỷ phát triển, TMĐT đã và đang trở thành xu hướng tất yếu với sự tham gia đông đảo của các doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh. Các biện pháp và phương thức kiểm tra, giám sát ngày càng hoàn thiện, đồng thời, kiến thức và kỹ năng của người tiêu dùng cũng tốt hơn trước rất nhiều.

Do vậy, dự thảo cần nghiên cứu, xác định lại rủi ro của các hoạt động TMĐT để cắt giảm thủ tục hành chính và đẩy mạnh sang hoạt động hậu kiểm.

Về thủ tục thông báo với website TMĐT bán hàng, việc thương nhân khi triển khai thêm một kênh bán hàng trên internet phải thực hiện thêm thủ tục thông báo vô hình chung tạo ra gánh nặng hành chính không cần thiết.

"Việc lập website TMĐT bán hàng trở nên vô cùng phổ biến trong thời đại kinh doanh số hiện nay. 44% doanh nghiệp sở hữu website, trong đó 42% website có tính năng đặt hàng trực tuyến, theo khảo sát được thực hiện bởi Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số – Bộ Công Thương. Số lượng hồ sơ thực hiện thông báo cũng rất lớn, 105.103 hồ sơ thông báo năm 2023. Hơn nữa, cho đến nay, cũng chưa hề có phản ánh tác động tiêu cực đến kinh tế – xã hội từ việc các doanh nghiệp không đăng ký website TMĐT bán hàng.

Như vậy, có thể thấy các thủ tục hành chính trong lĩnh vực TMĐT không mang lại lợi ích quản lý nhà nước nào rõ ràng, thậm chí còn đang trở thành rào cản với thương nhân khi tận dụng cơ hội từ thương mại điện tử", VCCI phân tích.

Do vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bãi bỏ hoàn toàn thủ tục thông báo với các website TMĐT bán hàng. Việc kiểm soát hoạt động của các trang này có thể thực hiện theo phương pháp hậu kiểm thay vì phương pháp tiền kiểm.

Liên quan tới thủ tục cấp phép với sàn TMĐT nhỏ, VCCI cho biết, hiện nay, quy định pháp luật yêu cầu tất cả các sàn TMĐT, bất kể quy mô và hình thức hoạt động, đều phải thực hiện thủ tục cấp phép trước khi hoạt động. Phương thức quản lý đánh đồng như vậy là chưa hợp lý vì các lý do sau:

Thứ nhất, việc này không phù hợp với các sàn TMĐT nhỏ, khiến các sàn này hoặc sàn mới phát hành thử nghiệm (startup) bị quản lý quá chặt.

Thứ hai, quy định này không phù hợp với tính chất hoạt động của một số sàn TMĐT. Các sàn này chỉ cho phép người bán đăng tải thông tin về sản phẩm. Việc giao dịch giữa các bên đều thực hiện thông qua các phương thức khác như điện thoại, chat. Thực chất, các sàn TMĐT này chỉ như một kênh quảng cáo, tiếp thị sản phẩm, có thể hình dung như một “biển rao vặt online”. Các bước quan trọng trong quá trình giao dịch đều không diễn ra trên sàn TMĐT. Vì thế, không có nhiều rủi ro trong mô hình hoạt động này.

Từ phân tích này, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu cơ chế quản lý theo hướng giảm bớt các thủ tục đối với các sàn TMĐT nhỏ. Theo đó, các sàn TMĐT nhỏ hoặc các sàn TMĐT chỉ cung cấp tính năng giới thiệu, trưng bày sản phẩm chỉ cần thực hiện thủ tục thông báo khi bắt đầu hoạt động, và sẽ thực hiện thủ tục cấp phép khi đã phát triển đến một ngưỡng nhất định.

Minh Thu