Bức xúc nạn mua bán xyanua tràn lan, quảng bá tiền chất ma túy trên mạng

Bà dẫn chứng, luật hiện hành không quy định xyanua trong danh mục hóa chất cấm mà chỉ bị kiểm soát có điều kiện. Tuy nhiên, quy định này thiếu chặt chẽ khi không yêu cầu người bán phải kiểm tra điều kiện người mua, cũng không quy định cụ thể điều kiện để cá nhân, tổ chức được phép mua và sử dụng. "Dẫn đến tình trạng mua bán chất xyanua phổ biến, tràn lan trên thị trường, và trên thực tế trong thời gian qua đã có nhiều các vụ án thương tâm liên quan đến đầu độc bằng hóa chất", nữ đại biểu thẳng thắn.

Từ đó, bà đề nghị dự thảo luật bổ sung quy định về truy xuất nguồn gốc, quản lý, vận chuyển bằng hóa đơn điện tử, dấu vết sản phẩm. Đồng thời, cần áp dụng mức phạt nghiêm khắc đối với hành vi vi phạm, đặc biệt là vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng tới sức khỏe con người, môi trường hoặc đe dọa an toàn cộng đồng.

ĐBQH Trần Khánh Thu.

ĐBQH tỉnh Thái Bình cũng đề nghị học hỏi kinh nghiệm quốc tế trong phân loại và quản lý chặt chẽ xyanua theo dạng tồn tại (khí, rắn, lỏng) và mục đích sử dụng. Ví dụ, trong y tế, hợp chất xyanua natri nitroprusside được sử dụng trong thuốc làm giảm huyết áp khẩn cấp hoặc sử dụng như một chất giãn mạch trong nghiên cứu về mạch máu, thậm chí có khả năng hỗ trợ điều trị bệnh lao và bệnh phong.

"Tôi đề nghị bắt buộc doanh nghiệp muốn nhập khẩu xyanua phải đăng ký cụ thể mục đích sử dụng, số lượng, cam kết các biện pháp quản lý rủi ro, thậm chí nhiều hợp chất xyanua bị cấm sử dụng rộng rãi, chỉ được phép dùng trong các ngành công nghiệp đặc thù như khai thác vàng, bạch kim với các quy trình, thiết bị an toàn nghiêm ngặt và khi vận chuyển, lưu trữ quy định chặt chẽ về đóng gói, ghi nhãn, khai báo vận chuyển, xử lý chất thải xyanua theo quy trình đặc biệt, nghiêm cấm xả thải ra môi trương...", ĐBQH Trần Khánh Thu nhấn mạnh.

Theo ĐBQH Thạch Phước Bình (Trà Vinh), dự thảo luật cấm các hành vi sản xuất kinh doanh trái phép hóa chất; sửa chữa, làm giả giấy phép; cung cấp thông tin sai lệch; sử dụng hóa chất không rõ nguồn gốc... "Tuy nhiên, hiện nay tình trạng lợi dụng nền tảng mạng xã hội, thương mại điện tử, sàn giao dịch trực tuyến để rao bán, quảng bá hóa chất nguy hiểm, nhất là tiền chất ma túy, hóa chất dễ cháy, nổ diễn ra rất phổ biến. Các hành vi này ẩn danh, khó truy xuất, có nguy cơ xâm hại an ninh hóa chất và an toàn cộng đồng nhưng lại chưa được quy định rõ ràng trong hành vi nghiêm cấm", ông nói.

ĐBQH Thạch Phước Bình.

Từ đó, đại biểu đề xuất bổ sung khoản mới vào Điều 3 "Hành vi bị nghiêm cấm" là lợi dụng nền tảng số, mạng xã hội, website, sàn giao dịch thương mại điện tử để quảng cáo, rao bán kinh doanh, cung cấp hóa chất nguy hiểm trái pháp luật; đồng thời, nên quy định trách nhiệm cho Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp Bộ Công Thương, Bộ Công an trong kiểm tra, xử lý vi phạm trên môi trường mạng.

ĐBQH Dương Khắc Mai (Đắk Nông) khẳng định, do tính chất đặc biệt của hóa chất nên công tác quản lý, mua bán cần phải hết sức chặt chẽ, vì vậy dự thảo đã đưa ra việc kiểm soát mua bán bằng phiếu. Tuy nhiên, ông đề nghị nghiên cứu, làm rõ hơn giá trị pháp lý của phiếu kiểm soát mua bán hóa chất. Bên cạnh đó, trong giai đoạn phát triển của xã hội hiện nay, sự bùng nổ của khoa học công nghệ thì cần nghiên cứu thêm phương án quản lý phù hợp, đảm bảo chặt chẽ, thuận lợi, như giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin...

ĐBQH Lê Xuân Thân (Khánh Hòa) đề nghị tách quy định về sử dụng hóa chất trong cuộc sống thành một khoản cụ thể hơn để quản lý, từ sản xuất, thành phẩm, tới hàng tiêu dùng, đặc biệt trước tình trạng nhiều hóa chất nhập lậu, không rõ nguồn gốc; xuất, nhập khẩu hóa chất không đảm bảo quy định của pháp luật...

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy.

"Hóa chất là lĩnh vực có nguy cơ rất cao xảy ra sự cố, nếu chúng ta quản lý không chặt chẽ, không đảm bảo an toàn, để xảy ra sự cố thì rất nguy hiểm đến tính mạng và sức khỏe của con người", ĐBQH Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) nêu quan điểm và cho rằng, các hoạt động tư vấn trong lĩnh vực hóa chất, lựa chọn thiết kế cần có chuyên môn sâu về hóa chất, công nghệ an toàn hóa chất.

Trước đó, Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) do Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy trình bày cho biết, có ý kiến cho rằng, dự thảo luật chưa thể hiện được nội dung liên quan đến kinh doanh các chất độc như xyanua, thủy ngân, các chất tiền ma túy... có thể gây chết người; đề nghị bổ sung quy định về việc quản lý đối với các loại hóa chất này.

Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, các chất độc như xyanua, thủy ngân, các chất tiền ma túy là hóa chất cần kiểm soát đặc biệt, do đó, chủ thể kinh doanh các hóa chất này phải tuân thủ các quy định kiểm soát chặt chẽ để tránh thất thoát, đồng thời cần có sự cho phép, theo dõi, giám sát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Những hành vi này được quy định tại khoản 1 Điều 3 là hành vi "kinh doanh trái pháp luật về hóa chất". Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị giữ nguyên như dự thảo.

Quỳnh Vinh