5 mốc son viết lên trang sử vàng của NSMO (A0)

Lễ kỷ niệm 30 thành lập Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia (A0) được tổ chức vào chiều ngày 30/12/2024, với sự tham dự của Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên; Thứ trưởng Trương Thanh Hoài; lãnh đạo các bộ, ngành; lãnh đạo Thành ủy, UBND Thành phố Hà Nội; các Đại sứ quán; lãnh đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam; đại diện lãnh đạo các đơn vị bạn, các đối tác trong và ngoài nước cùng các cán bộ nguyên lãnh đạo Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia (tiền thân của NSMO).

5 mốc son viết lên trang sử vàng

Phát biểu tại lễ kỷ niệm, ông Nguyễn Đức Cường- Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH MTV Vận hành Hệ thống điện và Thị trường điện Quốc gia (NSMO) cho biết: Lịch sử 30 năm hình thành và phát triển của Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia -A0 (tiền thân của NSMO), trải qua những thăng trầm, gian nan, thử thách, nhưng với sự nhiệt huyết của lớp lớp các thế hệ cán bộ, công nhân viên của Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia (Trung tâm) đã ghi lại nhiều mốc son lịch sử, đáng tự hào, trong đó có 5 mốc son nổi bật.

Chủ tịch HĐTV NSMO Nguyễn Đức Cường phát biểu tại Lễ kỷ niệm. Ảnh: Cấn Dũng

Mốc son đầu tiên, ngày 11/4/1994, từ Chi nhánh A6 của A500, Trung tâm chính thức được thành lập theo quyết định của Bộ Năng lượng, với nhiệm vụ ban đầu là vận hành đường dây 500 kV Bắc – Nam đầu tiên của Việt Nam. Chỉ một thời gian ngắn sau ngày thành lập, ngày 27/5/1994, Trung tâm đã ghi vào lịch sử của mình, một trong những mốc son chói lọi nhất, đó là chỉ huy đóng điện thành công đường dây 500kV Bắc – Nam mạch 1, lần đầu tiên hợp nhất hệ thống điện ba miền thành hệ thống điện Quốc gia. Đường dây 500kV mạch 1 đã truyền tải một lượng lớn công suất và điện năng từ miền Bắc vào miền Trung và miền Nam, góp phần chấm dứt tình trạng thiếu điện trầm trọng và tạo tiền đề cho sự phát triển kinh tế - xã hội tại các tỉnh, thành phố khu vực Trung và Nam bộ.

Với thành công ban đầu đó, dù tuổi đời còn rất trẻ, Trung tâm đã nỗ lực, từng bước chứng minh năng lực, qua đó nhận được sự ghi nhận của các cấp lãnh đạo.

Mốc son thứ hai, đến năm 1995, Trung tâm tiếp tục được giao nhiệm vụ điều hành trực tiếp các nhà máy điện có công suất trên 30MW với mục tiêu tối quan trọng là đảm bảo an toàn, chất lượng điện năng và kinh tế. Để rồi, mốc son thứ ba, năm 1998, Trung tâm chính thức tiếp nhận 3 đơn vị điều độ hệ thống điện miền, hợp thành một đơn vị thống nhất. Đây là giai đoạn thay đổi về lượng và chất so với nhiệm vụ được giao những ngày đầu thành lập, khi mà công tác chỉ huy điều độ đã được thống nhất, thông suốt từ cấp quốc gia đến từng miền, bao gồm cả nguồn điện và lưới điện.

Trong dòng chảy phát triển của nền kinh tế cùng với đó có ngành Điện, thị trường điện Việt Nam được xây dựng và hình thành như một bước đi tất yếu của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

NSMO tặng hoa cho các lãnh đạo A0 qua các thời kỳ. Ảnh: Cấn Dũng

Năm 2009 là mốc son thứ tư của Trung tâm, theo đó thực hiện Quyết định số 6713/QĐ-BCT của Bộ trưởng Bộ Công Thương phê duyệt thiết kế thị trường phát điện cạnh tranh, Trung tâm đã được giao nhiệm vụ vận hành thị trường điện chính thức tại Việt Nam. Đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng, thể hiện sự tin tưởng của Chính phủ, Bộ Công Thương. Thị trường điện được hình thành trong điều kiện khó khăn và đầy thách thức, song việc thị trường điện được vận hành liên tục, không gián đoạn, kể cả những thời điểm hết sức căng thẳng của hệ thống điện đã thể hiện sự quyết tâm, tinh thần chủ động, phát huy sáng tạo và lao động hiệu quả của tập thể cán bộ, công nhân viên Trung tâm.

