Bài tập dành cho người bệnh cơ tim phì đại

1. Vai trò của tập luyện đối với người bệnh cơ tim phì đại

Tập luyện là một phần quan trọng trong quá trình điều trị và quản lý bệnh cơ tim phì đại. Mặc dù trước đây, nhiều người lo ngại về việc tập luyện có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng cho người bệnh, nhưng các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, tập luyện vừa phải mang lại nhiều lợi ích đáng kể:

Giảm triệu chứng: Tập luyện đúng cách có thể giúp người bệnh giảm khó thở, đau ngực, mệt mỏi.
Cải thiện chức năng tim: Tập luyện giúp tăng cường sức mạnh cơ tim, cải thiện khả năng bơm máu và giảm tình trạng ứ trệ máu trong tim.
Cải thiện chất lượng cuộc sống: Tập luyện tăng cường sức khỏe tổng thể, nâng cao tâm trạng và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Hỗ trợ ngăn ngừa biến chứng của bệnh: Một số nghiên cứu cho thấy tập luyện có thể giúp giảm nguy cơ đột tử, rối loạn nhịp tim, rung nhĩ ở người mắc bệnh cơ tim phì đại.

Hình ảnh cơ tim phì đại.

2. Những bài tập tốt cho người bệnh bệnh cơ tim phì đại

- Dưỡng sinh

+ Thở bốn thời có kê mông và giơ chân

Tư thế: Nằm ngửa thẳng, kê một gối ở mông cao thấp tùy sức, khoảng 5-8 cm, tay trái để trên bụng, tay phải để trên ngực. Việc kê gối ở mông làm cho trọng lượng của các cơ quan đè vào cơ hoành, do đó khi hít vào cơ hoành thở sẽ phải gắng sức hơn vì có trở ngại (đây cũng là cách luyện cơ hoành).

Cách thực hiện

Thời 1: Hít vào đều, sâu, tối đa, ngực nở, bụng phình và căng cứng. Thời gian 4 – 6 giây (hít ngực bụng nở).
Thời 2: Giữ hơi, mở thanh quản bằng cách liên tục hít thêm, đồng thời giơ một chân dao động qua lại, cuối thời 2 hạ chân xuống. Thời gian 4 – 6 giây (giữ hơi hít thêm). Giơ luân phiên từng chân cao khoảng 20 cm để luyện cơ bụng rắn chắc, đồng thời tăng tác dụng xoa bóp nội tạng ở thời giữ hơi.
Thời 3: Thở ra, tự nhiên thoải mái, không kềm, không thúc. Thời gian 4 – 6 giây (thở không kềm thúc).
Thời 4: Nghỉ, thư giãn, chân tay nặng ấm. Chuẩn bị trở lại thời 1. Thời gian 4 – 6 giây (nghỉ nặng ấm thân).

Tập 2 – 3 lần/ngày, mỗi lần 20 hơi thở

+ Ngồi hoa sen

Tư thế: Xếp bằng kép, hai bàn chân bắt chéo, lòng bàn chân ngửa lên trên. Nếu không ngồi được thì ngồi nửa hoa sen (xếp bằng đơn)

Cách thực hiện:

Hít vào tối đa, giữ hơi mở thanh quản (bằng cách hít thêm), đồng thời dao động thân qua lại 2 – 6 lần, thở ra triệt để và quay mặt nhìn ra phía sau bên trái, rồi đổi bên.
Tập 2 – 3 lần/ngày, mỗi lần 2 – 6 hơi thở.

Tư thế ngồi nửa hoa sen giúp người bệnh cơ tim phì đại thư giãn.

+ Để tay sau gáy

Tư thế: Ngồi hoa sen, hai bàn tay đan vào nhau để sau gáy, hai khuỷu tay bật ra sau, lưng thẳng

Cách thực hiện:

Hít vào tối đa, giữ hơi mở thanh quản (bằng cách hít thêm), đồng thời dao động thân trước sau (cúi người về phía trước và nâng người lên) từ 2 – 6 cái, thở ra triệt để.
Tập 2 – 3 lần/ngày, mỗi lần 1 – 3 hơi thở

+ Bắt chéo tay sau lưng

Tư thế: Ngồi hoa sen, hai tay đưa ra sau lưng, một tay đưa từ dưới lên, tay kia từ trên xuống và bắt chéo nhau ở vùng lưng trên, khuỷu tay trên đưa thẳng lên trời.

Cách thực hiện:

Hít vào tối đa, giữ hơi mở thanh quản bằng cách hít thêm, dao động thân qua lại trước sau từ 2 – 6 cái, thở ra triệt để, làm 1 – 3 lần.
Xong đổi tay cũng làm như vậy 1 – 3 lần.
Tập 2 – 3 lần/ngày.

Bắt chéo tay sau lưng giúp giãn mở lồng ngực cho người bệnh cơ tim phì đại.

+ Xoa thượng tiêu

Tư thế: Ngồi thòng chân

Cách thực hiện:

Hai bàn tay duỗi ra úp lên nhau và để trước ngực, hai cánh tay áp sát vào nách, xoa theo chiều kim đồng hồ 10 – 20 lần.
Tập 2 – 3 lần/ngày

- Yoga

+ Tư thế em bé (Balasana)

Cách thực hiện:

Ngồi thẳng lưng, đặt mông lên phần gót chân, giữ cho mu chân chạm sàn.
Cúi gập người về phía trước, trán chạm sàn.
Đưa tay về phía gót chân, mu bàn tay chạm sàn hoặc vươn thẳng tay qua đầu, hướng về phía trước. Duy trì tư thế này trong 1 – 3 phút.

Cách thực hiện tư thế em bé.

