Các mặt hàng Việt bị tác động thế nào khi Mỹ áp thuế đối ứng cao?

Ba tác động của mức thuế đối ứng cao

Ngày 2.4, Tổng thống Trump đã công bố mức thuế đối ứng đối với các quốc gia trên thế giới, theo đó thuế suất 10% sẽ được áp dụng lên tất cả các mặt hàng nhập khẩu vào Mỹ (hiệu lực từ ngày 5.4) và mức thuế quan cao hơn đối với các quốc gia có thặng dư thương mại lớn với Mỹ (có hiệu lực từ ngày 9.4).

Tổng thống Trump nhiều lần nhấn mạnh rằng mức thuế đối ứng phản ánh các rào cản thương mại mà các nước này đã áp đặt lên hàng hóa Mỹ trong suốt thời gian qua, cũng như bao hàm cả yếu tố thao túng tiền tệ. Theo đó, Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia chịu mức thuế nhập khẩu cao nhất, lên đến 46%.

Khác với nhiều dự đoán trước đây, chính quyền Mỹ đã chọn cách xác định thuế đối ứng dựa trên thâm hụt thương mại, thay vì mức thuế quan mà các nước áp lên hàng hóa Mỹ. Chẳng hạn như, cán cân thương mại giữa Việt Nam và Mỹ khoảng 124 tỉ USD, chiếm 90% tổng kim ngạch thương mại, từ đó mức thuế 46% được áp dụng, tương đương một nửa tỷ lệ thâm hụt thương mại.

Theo MBS, mức thuế suất đối ứng cao làm giảm sức cạnh tranh của các mặt hàng chủ chốt của Việt Nam vào thị trường Mỹ như máy móc thiết bị, linh kiện điện tử, điện thoại, may mặc da giày… trong khi các đối thủ cạnh tranh trực tiếp có mức thuế thấp hơn đáng kể như Trung Quốc (34%), Ấn Độ (26%); Thái Lan (37%),…

Nhiều mặt hàng của Việt Nam bị ảnh hưởng nặng khi Mỹ áp thuế

Ngoài ra, trong khu vực Đông Nam Á, Việt Nam cũng là nước chịu mức thuế đối ứng cao nhất, điều sẽ ảnh hưởng đến dòng vốn FDI sản xuất đang dịch chuyển vào Việt Nam theo chiến lược Trung Quốc +1.

Tiếp theo, tỷ giá sẽ chịu thêm sức ép do Việt Nam cần phải tăng cường nhập khẩu từ Mỹ nhằm thu hẹp thặng dư thương mại với nước này.

Dệt may, thủy sản, đồ gỗ, BĐS khu công nghiệp ảnh hưởng nặng

Thời điểm hiện tại, mức thuế suất đối với từng mặt hàng vẫn chưa được công bố. MBS cho rằng tác động đến các ngành nghề sản xuất sẽ khác nhau phụ thuộc vào tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ trong tổng giá trị xuất khẩu cũng như các đối thủ cạnh tranh của Việt Nam trong cùng phân khúc. Bên cạnh đó, một số mặt hàng còn có hiệu lực về mức thuế cam kết được áp dụng theo Hiệp định Thương mại Việt Nam – Mỹ có hiệu lực tháng 12.2001.

Vì vậy, MBS cho rằng các nhóm ngành dệt may, thủy sản, đồ gỗ, bất động sản khu công nghiệp (BĐS KCN), logistics là những nhóm ngành chịu tác động tiêu cực nhất. Các nhóm ngành cao su, giấy, dây cáp điện… chịu tác động trung bình do tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ thấp. Trong khi đó nhóm sản phẩm sắt thép không chịu tác động do không nằm trong danh sách sản phẩm chịu thuế đối ứng.

Các mặt hàng chịu tác động tiêu cực ở mức cao

Với nhóm máy tính, điện tử, linh kiện, các doanh nghiệp sản xuất mặt hàng này chủ yếu là các doanh nghiệp (DN) FDI từ Mỹ như Intel, HP, Dell, Amkor. Đứng trước nguy cơ bị áp thuế đối ứng cao, các DN này có thể chủ động dịch chuyển một phần sản xuất trong khâu hoàn thiện đóng gói sản phẩm sang các quốc gia bị đánh thuế đối ứng thấp hơn như Ấn Độ, Indonesia... Tác động tiêu cực đến các DN BĐS KCN và vận tải logistics.

Tương tự nhóm sản phẩm điện tử linh kiện, các DN chủ yếu trong nhóm mặt hàng máy móc, thiết bị, dụng cụ như Rockwell Automation, First Solar cũng là các DN FDI từ Mỹ, ngoài ra còn một số DN FDI từ Trung Quốc. Tác động tiêu cực đến các DN BĐS KCN và vận tải logistics.

Sản phẩm dệt may gia công từ Việt Nam sẽ chịu nhiều bất lợi hơn so với các quốc gia cạnh tranh khác như Bangladesh, Ấn Độ, Trung Quốc, Srilanka... với các mức thuế đối ứng thấp hơn. Các DN dệt may Việt Nam có tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ lớn sẽ chịu ảnh hưởng như MSH (70%), TNG (50%), TCM (25%), STK (10%).

Một số ngành hàng chịu tác động ở mức trung bình

Với mặt hàng gỗ, trong quá khứ với những lợi thế về giá thành rẻ nhờ chi phí nhân công và chi phí nguyên liệu rẻ do 70% nguyên liệu là từ trong nước, Việt Nam vươn lên top 3 nước nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ nhiều nhất vào Mỹ. Nếu bị áp thuế đối ứng lên tới 46%, khiến giá các sản phẩm gỗ của Việt Nam sẽ mất đi tính cạnh tranh do giá thành tăng cao, ngang bằng với đối thủ cạnh tranh lớn nhất trong khu vực là Trung Quốc.

Theo MBS, các quốc gia như Canada (hiện chiếm 46.4% kim ngạch nhập khẩu gỗ của Mỹ), hay các nước trong khu vực như Indonesia (chiếm 1.5% kim ngạch nhập khẩu gỗ của Mỹ), Malaysia (0.1% kim ngạch nhập khẩu gỗ của Mỹ) có cơ hội để gia tăng thị phần nhờ những lợi thế về giá khi chỉ bị áp thuế ở mức 10 - 25%.

Còn với giày dép, nhờ xu hướng dịch chuyển chuỗi sản xuất để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, trong các năm trước nhiều hãng sản xuất giày dép đã dịch chuyển nhà máy sang Việt Nam, trong đó bao gồm một số hãng nổi bật nhất như: Nike (hiện sản xuất khoảng 25% sản phẩm tại Việt Nam), Ugg và Hoka (hiện Việt Nam là nhà cung ứng lớn thứ 2), VF Corporation - sở hữu các hãng như Vans, Timberland (khoảng 18% nguồn cung từ Việt Nam). Hiện không có DN niêm yết liên quan đến sản xuất da giày, song các DN phát triển BĐS KCN và logistics đường biển sẽ chịu ảnh hưởng lớn nhất.

Lam Thanh