Xung quanh khái niệm 'Chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp'

Như vậy, cơ quan đăng ký kinh doanh cấp tỉnh sẽ có thêm trách nhiệm mới: hướng dẫn doanh nghiệp đăng ký và lưu giữ thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp. Doanh nghiệp sẽ phải chuẩn bị tâm thế để xác định điều kiện tuân thủ, dù đó là doanh nghiệp đăng ký sau ngày 1/7/2025 hay trước đó.

Có thể sẽ có những khó khăn bước đầu trong quá trình thực thi. Nhưng với quy định này, Việt Nam chính thức thoát khỏi nguy cơ bị đưa vào danh sách đen của Lực lượng Đặc nhiệm tài chính quốc tế (FATF) mà tổ chức này đưa ra trong lần xem xét những tiến triển của Việt Nam vào tháng 3 vừa qua. Việc này, nếu xảy ra, sẽ tác động tới dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, các tổ chức tài chính của Việt Nam sẽ bị các nước tính phí cao hơn.

Ngoài ra, việc vay nợ, vay ưu đãi từ nhiều tổ chức tài chính quốc tế như Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Ngân hàng Thế giới (WB)... sẽ khó khăn hơn.

Rõ ràng, việc hoàn thiện các quy định về chủ sở hữu hưởng lợi không chỉ là một bước để thực hiện nghĩa vụ của Việt Nam trong tiến trình hội nhập quốc tế. Đó cũng không chỉ là vấn đề pháp lý, mà là một trong những công cụ quan trọng để phòng chống tham nhũng, rửa tiền và các hoạt động tài chính bất hợp pháp, góp phần xây dựng các thể chế hiệu quả, trách nhiệm và minh bạch ở mọi cấp độ. Việc đảm bảo minh bạch thông tin này sẽ tăng cường trách nhiệm giải trình, thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp - nền tảng của sự phát triển kinh tế minh bạch và có trách nhiệm. Đây còn là điều kiện để Việt Nam tạo dựng môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, bền vững.

Song, việc thực thi một quy định mới, một khái niệm mới rất cần sự rõ ràng trong khái niệm, chi tiết trong hướng dẫn quy trình và chặt chẽ trong sự phối hợp giữa các bên liên quan (gồm cả cơ quan đăng ký kinh doanh, cộng đồng doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế).

Những khó khăn đang được nhìn thấy có thể là việc đưa ra tỷ lệ vốn để xác định chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp và thế nào là chủ sở hữu hưởng lợi qua quyền chi phối; là cách thức thu nhập, xác minh, công bố dữ liệu vừa phải đảm bảo minh bạch, nhưng vẫn bảo vệ quyền riêng tư của cơ quan quản lý nhà nước; là việc xác định chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp khi có cổ đông là tổ chức. Bên cạnh đó là thời gian đăng ký kê khai, thời gian lưu giữ thông tin, là trách nhiệm của doanh nghiệp, cổ đông khi thực hiện nghĩa vụ, là thông tin này có được chia sẻ trên Cổng Thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp hay không?...

Khái niệm về chủ sở hữu hưởng lợi trong Luật đang dừng lại ở mức khái quát, do vậy cần phải chi tiết trong nghị định hướng dẫn. Cũng có nghĩa, những vấn đề nêu trên cần được trả lời trước thời điểm Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp có hiệu lực.

Thông tin từ Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể cho biết, cùng thời điểm Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ Dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 01/2021/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp.

Việc thực thi những quy định mới sẽ cần thời gian để trở thành thông lệ, song cơ sở pháp lý hoàn thiện, được hướng dẫn đầy đủ và tổ chức thực hiện đồng bộ được xem là bước đi rất quan trọng.

Bảo Duy