'Biển của lòng người' - Khúc tráng ca từ sóng nước đến trái tim

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Trần Thành tặng sách cho Giáo sư Lê Văn Lan tại buổi ra mắt cuốn sách ảnh “Biển của lòng người”. Ảnh: CTV

Nhiếp ảnh gia Trần Thành vốn không phải là nhà văn, cũng chẳng bước vào nghệ thuật nhiếp ảnh bằng con đường chuyên nghiệp. Anh đến với máy ảnh như đến với một người bạn đồng hành, để lưu giữ những khoảnh khắc mà trái tim anh không muốn thời gian xóa nhòa. Sau 12 chuyến công tác đến Trường Sa, anh đã gom góp cho mình không chỉ ký ức, mà còn là một kho tàng hình ảnh - những ánh mắt, nụ cười, giọt mồ hôi, cả những thinh lặng rưng rưng giữa bao la sóng nước. Chính từ đó, “Biển của lòng người” ra đời và cũng là tập một trong bộ sách ảnh quy mô mang tên “Biển, đảo Việt Nam”.

“Những hành trình đến với Trường Sa cho tôi một thôi thúc: Cần lưu giữ hình ảnh bằng ký ức và trái tim theo cách của riêng mình. Tôi đã ghi lại một cách trung thực và lặng lẽ những điều mình đã thấy, đã nghe, đã xúc động. Đó chính là tiếng nói mạnh mẽ nhất về lòng yêu nước, về sự hy sinh, sự tiếp nối của các thế hệ” - tác giả Trần Thành trải lòng trong buổi ra mắt.

“Biển của lòng người” được xây dựng như một "bản giao hưởng" gồm 4 chương, gợi mở chiều sâu cảm xúc. “Nơi bình minh bắt đầu” mở ra trang đầu tiên bằng ánh sáng rực rỡ, nơi buổi sớm đầu sóng mang khí phách kiên cường. “Đi về phía mặt trời” nối tiếp bằng hành trình của tuổi trẻ, của những người lính mang theo lý tưởng và ngọn lửa trái tim ra nơi đảo xa, biến thanh xuân của mình thành tấm khiên vững chãi. “Những mùa hoa trên sóng” dịu dàng hơn, đưa người đọc đến với vẻ đẹp muôn hình vạn trạng của biển trời, của những bông hoa phong ba, bão táp mà kiêu hãnh vươn mình trên vùng cát trắng. Và “Dư âm” khép lại, lưu giữ trong lòng người xem khoảng lặng ngân vang - nơi người ở lại nhớ thương người ra đi, nơi sóng gió khắc ghi những nỗi niềm chưa từng thốt lên thành lời.

Điều đặc biệt ở cuốn sách là sự kết hợp giữa nghệ thuật nhiếp ảnh và công nghệ hiện đại. Mỗi bức ảnh đều chứa một mã QR, khi quét vào sẽ mở ra câu chuyện song ngữ Việt - Anh về địa danh, con người, sự kiện gắn liền. Không chỉ là hình ảnh, mỗi trang sách trở thành nhịp cầu ngôn ngữ, giúp bạn đọc hiểu sâu hơn về vẻ đẹp, lịch sử và ý nghĩa của biển đảo Việt Nam. Như chính tác giả Trần Thành từng nói: “Tôi muốn mỗi bức ảnh là một nhịp cầu, để người xem đi dọc hành trình đất nước - từ cột cờ Lũng Cú nơi cực Bắc kiêu hùng trong gió đến những cột mốc biên giới rừng sâu, rồi ra tận các đảo xa, nơi lá cờ đỏ sao vàng tung bay giữa mênh mông sóng nước”.

Trong lễ ra mắt, anh xúc động: “Lòng yêu nước đôi khi không bắt đầu từ những khái niệm lớn lao mà từ ánh nhìn đầy xúc động khi thấy quê hương mình đẹp đến vậy. Tình yêu ấy, nếu được chuyển hóa thành hành động thiết thực, sẽ khiến non sông ngày thêm đẹp giàu”. Chính vì vậy, anh chọn cách đưa vào cuốn sách không chỉ những khung hình lung linh mà cả những dòng chữ tựa như con sóng chạm vào tâm hồn, khơi gợi niềm tự hào và tình thương nơi mỗi độc giả.

