Bộ trưởng Công Thương: Không cầu toàn, không nóng vội khi làm điện hạt nhân

Sáng 17/2, Quốc hội thảo luận tại hội trường về các cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Dự án có công nghệ phức tạp

Phát biểu tiếp thu, giải trình, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đề cập nhu cầu điện năng rất lớn cho tăng trưởng kinh tế 8-10% trong những năm tới.

Theo dự thảo Quy hoạch Điện VIII điều chỉnh, tổng công suất hệ thống điện tới 2030 dự kiến 230.000 MW, tức gấp 3 lần hiện tại. Trong khi đó Việt Nam cam kết đạt net zero vào 2050, nên phải phát triển mạnh các nguồn điện tái tạo, điện sạch để đáp ứng nhu cầu phát triển.

Ông Diên nhấn mạnh, điện hạt nhân là nguồn điện sạch, điện nền, công suất khả dụng cao, có khả năng cung cấp điện năng ổn định và giá thành hợp lý trong dài hạn, góp phần bảo đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, đáp ứng mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2 con số trong kỷ nguyên mới.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên (Ảnh: Media Quốc hội).

Vì vậy, Trung ương, Quốc hội và Chính phủ đã chỉ đạo tái khởi động Chương trình phát triển điện hạt nhân và Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

"Đây là dự án có công nghệ phức tạp và chỉ một số ít quốc gia sở hữu và nhu cầu vốn đầu tư rất lớn. Thông thường trên thế giới, để hoàn thành đầu tư một dự án điện hạt nhân có quy mô tương tự, thời gian từ khi phê duyệt đầu tư đến khi vận hành trong khoảng 10 năm. Trong đó, dự án tiến độ nhanh nhất khoảng 7-8 năm và đều phải có cơ chế chính sách đặc thù để thực hiện dự án này", ông Diên nói.

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, do tính chất phức tạp của dự án điện hạt nhân và lần đầu tiên được xây dựng ở nước ta, để bảo đảm mục tiêu hoàn thành dự án trong năm 2030-2031 thì rất cần có các cơ chế, chính sách đặc thù, đủ mạnh như trong dự thảo Nghị quyết để đẩy nhanh tiến độ và rút ngắn thời gian thực hiện.

Về đối tượng áp dụng, Bộ trưởng cho biết cơ chế, chính sách đặc thù nêu trên chỉ áp dụng cho dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1, Ninh Thuận 2 và các dự án thành phần đã được Quốc hội khóa XII thông qua tại Nghị quyết số 41. Thời gian áp dụng kể từ thời điểm Nghị quyết có hiệu lực tới khi hoàn thành đầu tư dự án và đưa vào vận hành, khai thác.

Rất cần các cơ chế, chính sách đặc thù đủ mạnh

Về tính đồng bộ, thống nhất, khả thi của các cơ chế, chính sách đặc thù, ông Diên cho biết do dự án điện hạt nhân Ninh Thuận có quy mô rất lớn, công nghệ phức tạp, chưa có kinh nghiệm thực hiện ở nước ta nên rất cần có các cơ chế, chính sách đặc thù đủ mạnh.

Tuy nhiên, cơ chế, chính sách này chưa được quy định hoặc khác với các quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam nên rất cần phải được Quốc hội thông qua, ban hành Nghị quyết để tạo cơ sở pháp lý cho các bộ, ngành và tỉnh Ninh Thuận thực hiện trong thời gian tới.

Khi được Quốc hội thông qua, các cơ chế, chính sách đặc thù nêu trên sẽ tạo thuận lợi và khả thi cho việc triển khai đồng bộ.

Toàn cảnh phiên giải trình (Ảnh: Media Quốc hội).

Đồng thời nhiều hạng mục công trình của dự án như việc đàm phán hiệp định đối tác, với tổng thầu thực hiện các gói thầu "chìa khóa trao tay"; lập, phê duyệt báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, nghiên cứu khả thi; thu xếp vốn đầu tư; đền bù di dân, tái định cư, chuẩn bị mặt bằng xây dựng; đào tạo nguồn nhân lực… để góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện, bảo đảm hoàn thành dự án theo chỉ đạo của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước.

"Việc thực hiện dự án này chúng ta còn có sự giám sát rất chặt chẽ của tổ chức năng lượng quốc tế IAEA, nên chúng ta hoàn toàn có thể yên tâm", ông Diên nói thêm.

Để thực hiện được mục tiêu hoàn thành dự án trong năm 2030-2031, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, đáp ứng nhu cầu điện năng cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong kỷ nguyên mới, Tư lệnh ngành Công Thương nhấn mạnh rằng, rất cấp thiết phải sớm có các cơ chế, chính sách đặc thù nêu trên để đẩy nhanh tiến độ thực hiện.

Vì vậy, ông kính đề nghị Quốc hội xem xét, thông qua Nghị quyết về các cơ chế, chính sách đặc thù cho dự án điện hạt nhân Ninh Thuận ngay tại kỳ họp này để làm cơ sở triển khai thực hiện, tận dụng các điều kiện thuận lợi, tinh thần và khí thế tiến công, vượt khó, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các công việc quan trọng ban đầu của dự án.

"Với tinh thần cầu thị, khẩn trương, không cầu toàn nhưng cũng không nóng vội, chủ quan, sau phiên thảo luận hôm nay, chúng tôi cam kết sẽ cùng cơ quan chủ trì thẩm tra quán triệt thực hiện nghiêm túc ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo cấp cao, nghiên cứu kỹ lưỡng và tiếp thu tối đa ý kiến của các vị ĐBQH để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, trình Quốc hội xem xét, thông qua vào cuối kỳ họp này, làm cơ sở để khẩn trương triển khai thực hiện dự án", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu rõ.

Nguyễn Thu Huyền