Bên trong kế hoạch của EU để 'không một đồng euro nào chảy vào ngân sách' Nga

Ủy ban châu Âu ngày 6/5 đã công bố một lộ trình chi tiết nhằm chấm dứt hoàn toàn sự phụ thuộc vào năng lượng Nga năm 2027.

Ủy viên Năng lượng EU Dan Jorgensen đồng thời đưa ra tuyên bố cứng rắn khi công bố kế hoạch: "Không một đồng euro nào chảy vào ngân sách của Nga. Khí đốt của nước này sẽ bị cấm. Các đội tàu bóng tối sẽ bị chặn lại".

Ảnh minh họa: Reuters

Kế hoạch được đánh giá là nỗ lực toàn diện nhất của EU nhằm chấm dứt nhập khẩu khí đốt, dầu mỏ và nhiên liệu hạt nhân từ Nga - sự phụ thuộc mà một số nhà quan sát cho rằng từ lâu đã làm suy yếu chủ quyền của EU.

Nhập khẩu năng lượng từ Nga vào EU đã giảm mạnh kể từ năm 2021 khi khí đốt Nga chiếm 45% tổng lượng nhập khẩu. Theo số liệu mới từ Ủy ban châu Âu, con số này hiện chỉ còn 19%.

Than đá Nga đã bị cấm hoàn toàn trong khi nhập khẩu dầu mỏ giảm từ 27% đầu năm 2022 xuống còn 3%. Tuy nhiên, Ủy ban châu Âu thừa nhận trong năm 2024 đã chứng kiến sự tăng nhẹ nhập khẩu khí đốt từ Nga, khiến giới chức EU kêu gọi khẩn trương loại bỏ hoàn toàn hoạt động này.

Thông báo ngày 6/5 nêu rõ kế hoạch sẽ từng bước chấm dứt dòng tiền của châu Âu chảy vào ngân sách Nga. Theo đó, mọi hợp đồng mới về khí đốt Nga, cả khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) và khí đốt đi qua đường ống đều bị cấm, đồng thời chấm dứt mọi giao dịch trên thị trường giao ngay vào cuối năm 2025. EU đặt mục tiêu dừng tất cả nhập khẩu khí đốt còn lại từ Nga vào năm 2027. Các chính phủ EU, bao gồm cả những nước có quan hệ thân thiện hơn với Nga như Hungary và Slovakia sẽ phải đệ trình kế hoạch loại bỏ khí đốt Nga trước cuối năm nay.

Ủy ban châu Âu cho rằng chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine đã tạo ra những điều kiện bất khả kháng, cho phép các công ty châu Âu chấm dứt hợp đồng dài hạn mà không chịu hậu quả pháp lý.

Ngoài khí đốt và dầu mỏ, kế hoạch cũng nhắm tới mảng xuất khẩu hạt nhân của Nga - một lĩnh vực ít được chú ý. Các quốc gia vẫn sử dụng lò phản ứng VVER do Nga thiết kế sẽ phải tìm nguồn nhiên liệu thay thế. Brussels cũng sẽ ngăn các hợp đồng mới liên quan đến uranium được làm giàu từ Nga và tăng sản xuất đồng vị phóng xạ y tế trong khuôn khổ "Sáng kiến Thung lũng Đồng vị phóng xạ châu Âu”.

Tuy nhiên, việc thực hiện kế hoạch cần sự cân bằng thận trọng để tránh nguy cơ thiếu hụt năng lượng hoặc cú sốc giá cả - vấn đề vốn nhạy cảm trong bối cảnh người dân châu Âu ngày càng lo ngại về chi phí sinh hoạt tăng cao.

Ủy ban châu Âu cho biết năng lực nhập khẩu LNG, dự kiến tăng thêm 200 tỷ mét khối vào năm 2028, cùng với nhu cầu khí đốt đang giảm sẽ giúp quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ.

Dù vậy, giới phân tích cảnh báo một số quốc gia có thể chậm trễ trong nỗ lực này. Chẳng hạn, Hungary vẫn phụ thuộc lớn vào nhiên liệu hạt nhân từ Nga và từng phản đối các lệnh trừng phạt năng lượng mạnh tay của EU.

Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: Kyiv Independent