Bảo tồn văn hóa truyền thống và phát triển du lịch cộng đồng

Đội nhạc cụ truyền thống nhí làng Choét Ngol. Ảnh: Đinh Yến

Xã Chư Á, nằm cách trung tâm thành phố Pleiku hơn 10 km, là nơi cư trú của đồng bào Jrai và Bahnar với 10 thôn, làng. Vùng đất này nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp và giàu giá trị văn hóa truyền thống.

Những năm qua, chính quyền và người dân Chư Á đã nỗ lực bảo tồn bản sắc văn hóa gắn liền với phát triển du lịch cộng đồng, tạo nên sức hút đặc biệt cho du khách khi đến với phố núi Pleiku.

Năm 2017, xã Chư Á đạt chuẩn nông thôn mới. Từ đó, việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống để phát triển du lịch cộng đồng luôn được xã quan tâm. Hiện nay, Chư Á đang tập trung xây dựng xã nông thôn mới nâng cao, chú trọng đến các dự án hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng tại các làng như Chúet Ngol, Wâu, Kơ Tu.

Bà Nguyễn Thu Hương, Phó Chủ tịch UBND xã Chư Á chia sẻ: "Giá trị văn hóa truyền thống ở xã Chư Á luôn được giữ gìn và phát huy. Cùng với đó là giữ gìn cảnh quan thiên nhiên sạch đẹp, hướng đến du lịch cộng đồng do chính người Jrai, Bahnar thực hiện."

Một trong những biểu tượng văn hóa đặc sắc của người Jrai và Bahnar là cồng chiêng. Để bảo tồn và phát huy giá trị này, xã đã thành lập các đội cồng chiêng, múa xoang, thường xuyên tổ chức các buổi biểu diễn phục vụ du khách.

Ngoài ra, các nghệ nhân cao tuổi còn truyền dạy kỹ năng chơi nhạc cụ truyền thống cho thế hệ trẻ, đảm bảo sự tiếp nối và phát triển của di sản văn hóa này.

Bên cạnh âm nhạc, các nghề thủ công truyền thống như đan lát, dệt thổ cẩm, tạc tượng gỗ cũng được khuyến khích và hỗ trợ phát triển. Những sản phẩm thủ công không chỉ phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày mà còn trở thành những món quà lưu niệm độc đáo cho du khách, góp phần tăng thu nhập cho người dân địa phương.

Bà Yứt (ở giữa)-Tổ trưởng Tổ hợp tác dệt thổ cẩm làng Chúet Ngol cùng chị em dệt thổ cẩm để bán. Ảnh: Đ.Y

Với cảnh quan thiên nhiên phong phú, Chư Á sở hữu nhiều điểm đến hấp dẫn như thung lũng Ia Lôm rộng hơn 40 ha, nơi người dân trồng lúa một vụ và khai thác thủy sản vào mùa mưa.

Thung lũng này đang được quy hoạch để phát triển thành điểm du lịch sinh thái, kết hợp trải nghiệm văn hóa bản địa.

Để thu hút du khách, xã đã đầu tư nâng cấp hạ tầng giao thông, cải tạo cảnh quan môi trường và xây dựng các cơ sở lưu trú theo mô hình homestay.

Du khách khi đến Chư Á có thể trải nghiệm cuộc sống hàng ngày của người Jrai và Bahnar, tham gia các hoạt động như gặt lúa, đánh bắt cá, học cách dệt thổ cẩm hoặc tham gia các lễ hội truyền thống.

Ngoài ra, xã cũng tổ chức các tour du lịch khám phá văn hóa, đưa du khách tham quan các nhà rông truyền thống, nghe kể chuyện về lịch sử và phong tục tập quán của người dân địa phương.

Việc kết hợp giữa du lịch và giáo dục văn hóa giúp du khách hiểu sâu sắc hơn về đời sống và giá trị văn hóa của cộng đồng Jrai và Bahnar.

Mặc dù đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, Chư Á vẫn đối mặt với nhiều thách thức trong việc bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch. Sự giao thoa văn hóa và tác động của quá trình đô thị hóa có thể dẫn đến mai một các giá trị truyền thống.

Để khắc phục, xã đang tập trung vào việc giáo dục thế hệ trẻ về tầm quan trọng của việc giữ gìn bản sắc văn hóa, đồng thời tạo điều kiện để họ tham gia tích cực vào các hoạt động bảo tồn và phát triển du lịch.

Bên cạnh đó, việc liên kết với các doanh nghiệp du lịch và các tổ chức khác cũng được xem là giải pháp hiệu quả để huy động nguồn lực và kinh nghiệm trong việc phát triển du lịch bền vững. Xã cũng đang nghiên cứu và áp dụng các mô hình du lịch cộng đồng thành công từ các địa phương khác, điều chỉnh phù hợp với điều kiện thực tế của mình.

Trong tương lai, Chư Á đặt mục tiêu trở thành điểm đến du lịch cộng đồng hàng đầu của tỉnh Gia Lai, nơi du khách không chỉ được chiêm ngưỡng cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ mà còn được trải nghiệm và hòa mình vào đời sống văn hóa phong phú của người Jrai và Bahnar.

Sự kết hợp hài hòa giữa bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần giữ gìn và lan tỏa những giá trị truyền thống quý báu cho các thế hệ mai sau.

Việc bảo tồn bản sắc văn hóa gắn với phát triển du lịch cộng đồng ở xã Chư Á là minh chứng cho thấy, khi cộng đồng địa phương nhận thức rõ giá trị của di sản và cùng nhau hành động, họ có thể tạo ra sự thay đổi tích cực, mang lại lợi ích bền vững cho cả hiện tại và tương lai.

Lập Nguyễn