Những chuyến hải trình đã cho anh cơ hội cảm nhận tận cùng sự vĩ đại và mong manh của biển. Anh kể: “Mỗi lần tàu ra đến biển, tôi lại thấy lòng mình chùng xuống. Biển, đảo Việt Nam đẹp quá! Nhưng phía sau vẻ đẹp ấy là bao gian lao, vất vả, hy sinh, có cả những ước mơ và hy vọng”. Trong không gian mênh mông ấy, anh nhận ra sự kết nối vô hình giữa đất liền với biển đảo, giữa quá khứ với hiện tại và tương lai. Trên mỗi con tàu, trong từng đợt sóng, trong từng nắm đất quê nhà gửi ra đảo xa đều chất chứa tình cảm bâng khuâng, ấm áp. Và Biển Đông, với anh, không chỉ là vùng biển rộng lớn, mà còn là một đại dương tình cảm, nơi hội tụ lòng hướng về Tổ quốc của hàng triệu người con đất Việt.

Nhà thơ Lữ Mai, người đồng hành cùng nhiếp ảnh gia Trần Thành trong nhiều dự án vì biển, đảo, nhận xét: “Biển của lòng người” mở ra chiều kích bao la của không gian và thời gian, với nhiều hoạt động, cảm xúc, khoảng lặng nơi đầu sóng. Mỗi bức ảnh lưu lại một khoảnh khắc. Phía sau khoảnh khắc ấy là cả tâm tư, số phận, khát khao... Điều đó đặt ra thử thách lớn cho người cầm máy, đòi hỏi sự tinh tế để vừa ghi nhận, vừa lan tỏa”.

Không chỉ văn nghệ sĩ, mà cả những người làm công tác giáo dục cũng tìm thấy trong cuốn sách một giá trị đặc biệt. Thầy giáo Trần Trung Hiếu, giảng dạy môn Lịch sử tại Trường Trung học phổ thông chuyên Phan Bội Châu (Nghệ An), đã không quản đường xa ra Hà Nội dự buổi ra mắt sách ảnh. Thầy Hiếu xúc động nói: “Cuốn sách giống như một lớp học đặc biệt, không phấn trắng bảng đen mà dạy bằng ánh sáng, màu sắc, bằng niềm tự hào và trách nhiệm đối với biển, đảo thân yêu của Tổ quốc”.

Theo đại diện Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông, “Biển của lòng người” mới chỉ là bước khởi đầu. Các tập tiếp theo trong bộ “Biển, đảo Việt Nam” sẽ tiếp tục mở rộng, khai thác nhiều góc nhìn: Từ lịch sử, văn hóa đến bảo vệ chủ quyền và phát triển bền vững. Đây không chỉ là những cuốn sách, mà còn là thông điệp gửi đến thế hệ trẻ, nhắc nhở họ về một phần máu thịt không thể tách rời của Tổ quốc.

Đi qua 12 chuyến công tác, với trái tim của một kỹ sư - nhà khoa học và đôi mắt của một nghệ sĩ - nhiếp ảnh gia Trần Thành đã khắc họa trong tác phẩm của mình cả những chi tiết tưởng chừng nhỏ bé: Ánh mắt hiền hậu của người lính gác đảo, nước da rám nắng, giọt mồ hôi lấp lánh trong nắng biển, những bông hoa phong ba nở trắng, phút tưởng niệm lặng người trước bia đá Trường Sa. Tất cả hòa quyện thành bản giao hưởng vừa dữ dội, vừa dịu dàng, khiến người xem như nghe thấy nhịp sóng gõ vào nhịp tim mình.

“Biển của lòng người” không chỉ là tập hợp ảnh đẹp, mà còn là sự hóa thân của ký ức và tình cảm; khẳng định, tình yêu biển, đảo không phải điều xa xôi mà hiện hữu trong từng con sóng, từng cánh buồm, trong ánh mắt của những người chưa một lần đặt chân đến Trường Sa, nhưng trái tim luôn hướng về nơi ấy bằng sự tự hào, trân trọng, biết ơn.

Với Trần Thành, cuốn sách chỉ là điểm khởi đầu cho một chuỗi hành trình sáng tạo và cống hiến không ngừng. Đó là món quà tri ân dành cho Tổ quốc, cho người lính và cho hậu phương của họ. Và xa hơn, đó là lời mời gọi mỗi người Việt Nam - nếu chưa có dịp đến với Trường Sa bằng đôi chân thì hãy đến bằng tâm hồn, để cùng nhau viết tiếp bản trường ca bất tận của biển, đảo quê hương.

Ngô Khiêm