Bỉ hoãn viện trợ F-16 cho Ukraine, chờ nhận F-35 từ Mỹ

Máy bay chiến đấu F-16 do Ukraine vận hành. Ảnh: Getty.

Dù từng hứa sẽ viện trợ tiêm kích F-16 cho Ukraine từ năm ngoái, Bỉ mới đây tuyên bố sẽ chỉ thực hiện cam kết này “trong vài năm tới” sau khi nhận được chiến đấu cơ F-35 từ Mỹ.

Phát biểu tại một sự kiện do tổ chức Atlantic Council tổ chức tại Washington hôm 6/5, Bộ trưởng Quốc phòng Bỉ Theo Francken cho biết nước này vẫn cam kết “rất mạnh mẽ” trong việc hỗ trợ Ukraine trên không, dù chưa chuyển giao bất kỳ tiêm kích nào cho Kiev.

“Chúng tôi sẽ chuyển giao 30 chiếc F-16 còn hoạt động cho Ukraine trong những năm tới, sớm nhất có thể”, ông Francken nói. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng việc này chỉ diễn ra khi Brussels tiếp nhận đủ tiêm kích F-35 do Mỹ sản xuất.

Ông lý giải: “Khi chúng tôi có F-35, chúng tôi sẽ giao lại F-16 vì khi đó Bỉ có đủ năng lực DCA (Dollar Cost Averaging)”.

Dù chưa có chiếc F-16 nào được bàn giao, ông Francken vẫn khẳng định Bỉ là “quốc gia ủng hộ mạnh mẽ nhất Ukraine trong lĩnh vực không quân”, đồng thời nhấn mạnh: “Chúng tôi sẽ tiếp tục ủng hộ Tổng thống Zelensky và mọi người dân Ukraine – điều đó rất quan trọng”.

Tuyên bố mới này đánh dấu sự đảo chiều trong chính sách của Brussels. Năm 2023, Bỉ cùng với các thành viên NATO khác như Đan Mạch, Hà Lan và Na Uy đã cam kết viện trợ tổng cộng khoảng 80 tiêm kích F-16 cho Kiev, sau khi nhận được sự chấp thuận từ chính quyền Tổng thống Mỹ khi đó là Joe Biden. Trong số này, Ukraine đã tiếp nhận khoảng 20 chiếc từ Đan Mạch và Hà Lan.

Tháng trước, Thủ tướng Bỉ Bart De Wever cho biết nước này sẽ gửi hai chiếc F-16 không còn khả năng hoạt động cho Ukraine vào cuối năm 2025, với mục đích dùng làm nguồn phụ tùng thay thế. Ngoài ra, Brussels cũng cam kết hỗ trợ quân sự trị giá 1 tỷ EUR (1,1 tỷ USD) mỗi năm cho Ukraine – một gói viện trợ đang chờ được Quốc hội thông qua trong vài tuần tới, theo lời ông Francken.

Trong khi đó, Mỹ vừa phê duyệt gói hỗ trợ trị giá 310,5 triệu USD nhằm duy trì hoạt động cho phi đội F-16 của Ukraine, bao gồm huấn luyện, phụ tùng, cải tiến máy bay, hỗ trợ hậu cần và phần mềm cho loại tiêm kích thế hệ thứ tư này.

Tuy nhiên, hiệu quả chiến đấu của F-16 tại chiến trường Ukraine vẫn đang bị đặt dấu hỏi. Hồi tháng 4, Bộ Quốc phòng Nga thông báo đã bắn rơi một chiếc F-16 của Ukraine, đánh dấu lần thứ hai Kiev mất loại máy bay do Mỹ sản xuất. Dù từng được quảng bá là “vũ khí thay đổi cục diện”, các tiêm kích F-16 hiện chủ yếu được Ukraine triển khai ở tuyến sau để phục vụ phòng không, thay vì tham gia không chiến ở tiền tuyến.

Huyền Chi