Các đại biểu tham dự Lễ kỷ niệm. Ảnh: Cấn Dũng

Mốc son thứ năm, năm 2024, thực hiện Quyết định số 752/QĐ-TTg và Quyết định số 753/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã chính thức chuyển thành Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện Quốc gia trực thuộc Bộ Công Thương. Đây được xem là bước chuyển mình nhằm đảm bảo Việt Nam có được một thị trường điện cạnh tranh, minh bạch, công bằng và để tạo thêm động lực cho các thành phần kinh tế tham gia thị trường.

Đảm bảo vận hành hệ thống điện an toàn, hiệu quả

Trong suốt 30 năm qua, chưa tính đến các cấp điện áp 220 và 110kV, với khởi đầu chỉ điều độ vận hành 4.000 MW nguồn điện, 5 TBA 500kV cùng 4 đường dây 500kV với tổng chiều dài 1.500 km để đáp ứng cấp điện cho phụ tải có công suất cực đại 2800 MW và sản lượng điện năm khoảng 14,6 tỷ kWh.

Đến nay, NSMO thực hiện điều độ vận hành hơn 86.000 MW nguồn điện, 43 TBA 500 kV cùng 115 đường dây 500 kV với tổng chiều dài 115.000 km, qua đó đáp ứng cấp điện cho phụ tải có công suất cực đại 49.500 MW và sản lượng điện năm ước khoảng 310,9 tỷ kWh.

Ông Nguyễn Đức Cường nhấn mạnh: “Công suất nguồn điện, số TBA 500kV và số mạch đường dây 500kV mà công ty điều độ hiện đã tăng lần lượt hơn 21,8 và 23 lần so với ngày đầu thành lập. Vượt qua những khó khăn, trở ngại trong quá khứ mà sự phát triển nhanh chóng của hệ thống điện Việt Nam chỉ là một phần của bức tranh tổng thể, phần nào đã thể hiện nỗ lực của toàn thể CBCNV Trung tâm trước đây và là công ty hiện nay”.

Sẵn sàng bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Nhân dịp này, NSMO cũng đã tiến hành hội nghị tổng kết, đánh giá công tác năm 2024 và triển khai kế hoạch năm 2025.

Báo cáo tại hội nghị, ông Nguyễn Đức Ninh - Quyền Tổng giám đốc NSMO cho biết: Năm 2024, đánh dấu một năm đặc biệt trong quá trình hoạt động của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (trước đây) và nay là NSMO. Trong 8 tháng đầu năm, Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (A0) đã tiếp tục đảm bảo tốt nhiệm vụ vận hành hệ thống điện quốc gia một cách an toàn, ổn định và tối ưu.

Ông Nguyễn Đức Ninh - Quyền Tổng giám đốc NSMO. Ảnh: Cấn Dũng

Ngày 01/08/2024, Thủ tướng chính phủ đã ban hành quyết định về việc tách A0 từ EVN và chủ trương thành lập NSMO trực thuộc Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Ngày 12/08/2024, NSMO chính thực được bàn giao từ Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp về Bộ Công Thương quản lý.

"Quá trình chuyển đổi này diễn ra trong bối cảnh hệ thống điện Quốc gia gặp nhiều biến động và thách thức, bao gồm các diễn biến bất thường gây khó khăn cho công tác đảm bảo an ninh cung cấp điện và miền Bắc vẫn đang trong cao điểm nắng nóng (2024 kéo đài đến đầu tháng 9. Tuy nhiên, Ban lãnh đạo và toàn thể cán bộ trong NSMO đã làm việc với tinh thần đoàn kết và khí thế cao để hoàn thành nhiệm vụ kép: Đảm bảo hệ thống điện được vận hành an toàn, tin cậy, thị trường điện minh bạch, và đảm bảo sự chuyển đổi mô hình tổ chức và vận hành thành công”- Quyền Tổng giám đốc NSMO cho hay.

