Bộ Công an: Cảnh báo độ tuổi người sử dụng ma túy có xu hướng trẻ hóa

Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang phát biểu tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai các giải pháp giảm nguồn cầu về ma túy. (Ảnh: Vũ Phong)

Theo báo cáo mới đây của Bộ Công an, tính đến tháng 10/2024, tổng số người sử dụng trái phép chất ma túy (SDTPCMT), người nghiện ma túy, người bị quản lý sau cai nghiện ma túy là 228.215 người. Trong đó 37.382 người SDTPCMT, 170.067 người nghiện ma túy, 20.766 người bị quản lý sau cai nghiện. Thực tế, số người nghiện, người SDTPCMT ở ngoài cộng đồng còn lớn hơn con số trên.

Độ tuổi người sử dụng ma túy có xu hướng trẻ hóa, từ 12 - 30 tuổi chiếm 44,6%; từ 30 tuổi trở lên chiếm 55,4%, tập trung vào nhóm không có việc làm hoặc có việc làm nhưng không ổn định (chiếm 60%), sử dụng chủ yếu là ma túy tổng hợp.

Với số lượng người SDTPCMT, người nghiện ma túy như hiện nay, đặc biệt số ngoài cộng đồng còn cao (95.644 người), được xác định là "nguồn cầu" tiêu thụ ma túy lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng, nguồn lực lao động, gây thiệt hại lớn cho kinh tế, tiềm ẩn nguy cơ cao, được coi là nguồn của các loại tội phạm (trộm cắp, cướp, cướp giật, cố ý gây thương tích, giết người...).

Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV vừa biểu quyết thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy (PCMT) đến 2030; phạm vi thực hiện chương trình là cả nước. Thời gian thực hiện từ 2025 đến hết 2030.

Tổng vốn thực hiện chương trình tối thiểu là 22.450,194 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách trung ương tối thiểu 17.725,657 tỷ đồng; vốn ngân sách địa phương 4.674,537 tỷ đồng; vốn huy động hợp pháp khác tối thiểu 50 tỷ đồng.

Mục tiêu tổng quát: “Phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị và toàn dân trong PCMT; lấy địa bàn cơ sở để triển khai; thực hiện thường xuyên, liên tục, đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác PCMT trên cả 3 lĩnh vực giảm cung, giảm cầu, giảm tác hại; góp phần xây dựng xã hội an toàn, lành mạnh, Nhân dân hạnh phúc, kinh tế - xã hội phát triển bền vững”.

Nhiều người sử dụng ma túy tổng hợp trong thời gian dài dẫn đến rối loạn tâm thần, mất kiểm soát hành vi dẫn đến những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, gây mất an ninh trật tự (ANTT) tại các địa phương.

Tình hình tổ chức, chứa chấp, lôi kéo người khác SDTPCMT tiếp tục diễn biến phức tạp, nhất là tại các cơ sở kinh doanh có điều kiện và dịch vụ nhạy cảm về ANTT.

Thời gian gần đây nổi lên tình trạng các đối tượng thuê, sử dụng nhà trọ, nhà nghỉ, khách sạn, căn hộ chung cư, resort nghỉ dưỡng cao cấp để tổ chức SDTPCMT.

Toàn quốc hiện có 126 điểm và 4 tụ điểm phức tạp về ma túy, 4 điểm phức tạp về ma túy hoạt động trên không gian mạng, 2.787 cơ sở kinh doanh có điều kiện về ANTT và dịch vụ nhạy cảm tiềm ẩn nguy cơ hoạt động của tội phạm và tệ nạn ma túy; 3.965 đối tượng bán lẻ ma túy.

Xuất hiện một số vụ cán bộ, công chức nhà nước, văn nghệ sĩ, cầu thủ bóng đá tham gia tổ chức SDTPCMT. Tình trạng sử dụng "bóng cười" và ma túy "núp bóng", tẩm ướp, pha trộn vào thực phẩm, đồ uống, thảo mộc, thuốc lá điếu, thuốc lá điện tử... gia tăng phức tạp, nhất là trong thanh, thiếu niên, tại các cơ sở kinh doanh có điều kiện và dịch vụ nhạy cảm về ANTT.

Theo Bộ Công an, công tác giảm nguồn cầu về ma túy gặp một số khó khăn, vướng mắc, trong đó còn tình trạng người SDTPCMT, người nghiện ma túy chưa được rà soát, phát hiện đủ để đưa vào quản lý.

