7 món ăn bài thuốc giúp ngủ ngon

Mất ngủ trong Y học cổ truyền (YHCT) thuộc chứng thất miên, bất mị, là tình trạng khó vào giấc, ngủ không sâu giấc hay ngủ dễ tỉnh. Theo YHCT, mất ngủ chủ yếu do rối loạn các tạng phủ như Tâm, Can, Tỳ, Thận, gây mất cân bằng âm dương, ảnh hưởng đến thần trí.

Có nhiều nguyên nhân khác nhau có thể dẫn đến mất ngủ.

1. Nguyên nhân mất ngủ

Do suy giảm chức năng của ngũ tạng (tâm, can, tỳ, phế, thận);
Do tinh huyết không đủ khiến cơ thể suy nhược, mất ngủ;
Do tà khí bên ngoài nhiễu động dẫn đến thần không được yên ổn, mất cân bằng âm dương.

Điều trị mất ngủ theo YHCT tập trung vào dưỡng tâm an thần, điều hòa khí huyết, cân bằng âm dương tạng phủ thông qua:

Các loại thảo dược: Liên tâm (tâm sen), lạc tiên, long nhãn, bình vôi, phục thần, viễn chí,…
Xoa bóp bấm huyệt, châm cứu: Tác động lên các huyệt như thần môn, tam âm giao, nội quan.
Luyện tập khí công, thiền: Giúp cân bằng tâm trí, ngủ ngon và sâu giấc hơn.

Ngoài các phương pháp trên, một số món ăn vị thuốc còn có tác dụng tốt trong việc dưỡng tâm an thần, bồi bổ khí huyết giúp nâng cao sức khỏe tổng thể, ngủ ngon hơn.

2. Món ăn bài thuốc giúp ngủ ngon hơn

Dưới đây là những món ăn bài thuốc giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ:

2.1. Cháo hạt sen - long nhãn giúp ngủ ngon

Hạt sen (liên nhục) và long nhãn là hai vị thuốc đông y, có vị ngọt, tính bình, quy vào kinh tâm, tâm bào, tác dụng an thần, điều hòa giấc ngủ.

Theo Y học hiện đại, hạt sen chứa alcaloid giúp trấn tĩnh, long nhãn chứa flavonoid chống oxy hóa, giảm lo âu. Chính vì vậy, người thường xuyên mất ngủ có thể sử dụng cháo hạt sen - long nhãn để bổ sung vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày.

- Nguyên liệu: 100g hạt sen, 50g long nhãn, 100g gạo tẻ, muối ăn hoặc đường phèn (tùy khẩu vị).

- Cách chế biến: Rửa sạch hạt sen, long nhãn; cho gạo và hạt sen vào nấu cho đến khi chín nhừ. Thêm long nhãn, nấu thêm 10 phút. Khi cháo chín, cho thêm muối ăn hoặc đường phèn để dùng; dùng khi cháo ấm.

Hạt sen có tác dụng an thần, điều hòa giấc ngủ.

2.2. Gà hầm phục thần - viễn chí

Một trong những thảo dược có tác dụng dưỡng tâm an thần là phục thần, viễn chí. Phục thần có vị ngọt, tính bình, quy kinh tâm, tỳ, giúp an thần dưỡng tâm. Viễn chí vị cay, tính ôn, quy kinh tâm, thận, giúp trấn tĩnh, giảm lo âu. Bạn có thể hầm gà cùng phục thần, viễn chí, hạt sen để phục hồi cơ thể, cải thiện chất lượng giấc ngủ.

- Nguyên liệu: 1 con gà ác (hoặc gà ta nhỏ), 10g phục thần, 5g viễn chí, 5 quả táo đỏ, 50g hạt sen, gia vị (muối, tiêu, gừng).

- Cách chế biến: Làm sạch gà, chặt miếng vừa ăn hoặc để nguyên con; ngâm phục thần, viễn chí trong nước ấm 15 phút, đem các nguyên liệu cho vào hầm cùng gà với 1 lít nước trong 45 phút; thêm táo đỏ, hạt sen, nấu thêm 15 phút; nêm gia vị vừa ăn, ăn khi còn ấm nóng.

Phục thần giúp dưỡng tâm.

2.3. Canh sườn nấu lá vông nem

Theo Đông y, lá vông có tính bình, vị đắng nhạt, hơi chát, quy kinh can, là dược liệu có tác dụng tốt trong việc an thần, trị mất ngủ. Các nghiên cứu dược lý hiện đại cũng cho thấy, vông nem có chứa alcaloid và saponin, trong đó hàm lượng alcaloid trong lá chiếm 0,1 - 0,16%, nên thường được chiết xuất để bào chế một số loại thuốc chữa mất ngủ.

Các món ăn chế biến từ lá vông khá quen thuộc trong các bữa cơm gia đình Việt như lá vông nem luộc, lá vông nem xào trứng, nấu canh… Bạn có thể chế biến canh sườn nấu lá vông nem để thường thức cùng cả gia đình.

