Xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ giảm chóng mặt

Ảnh minh họa - Ảnh: Getty/CNBC.

Cùng với đó, giảm phát giá hàng hóa tại cổng nhà máy ở Trung Quốc trở nên trầm trọng nhất trong 2 năm trở lại đây, phản ánh áp lực đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới cả từ bên trong lẫn bên ngoài.

Số liệu do Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố ngày 9/6 cho thấy kim ngạch xuất khẩu của nước này trong tháng 5 tăng 4,8% so với cùng kỳ năm ngoái, giảm tốc từ mức tăng 8,1% trong tháng 4 và thấp hơn mức dự báo tăng 5% mà các nhà kinh tế đưa ra trong một cuộc khảo sát của hãng tin Reuters. Sự giảm tốc này diễn ra dù trong tháng 5, Mỹ và Trung Quốc đã đạt thỏa thuận hòa hoãn thuế quan, giảm thuế đối ứng cho nhau trong vòng 90 ngày.

Riêng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ giảm 34,5% trong tháng 5 so với cùng kỳ năm ngoái, đánh dấu tháng giảm mạnh nhất kể từ tháng 2/2020, thời điểm Covid-19 gây đảo lộn hoạt động thương mại toàn cầu.

“Có vẻ như số liệu tháng 5 tiếp tục đương đầu áp lực giảm đến từ giai đoạn đỉnh điểm của thuế quan”, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc của ngân hàng ING, bà Lynn Song, nhận xét với hãng tin Reuters. Bà Song cũng cho rằng trong tháng 5, doanh nghiệp Trung Quốc vẫn đẩy nhanh các lô hàng xuất khẩu để phòng ngừa rủi ro thuế quan, và nỗ lực xuất khẩu nhiều hơn sang các thị trường ngoài Mỹ cũng là một yếu tố hỗ trợ tăng trưởng xuất khẩu của nước này trong tháng.

Trước khi đạt thỏa thuận “đình chiến” ở Geneva, Mỹ đã áp thuế quan 145% lên hàng hóa Trung Quốc và Trung Quốc áp thuế quan 125% lên hàng Mỹ. Sau khi đạt thỏa thuận, hai bên giảm thuế đối ứng cho nhau về 10%, nhưng Mỹ vẫn duy trì thêm mức thuế quan 20% đối với Trung Quốc liên quan tới vấn đề chất fentanyl.

Cũng theo số liệu chính thức công bố ngày 9/6, nhập khẩu của Trung Quốc trong tháng 5 giảm 3,4% so với cùng kỳ năm ngoái, sâu hơn mức giảm 0,2% trong tháng 4 và cũng sâu hơn mức dự báo giảm 0,9% đưa ra trong cuộc khảo sát của Reuters.

Trong tháng 3 và tháng 4, Trung Quốc ghi nhận tốc độ tăng trưởng xuất khẩu mạnh mẽ, đạt tương ứng 12,4% và 8,1%, do các nhà máy đẩy nhanh các lô hàng xuất sang Mỹ trước khi thuế quan mới có hiệu lực. Việc xuất khẩu của Trung Quốc giảm tốc mạnh trong tháng 5 dù có thỏa thuận hòa hoãn cho thấy căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington còn nóng, và mức thuế quan thực tế mà Mỹ áp đối với hàng Trung Quốc là khoảng 40% vẫn là một rào cản lớn.

Tăng trưởng xuất khẩu (màu vàng) và nhập khẩu (màu xanh) của Trung Quốc hàng tháng so với cùng kỳ năm trước - Nguồn: LSEG/Reuters.

Nhập khẩu của Trung Quốc từ Mỹ trong tháng 5 tiếp tục giảm mạnh, với mức giảm 18,1%, sâu hơn mức giảm 13,8% của tháng 4.

Trao đổi với Reuters, nhà kinh tế Zichung Huang của công ty Capital Economics dự báo xu hướng suy giảm tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc sẽ “đảo ngược một phần trong tháng này” do sự hòa hoãn thuế quan sẽ có tác dụng tích cực hơn so với trong tháng trước. Tuy nhiên, bà Huang cũng cảnh báo rằng xuất khẩu của Trung Quốc có thể tiếp tục sụt tốc trong những tháng tới do mức thuế quan còn cao.

Xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc tăng mạnh trong tháng 5 mặc dù lệnh hạn chế xuất khẩu một số loại sản phẩm đất hiếm của Bắc Kinh khiến một số nhà máy trên toàn chuỗi cung ứng ô tô toàn cầu phải đóng cửa. Dữ liệu mới nhất không đưa ra con số cụ thể đối với 17 nguyên tố đất hiếm và các sản phẩm liên quan, trong đó có những loại đất hiếm không bị Trung Quốc áp hạn chế. Số liệu cụ thể hơn sẽ được công bố vào ngày 20/6.

Dù xuất khẩu giảm tốc, thặng dư thương mại tháng 5 của Trung Quốc đạt 103,22 tỷ USD, tăng so với mức 96,18 tỷ USD của tháng 4.

Cùng ngày 9/6, Tổng cục Thống kê Trung Quốc (NBS) công bố số liệu lạm phát tháng 5, gồm chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và chỉ số giá nhà sản xuất (PPI).

Trong đó, chỉ số PPI tháng 5 giảm 3,3% so với cùng kỳ năm ngoái, sâu hơn mức giảm 2,7% của tháng 4 và là mức giảm sâu nhất trong 22 tháng. Cùng với đó, chỉ số CPI giảm 0,1% so với cùng kỳ năm ngoái.

Biến động chỉ số CPI và PPI hàng tháng của Trung Quốc so với cùng kỳ năm trước. Đơn vị: % - Nguồn: LSEG/Reuters.

Những dữ liệu này cho thấy Trung Quốc đang đối mặt với nhu cầu yếu cả ở trong và ngoài nước. Hai động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế của nước này đều đang gặp khó, với lĩnh vực bất động sản tiếp tục chìm trong khủng hoảng và xuất khẩu vướng cuộc chiến thương mại. Thời gian qua, Chính phủ Trung Quốc đã đẩy mạnh nỗ lực kích thích tiêu dùng trong nước để cứu tăng trưởng kinh tế nhưng chưa mang lại nhiều kết quả.

Chỉ số CPI lõi, thước đo không bao gồm giá của hai nhóm hàng hóa có nhiều biến động là thực phẩm và năng lượng, tăng 0,6% trong tháng 5 so với cùng kỳ năm ngoái, cao hơn so với mức tăng 0,5% của tháng 4. Tuy nhiên, bà Huang cho rằng sự cải thiện này là “mong manh”, và dự báo “tình trạng dư thừa công suất dai dẳng sẽ khiến Trung Quốc tiếp tục ở trong tình trạng giảm phát trong năm nay và năm tới”.

Bình Minh