Thực hiện chỉ đạo của Bộ trưởng và lãnh đạo Bộ tại Chỉ thị số 05 ngày 28/3/2024 và Công điện số 3427 ngày 22/5/2024, NSMO đã triển khai đồng bộ các biện pháp nhằm đảm bảo cung ứng điện trong mọi tình huống. Đơn vị đã hoàn thành xuất sắc “nhiệm vụ kép” với các kết quả nổi bật: đảm bảo cung ứng điện trong mùa khô, đóng điện và vận hành an toàn đường dây 500kV mạch 3, ứng phó hiệu quả với các cơn bão lớn, đặc biệt là bão số 3 (Yagi).

Đồng thời, NSMO đã chủ động lập kế hoạch vận hành hệ thống điện, thị trường điện quốc gia trong giai đoạn tiếp theo và duy trì sự ổn định, hiệu quả trong quá trình chuyển đổi tổ chức theo Quyết định số 752 ngày 01/08/2024 của Thủ tướng Chính phủ. Những thành tựu này khẳng định nỗ lực, tinh thần trách nhiệm cao của Ban lãnh đạo và toàn thể cán bộ, nhân viên NSMO.

Các đại biểu tham dự Lễ kỷ niệm. Ảnh: Cấn Dũng

Nhìn lại quãng thời gian hoạt động từ khi chuyển về Bộ Công Thương, ông Nguyễn Đức Ninh cho hay, thời điểm chuyển giao diễn ra trong bối cảnh hệ thống điện Quốc gia gặp nhiều biến động và thách thức. Tuy nhiên, với sự chỉ đạo, phối hợp chặt chẽ từ Bộ Công Thương, Cục Điều tiết Điện lực, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), cùng với sự nỗ lực không ngừng của toàn thể cán bộ nhân viên, NSMO hiện nay đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Theo đó, đến hết tháng 12/2024, tổng sản lượng điện sản xuất và nhập khẩu hệ thống điện Quốc gia ước đạt khoảng 308.97 tỷ kWh, tăng khoảng 9.82% so với năm 2023, cao hơn 2.7 tỷ kWh so với kế hoạch năm. Sản lượng ngày cao nhất đã vượt qua ngưỡng 1 tỷ kWh/ ngày, đồng thời phụ tải cực đại hệ thống điện Quốc gia đã đạt 48.955MW, tăng trưởng 7.5% so với năm 2023.

Ông Ninh chia sẻ, trong năm 2024, NSMO đã chỉ huy đóng điện đưa vào vận hành nhiều công trình nguồn, lưới điện mới và đảm bảo công tác vận hành hệ thống điện an toàn, liên tục, ổn định, tin cậy và chất lượng nhất.

Đồng thời, công ty cũng đã thực hiện đóng điện nghiệm thu nhiều công trình đường dây và trạm biến áp quan trọng trên lưới điện 500kV như: Đóng điện đường dây 500kV mạch 3 từ Quảng Trạch đến Phố Nối; Nâng công suất MBA AT1 Đăk Nông và AT1 Sông Mây...

Năm 2024, công tác vận hành hệ thống điện cũng đối mặt với nhiều khó khăn như: Phụ tải tăng trưởng đột biến (tăng trưởng đến gần 10%, cao hơn nhiều so với tốc độ tăng trưởng các năm trước đây); lượng nguồn điện mới bổ sung không theo kịp với sự tăng trưởng phụ tải,.. Đặc biệt, trong mùa khô, phụ tải miền Bắc tăng cao đột biến trên 11-12% so với năm 2023 (trong các tháng 4-5), thậm chí, một số tỉnh, thành phố như: Ninh Bình, Quảng Ninh, Hà Nam, Bắc Ninh, Thanh Hóa có mức tăng trưởng trên 20% trong các tháng cao điểm so với cùng kỳ năm trước.

“Trong mùa mưa bão 2024, NSMO đã chuẩn bị kỹ các phương án vận hành, phối hợp chặt chẽ với các công ty điện lực, truyền tải và các đơn vị phát điện để khôi phục nhanh chóng lưới điện bị sự cố. Sau bão số 3 (Yagi), lưới điện 500kV, 220kV đã được khôi phục kịp thời, góp phần nhanh chóng hòa lưới 22 tổ máy nhiệt điện than Đông Bắc với tổng công suất khoảng 7.160 MW, cấp điện lại cho hơn 5,4 triệu khách hàng. NSMO cũng triển khai hiệu quả các biện pháp ứng phó cho các cơn bão tiếp theo, đảm bảo an toàn và liên tục cung cấp điện”- ông Ninh nhấn mạnh.

