Xuất khẩu dầu của Iran, khó càng thêm khó!

Hình minh họa

Việc Tổng thống Bashar al-Assad ở Syria bị lật đổ gần đây đã dẫn đến việc tạm dừng ngay lập tức xuất khẩu dầu mỏ của Iran sang nước này. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến nguồn cung năng lượng của Syria mà còn làm mất đi một trong những thị trường xuất khẩu hiếm hoi của Iran trong bối cảnh bị áp đặt các lệnh trừng phạt quốc tế.

Theo dữ liệu theo dõi tàu thuyền, tàu chở dầu Ramona I, thuộc đội tàu bí mật của Iran, đã rời bờ biển Địa Trung Hải của Syria vào ngày 2/12 sau khi giao 1 triệu thùng dầu thô. Một tàu khác, Lotus, bị phát hiện quay đầu ở vịnh Suez trong khi vẫn đang chở dầu, ngay khi lực lượng nổi dậy giành quyền kiểm soát thủ đô Damascus. Hai tàu này, được Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) xác định vào tháng 10, đóng vai trò quan trọng trong hoạt động xuất khẩu dầu mỏ của Iran.

Bối cảnh xuất khẩu dầu mỏ

Trước khi chính quyền Syria sụp đổ, Iran xuất khẩu từ 50.000 đến 80.000 thùng dầu/ngày (bpd) sang Syria. Những chuyến hàng này chủ yếu được vận chuyển bằng tàu Suezmax, nhằm cung cấp nhiên liệu cho hai nhà máy lọc dầu ở Banias (120.000 bpd) và Homs (107.100 bpd) của Syria.

Tuy nhiên, do thiệt hại nặng nề và nhu cầu suy giảm, năng lực hoạt động của các nhà máy này đã giảm xuống còn khoảng 70.000 bpd, chỉ đáp ứng chưa đến một nửa nhu cầu về sản phẩm lọc dầu của Syria.

Sự phụ thuộc năng lượng của Syria

Từ khi cuộc nội chiến nổ ra vào năm 2011, Syria ngày càng phụ thuộc vào dầu mỏ nhập khẩu từ Iran để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng nội địa. Sản lượng dầu của Syria, vốn đạt 400.000 bpd trước xung đột, đã giảm mạnh xuống còn 20.000 bpd vào năm 2024. Tiêu thụ nội địa, trước đây là 305.000 bpd, cũng giảm xuống còn 163.000 bpd do nền kinh tế sụp đổ.

Đồng thời, các báo cáo địa phương cho biết, các lực lượng dân quân thân Iran đã duy trì nguồn cung dầu thô bằng cách buôn lậu dầu từ miền Tây Iraq và các mỏ dầu do người Kurd kiểm soát ở các tỉnh Hasaka và Deir ez-Zor.

Các dự án năng lượng bị gián đoạn

Trước cuộc khủng hoảng chính trị này, Iran và Syria từng lên kế hoạch cho nhiều dự án hợp tác năng lượng. Năm 2017, hai bên đã ký hợp đồng trị giá 2,6 tỷ USD để xây dựng một nhà máy lọc dầu công suất 140.000 bpd gần Homs. Mặc dù các nghiên cứu tính khả thi đã hoàn thành vào năm 2022, nhưng dự án này chưa từng được khởi công. Thêm vào đó, dự án nâng cấp nhà máy lọc dầu Banias, dự kiến thực hiện sau Homs, cũng bị đình trệ.

Việc ngừng cung cấp dầu mỏ từ Iran và sự bất ổn xung quanh cơ sở hạ tầng năng lượng của Syria đặt ra những câu hỏi lớn về khả năng duy trì nguồn cung năng lượng trong một khu vực, vốn đã chịu nhiều cuộc khủng hoảng nhân đạo và kinh tế.

Nh.Thạch

AFP