Áp lực trên thị trường lao động từ làn sóng cắt giảm nhân sự trên toàn cầu

Tập đoàn năng lượng BP của Anh thông báo kế hoạch cắt giảm 4.700 việc làm, tương đương khoảng 5% lực lượng lao động của tập đoàn, cùng với việc giảm hàng nghìn nhà thầu, nhằm giảm chi phí.

Hàng loạt thông tin về việc các doanh nghiệp lớn sa thải một số lượng lớn nhân sự liên tiếp xuất hiện từ đầu năm 2025 đến nay. Cuối tháng 2/2025, Starbucks thông báo sa thải 1.100 nhân viên và cắt giảm hàng trăm vị trí dự kiến tuyển dụng, với lý do nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, đơn giản hóa và tập trung hơn vào các ưu tiên của công ty. Theo báo cáo tài chính quý IV năm 2024, doanh số bán hàng của Starbucks giảm 4% so với cùng kỳ năm trước đó. Sainsbury's, một trong những chuỗi siêu thị lớn nhất tại Anh đã quyết định cắt giảm hơn 3.000 việc làm trong nỗ lực tái cấu trúc. Lý giải về quyết định này, ông Simon Roberts, Giám đốc điều hành Sainsbury’s cho biết, công ty đang đối mặt chi phí đặc biệt cao, đồng nghĩa với việc phải đưa ra những lựa chọn khó khăn về khả năng đầu tư cũng như các chính sách để hoạt động hiệu quả.

Làn sóng sa thải nhân sự từng diễn ra mạnh mẽ trong suốt năm 2024 ở lĩnh vực công nghệ và hiện chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Ðầu năm 2025, Bloomberg đưa tin, Meta, công ty mẹ của các nền tảng xã hội Facebook, Instagram và WhatsApp đang lên kế hoạch sa thải khoảng 3.600 nhân viên được xác định là có hiệu suất làm việc kém. Quyết định này được cho là sẽ ảnh hưởng khoảng 5% lực lượng lao động của công ty.

Có nhiều yếu tố dẫn đến xu hướng cắt giảm nhân sự trên toàn cầu. Tác động tiêu cực từ nền kinh tế vĩ mô như chi phí năng lượng leo thang, sự sụt giảm về nhu cầu tiêu dùng, nguy cơ bùng nổ cuộc chiến thương mại giữa các nước… là nguyên nhân quan trọng. Cùng với đó, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ AI cũng làm thay đổi đáng kể thị trường lao động, mở ra nhiều cơ hội và thách thức. AI giúp nâng cao năng suất và hiệu quả công việc, trở thành "trợ thủ đắc lực" cho người lao động ở nhiều công đoạn. Tuy nhiên, đã có nhiều ý kiến lo ngại rằng AI có thể cướp đi việc làm của con người. Kết quả khảo sát của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) cho thấy, có đến 41% số doanh nghiệp trên toàn cầu dự kiến cắt giảm lực lượng lao động trong 5 năm tới do sự trỗi dậy của AI. Còn theo các chuyên gia của ngân hàng Goldman Sachs, khoảng 300 triệu việc làm toàn thời gian trên khắp thế giới có thể bị mất do sự phát triển của AI.

Sự bùng nổ của AI không phải chỉ mang lại thách thức đối với thị trường lao động. Công nghệ này được kỳ vọng sẽ mở ra nhiều cơ hội việc làm mới trong các lĩnh vực đòi hỏi chuyên môn hóa và kỹ năng cao như phân tích dữ liệu, bảo mật mạng và phát triển phần mềm. Theo WEF, AI sẽ tạo ra khoảng 69 triệu việc làm vào năm 2027. AI còn hỗ trợ trong các việc như tự động hóa các công việc thủ công, thu thập và tổng hợp dữ liệu… để giúp người lao động có thêm thời gian cho hoạt động sáng tạo. Ðiều quan trọng là bản thân người lao động cần tự trang bị các kỹ năng cần thiết, bảo đảm sử dụng công nghệ một cách hiệu quả và có trách nhiệm. Các chính phủ, tổ chức cần chú trọng đào tạo để giúp họ dễ dàng thích nghi với công nghệ mới và chuyển đổi sang các ngành nghề có nhu cầu cao hơn.

Làn sóng cắt giảm nhân sự cho thấy nỗ lực thích ứng của giới doanh nghiệp trước những thay đổi nhanh chóng của thị trường và công nghệ, nhất là khi kinh tế toàn cầu đứng trước nhiều biến động. Khi bức tranh việc làm đang dần được tái định hình trong kỷ nguyên số thì cá nhân cần chuẩn bị sẵn sàng để thích nghi với sự thay đổi, làm chủ công nghệ và khẳng định vị trí trong chuỗi giá trị lao động.

HẢI ÐĂNG