Đối với công tác điều hành thị trường điện, công tác lập kế hoạch vận hành và lập lịch huy động thị trường điện (TTĐ) được thực hiện đúng quy định đảm bảo hệ thống điện vận hành an toàn và liên tục đặc biệt trong các giai đoạn phụ tải thấp trong các dịp nghỉ lễ; cắt điện các đường dây 220kV, 500kV phục vụ thi công đường cao tốc Bắc – Nam...

Cùng với đó, công ty cũng tích cực tham gia xây dựng cơ chế DPPA áp dụng cho các nhà máy điện Năng lượng tái tạo khi tham gia vào thị trường bán buôn điện cạnh tranh; Triển khai cơ sở hạ tầng để đáp ứng thông tư về cơ chế DPPA đã ban hành; tham gia hoàn thiện và xây dựng tham gia sửa đổi thông tư, quy trình quy định liên quan đến vận hành hệ thống điện và thị trường điện cập nhật các vấn đề xuất hiện trong năm 2023…

Ba mục tiêu lớn trong năm 2025

Nhận diện về những khó khăn và thách thức trong năm 2025 và những năm tiếp theo, ông Nguyễn Đức Cường cho biết, trong thời gian tới, công ty sẽ tiếp tục phải đối mặt với công tác điều hành hệ thống điện lớn với muôn vàn khó khăn, nhu cầu phụ tải tiếp tục tăng cao, đòi hỏi của khách hàng về chất lượng điện ngày càng lớn. Đặc biệt, nhiệm vụ điều hành thị trường điện phải đảm bảo công bằng, minh bạch, trên cơ sở Quy hoạch điện VIII đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, cũng như đảm bảo đời sống cho CBCNV trong giai đoạn chuyển mình theo mô hình mới. "Với sự thấu hiểu, chỉ đạo sát sao, kịp thời của các cấp lãnh đạo mà trực tiếp là Bộ Công Thương, sự đồng hành hỗ trợ của các đơn vị bạn, vì một mục tiêu chung là phát triển ngành Điện Việt Nam, đảm bảo đủ điện cho phát triển kinh tế xã hội, là một trong những mũi nhọn trợ lực để giúp đất nước tiến vào Kỷ nguyên vươn mình, NSMO sẽ vượt qua tất cả khó khăn, hoàn thành tất cả các trọng trách mà Đảng, Chính phủ giao phó”, - ông Cường khẳng định và tin tưởng.

Cụ thể, năm 2025, dự báo nền kinh tế bắt đầu hồi phục trở lại, nhu cầu điện năng trong năm 2025 dự kiến tiếp tục tăng trưởng cao trong khi nguồn điện mới không được bổ sung tương xứng với nhu cầu tăng trưởng phụ tải. Do đó, công tác vận hành hệ thống điện quốc gia trong năm 2025 có xu hướng căng thẳng hơn trong năm 2024 và dự kiến sẽ gặp nhiều khó khăn, thách thức.

NSMO đặt mục tiêu cao nhất là đảm bảo vận hành hệ thống điện an toàn, ổn định, thị trường điện minh bạch và tối ưu. Ảnh: Thu Hường

Quyền Tổng giám đốc NSMO nhấn mạnh, với vai trò hàng đầu trong điều độ hệ thống điện và điều hành thị trường điện, NSMO đặt mục tiêu cao nhất là đảm bảo vận hành hệ thống điện an toàn, ổn định, thị trường điện minh bạch và tối ưu trong bối cảnh công tác đảm bảo an ninh cung ứng điện năm 2025 có nhiều khó khăn, thách thức.

Đồng thời, tăng cường hoàn thiện, đầu tư về cơ sở hạ tầng, công cụ kỹ thuật trong năm bản lề 2025 với tầm nhìn đến năm 2030, đáp ứng sự phát triển của hệ thống điện Việt Nam – theo Tổng sơ đồ Điện lực Quốc gia VIII.

Tiếp tục rà soát, hoàn thiện mô hình tổ chức công ty cả về Đảng và Chính quyền, đảm bảo hoạt động ổn định, liên tục, hiệu quả nhằm củng cố vai trò của NSMO trong vận hành hệ thống điện và thị trường điện quốc gia, đáp ứng các yêu cầu chiến lược và nhiệm vụ chính trị trong giai đoạn tới.

Nhóm phóng viên