Nhiều người nghiện, người SDTPCMT được phát hiện qua các vụ án, vụ việc, kế hoạch kiểm tra chuyên đề… nhưng không nằm trong danh sách quản lý của địa phương.

Thống kê năm 2023, toàn quốc phát hiện 35.293 đối tượng dương tính với ma túy thông qua công tác bắt giữ, trong đó 6.235 đối tượng (chiếm 18%) có trong danh sách quản lý, 29.058 đối tượng (chiếm 82%) không nằm trong danh sách quản lý.

Trong khi đó, năng lực tổ chức cai nghiện của các cơ sở cai nghiện (CSCN) không đáp ứng nhu cầu thực tế. Hiện cả nước có 97 CSCN công lập mới đáp ứng được 60% nhu cầu so với thực tiễn, nhiều cơ sở xuống cấp; nhiều cơ sở được giao đa chức năng (nuôi dưỡng cả đối tượng tâm thần).

Chỉ có 50% số CSCN công lập hiện nay đáp ứng được cơ sở vật chất theo quy định. Trong khi đó, chưa có chính sách cụ thể để thu hút các tổ chức, tư nhân đầu tư vào công tác cai nghiện, cả nước mới chỉ 13 CSCN ma túy tư nhân, quy mô còn rất nhỏ.

Với công tác cai nghiện tại gia đình, cộng đồng, hiện mới có 20/63 tỉnh thành có chỉ đạo triển khai thực hiện chính sách cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng theo Nghị định 116/2021/NĐ-CP. Nhiều địa phương chưa cung cấp dịch vụ cai nghiện tự nguyện tại gia đình, cộng đồng theo quy định tại khoản 6 Điều 30 của Luật Phòng, chống ma túy.

Công tác xác định tình trạng nghiện ma túy và điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế còn gặp nhiều khó khăn. Việc chẩn đoán xác định nghiện các loại ma túy mới (ma túy đá, cần sa, ketamine...) còn gặp nhiều khó khăn do các triệu chứng của hội chứng cai không điển hình. Việc chẩn đoán dựa theo các tiêu chí đánh giá chủ quan nên khó khăn cho các bác sỹ khi thực hiện công tác chuyên môn.

Mới đây, tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai các giải pháp giảm nguồn cầu về ma túy, Bộ trưởng Công an Lương Tam Quang đề nghị lực lượng công an tổng rà soát, thống kê số người nghiện ma túy trên toàn quốc. Với những đối tượng dương tính với ma túy mà không nằm trong danh sách quản lý thì sẽ xem xét trách nhiệm của chỉ huy công an các đơn vị.

Bộ trưởng Bộ Công an đề nghị Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội chỉ đạo lực lượng cảnh sát khu vực, công an xã nhập dữ liệu những người nghiện ma túy lên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, hoàn thành trước 15/12/2024; ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ trong phòng, chống ma túy; chủ trì bảo đảm rút ngắn thời gian xác minh thông tin không quá 3 tiếng đồng hồ, tạo thuận lợi tối đa cho công an các địa phương hoàn thành thủ tục đưa người nghiện ma túy đi cai nghiện.

Lực lượng công an trên toàn quốc thực hiện tổng cao điểm rà soát các đối tượng nghiện ma túy, với phương châm xã làm trong sạch xã, huyện làm trong sạch huyện, cấp trên hỗ trợ, phân công, phân cấp địa bàn; thường xuyên kiểm tra đột xuất, kiểm tra xử lý nghiêm, kiểm điểm trách nhiệm của người đứng đầu các cấp; đề xuất kiểm tra chéo, kiểm tra ngược giúp nâng cao hiệu quả công tác quản lý.

Đấu tranh quyết liệt với tội phạm ma túy theo hướng mở rộng triệt phá toàn bộ đường dây, không đánh khúc giữa; làm rõ nguồn cung, các đối tượng chủ mưu, cầm đầu, chứa chấp, sản xuất, tàng trữ, mua bán, truy tận gốc, xử lý nghiêm, không để xảy ra tình trạng “cắt khúc, bắt gì xử đó”.

Các Bộ, ngành, địa phương nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện, không để xảy ra tình trạng chống phá, thẩm lậu ma túy tại các cơ sở cai nghiện.

Văn Sơn