- Nguyên liệu: 50g lá vông, 200g sườn non, gia vị.

- Cách chế biến: Lá vông rửa sạch, sườn non rửa sạch đem chần sơ, hầm sườn trên bếp đến khi mềm, thêm lá vông, nấu 5 phút; nêm nếm gia vị, dùng canh khi nóng.

Lá vông nem có tác dụng tốt trong trị mất ngủ.

2.4. Trà tâm sen

Tâm sen hay còn gọi là liên tâm, là vị thuốc có vị đắng, tính hàn, quy kinh tâm, giúp thanh tâm, an thần, trị mất ngủ do nhiệt. Với những người thường xuyên bị mất ngủ, có thể dùng trà tâm sen để uống hàng ngày.

Nguyên liệu: 5g tim sen khô, 200ml nước sôi.

Cách chế biến: Hãm tim sen với nước sôi trong 10 phút, uống ấm trước khi ngủ.

Trà tâm sen giúp thanh tâm, an thần.

2.5. Trà lạc tiên

Lạc tiên có vị ngọt nhạt, tính mát, quy kinh tâm và can, giúp thanh nhiệt, an thần, giảm căng thẳng. Theo y học hiện đại, lạc tiên chứa flavonoid giúp ổn định hệ thần kinh.

- Nguyên liệu: 10g lạc tiên khô.

- Cách chế biến: Dùng 10g lạc tiên khô, rửa sạch; hãm với 200ml nước sôi trong 10 phút, uống ấm trước khi ngủ. Uống đều đặn hàng ngày để có kết quả tốt nhất.

Ngoài trà tâm sen, trà lạc tiên, bạn cũng có thể sử dụng các loại trà giúp hỗ trợ ngủ ngon như trà toan táo nhân, trà lá vông nem, trà long nhãn - táo đỏ…

Trà lạc tiên thanh nhiệt, an thần, giảm căng thẳng.

2.6. Chim bồ câu hầm viễn chí - hạt sen

Viễn chí và hạt sen giúp giảm căng thẳng, an thần, hỗ trợ ngủ ngon. Kết hợp cùng chim bồ câu bồi bổ khí huyết, tăng cường sức khỏe tổng thể. Đây là món ăn phù hợp cho nhiều đối tượng, nhất là những người hay mệt mỏi, thường xuyên mất ngủ, người già yếu hoặc mới ốm dậy.

- Nguyên liệu: 1 con chim bồ câu, 10g viễn chí, 50g hạt sen, 5 quả táo đỏ, 1 lát gừng, gia vị (muối, tiêu).

- Cách chế biến: Chim bồ câu làm sạch, để nguyên con hoặc chặt miếng; ngâm viễn chí trong nước ấm 15 phút; hầm chim bồ câu với 1 lít nước trong 45 phút; thêm hạt sen, táo đỏ, nấu thêm 15 phút, khi canh chín, nêm gia vị, ăn khi ấm nóng.

Chim bồ câu hầm hạt sen hỗ trợ ngủ ngon.

2. 7. Cháo yến mạch - hạt chia

Cháo yến mạch - hạt chia là một món ăn giàu dinh dưỡng, có tác dụng hỗ trợ giấc ngủ nhờ vào thành phần dưỡng chất giúp thư giãn thần kinh và điều hòa hormone giấc ngủ. Yến mạch có vị ngọt, tính bình, quy kinh Tỳ, Vị, giúp kiện tỳ, bổ khí huyết, hỗ trợ cơ thể thư giãn. Hạt chia vị ngọt, tính mát, quy kinh Tâm, Thận, giúp dưỡng tâm, an thần, bổ âm huyết.

Ngoài ra, theo Y học hiện đại, yến mạch và hạt chia chứa nhiều tryptophan, một loại axit amin giúp tăng sản xuất serotonin và melatonin - hai chất quan trọng giúp điều hòa giấc ngủ.

- Nguyên liệu: 50g yến mạch, 1 thìa hạt chia, 250ml sữa, mật ong.

- Cách chế biến: Đun yến mạch với nước hoặc sữa đến khi sánh mịn thì thêm hạt chia vào, khuấy đều, nấu thêm 2 phút; cho mật ong vào, khuấy đều và dùng khi còn ấm; nên dùng buổi tối trước khi đi ngủ 30 - 60 phút.

Yến mạch kiện tỳ, bổ khí huyết, giúp ngủ ngon.

Những món ăn bài thuốc này không chỉ có tác dụng giúp ngủ ngon mà còn hỗ trợ nâng cao sức khỏe tổng thể. Bạn có thể kết hợp các món ăn với các phương pháp khác như xoa bóp bấm huyệt, châm cứu, thiền, yoga,… để đạt hiệu quả tốt nhất.

BSNT. Hương Trà