+ Tư thế con mèo – bò (Marjaryasana – Bitilasana)

Cách thực hiện:

Bắt đầu bằng tư thế bò, hai tay chống vuông góc với sàn, hai đầu gối chống vuông góc với hông.
Hít vào, cong lưng lên, ngẩng đầu cao.
Thở ra, hạ lưng xuống, gập đầu vào ngực. Lặp lại động tác 10 – 15 lần.

+ Tư thế cây cầu (Setu Bandhasana)

Cách thực hiện:

Nằm trên sàn, hai chân co lại gần mông, đầu gối hướng lên trần nhà, đặt song song với nhau, không hướng ra ngoài, cách nhau một khoảng bằng vai.
Hai tay đặt song song người. Hít vào, từ từ nhấn gót chân, nâng phần hông và ngực hướng lên trên.
Tay đặt dưới lưng, các ngón tay đan vào nhau và kéo dãn nhẹ nhàng (hoặc bạn có thể nắm lấy cổ chân của mình).
Hít thở sâu, giữ thế trong vòng từ 3 – 4 nhịp thở, sau đó từ từ hạ hông và ngực xuống. Lặp lại động tác từ 2 – 5 lần.

- Các hoạt động thể chất khác

Người mắc bệnh cơ tim phì đại sau có thể luyện tập một số hoạt động thể chất sau:

Đi bộ: Đi bộ là một bài tập nhẹ nhàng, dễ thực hiện và rất hiệu quả trong việc cải thiện sức khỏe tim mạch. Nên bắt đầu với quãng đường ngắn và tăng dần theo thời gian.
Bơi lội: Đây là một trong những môn thể thao tốt nhất cho người bệnh tim mạch nói chung và bệnh cơ tim phì đại nói riêng. Bơi lội giúp giảm tải trọng lên khớp, tăng cường sức bền tim mạch và cải thiện tuần hoàn máu.
Đạp xe: Đạp xe giúp tăng cường sức mạnh chân, cải thiện tuần hoàn máu và giảm căng thẳng. Nên chọn đạp xe ở cường độ vừa phải.

Đi bộ nhẹ nhàng cải thiện sức khỏe tim mạch cho người bệnh cơ tim phì đại.

3. Những lưu ý khi tập luyện

- Thời điểm tập tốt nhất trong ngày: Thời điểm tập lý tưởng nhất nên là vào buổi sáng sớm khi nhiệt độ cơ thể ở mức ổn định. Việc tập luyện vào buổi sáng sớm giúp cơ thể sản sinh ra các hormon endorphin, có tác dụng cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng và mệt mỏi để người tập bắt đầu một ngày mới với tinh thần sảng khoái và tràn đầy năng lượng. Không nên tập quá gần giờ đi ngủ vì có thể gây ra khó ngủ.

- Không tập khi cơ thể đang mệt mỏi, đói bụng hoặc sau khi ăn no

Khả năng tập trung và sức mạnh cơ bắp có thể giảm đi khi cơ thể đang mệt mỏi. Nếu tập thể dục trong tình trạng này, nguy cơ chấn thương sẽ tăng cao và lợi ích của bài tập không được tận dụng tối đa.
Người tập có thể gặp vấn đề về năng lượng khi tập lúc bụng đói. Khi đó, việc tập luyện có thể làm giảm hiệu suất và tạo cảm giác mệt mỏi nhanh chóng.
Sau khi ăn, máu được tập trung đưa đến dạ dày và ruột, giúp cho quá trình tiêu hóa thức ăn. Tập thể dục ngay sau khi ăn no có thể làm cho dạ dày bị co thắt, gây cảm giác khó chịu hoặc buồn nôn.

Việc tập luyện thể lực tốt nhất nên được thực hiện ít nhất 1 – 2 giờ sau bữa ăn. Hãy đảm bảo cơ thể đang ở trong tình trạng năng lượng tốt. Nếu cảm thấy mệt mỏi hoặc đói bụng, hãy nghỉ ngơi và cân nhắc tập luyện sau khi cơ thể đã phục hồi và được cung cấp đủ năng lượng.

Người bệnh cơ tim phì đại không nên tập luyện ngay sau khi ăn no.

- Cách tập luyện thể lực không gây hại sức khỏe

Cần lựa chọn các hoạt động phù hợp với sức khỏe và khả năng của bản thân.
Khởi động kỹ trước khi tập luyện, bắt đầu với các bài tập nhẹ nhàng và tăng dần độ khó theo thời gian. Các động tác yoga nên tập luyện theo sự hướng dẫn của giáo viên có kinh nghiệm để đảm bảo an toàn.
Tránh các bài tập cường độ cao: Các bài tập như chạy nhanh, nhảy cao, nâng tạ nặng có thể gây áp lực lên tim và không phù hợp với người bệnh cơ tim phì đại.
Cần dừng tập ngay nếu cảm thấy đau ngực, khó thở hoặc chóng mặt.
Uống đủ nước trước, trong và sau khi tập luyện.
Tránh tập luyện trong điều kiện thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh.
Đảm bảo có đủ thời gian nghỉ ngơi giữa các buổi tập để cơ thể có thời gian hồi phục.
Trường hợp có bất kỳ biểu hiện nào sau đây thì không khuyến khích tập thể dục: Tiền sử ngừng tim; các triệu chứng gợi ý loạn nhịp tim nghiêm trọng, đặc biệt là ngất xỉu; rối loạn chức năng tim do bệnh cơ tim phì đại; tắc nghẽn dòng chảy thất trái đáng kể; chỉ số huyết áp bất thường khi tập thể dục.

Mời bạn xem tiếp video:

Tập thể dục buổi chiều có thể giảm nguy cơ bệnh tim | SKDS

ThS. BS. Phạm Đức Thắng