Xung đột Nga – Ukraine làm 'hồi sinh' loạt vũ khí lỗi thời

Tuần trước, Phần Lan trở thành quốc gia châu Âu mới nhất bãi bỏ lệnh cấm sử dụng mìn chống bộ binh đã tồn tại suốt nhiều thập kỷ qua. Ba Lan, Lithuania, Latvia và Estonia cũng ra tuyên bố sẽ từ bỏ Hiệp ước Ottawa năm 1997, vốn cấm sử dụng, sản xuất và bán mìn chống bộ binh. Ngoài ra, một số nước giáp với Nga cũng tăng cường an ninh bằng cách bố trí mìn dọc biên giới.

Mặc dù xung đột Nga – Ukraine đã sử dụng các công nghệ tiên tiến nhưng những vũ khí như đạn pháo và mìn vẫn chứng minh được tầm quan trọng. Cụ thể, Ukraine đã sử dụng mìn để làm chậm bước tiến của binh lính Nga ở phía đông và phía nam đất nước. Trong khi đó, các tên lửa dẫn đường chính xác hiện đại do NATO cấp cho Ukraine dễ bị Nga gây nhiễu điện tử, nhưng các loại đạn pháo thô sơ, rẻ tiền hơn lại khắc phục được nhược điểm này.

Đạn pháo 155mm của quân đội Ukraine. Ảnh: EPA-EFE

Thực tế trên giải thích lý do tại sao các đồng minh châu Âu của Ukraine đang đẩy mạnh sản xuất đạn pháo. Song, Tướng Christopher Cavoli, Tổng tư lệnh lực lượng đồng minh NATO tại châu Âu, mới đây cảnh báo Nga đang trên đà xây dựng một kho đạn pháo "lớn gấp 3 lần so với Mỹ và châu Âu cộng lại".

Chia sẻ với tạp chí Business Insider, nhà nghiên cứu quốc phòng Paul van Hooft thuộc tổ chức tư vấn RAND Europe có trụ sở tại Anh cho hay, mối đe dọa từ Nga rất khác so với những gì giới lãnh đạo quân sự phương Tây dự liệu.

"Trong 3 thập kỷ, quân đội phương Tây không tập trung vào chiến tranh trên bộ quy mô lớn và phòng thủ tập thể lãnh thổ của NATO, nên những vũ khí như đạn pháo và mìn không được coi trọng, nhất là ở Tây Âu", ông van Hooft nói.

Sau thảm họa khủng bố Mỹ vào ngày 11/9/2001, các nước NATO đã lên kế hoạch cho cuộc chiến chống lại các nhóm vũ trang như Taliban ở Afghanistan, nơi mìn và đạn pháo hầu như không có tác dụng.

Cũng theo ông van Hooft, pháo binh có thể là công nghệ cũ, nhưng sẽ hiệu quả hơn khi được sử dụng kết hợp với những công nghệ giám sát mới như máy bay không người lái (UAV).

Mark Cancian, cố vấn cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), cùng chung nhận định rằng cuộc xung đột ở Ukraine một lần nữa chứng minh đạn pháo và mìn là những vũ khí không thể thiếu. Cụ thể, tại Ukraine, UAV đã được sử dụng để giám sát tiền tuyến, xác định các nhóm quân hoặc sở chỉ huy, từ đó dẫn đường cho pháo binh tấn công.

Theo ông Cancian, các nhà hoạch định quân sự phương Tây không nên "say mê với những khái niệm hào nhoáng về xung đột trong tương lai", khi hàng tỷ USD đang được đổ vào ngân sách quốc phòng của các nước châu Âu và các công ty khởi nghiệp công nghệ quân sự để cạnh tranh kinh doanh UAV tiên tiến và vũ khí tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI).

Minh Thu