Xử lý người nổi tiếng, có ảnh hưởng đối với công chúng quảng cáo sai sự thật

Tiếp tục chương trình của Kỳ họp thứ 9, sáng 10/5, Quốc hội Khóa XV tiến hành thảo luận tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo. Tại phiên họp, nhiều đại biểu kiến nghị cần xử lý nghiêm các trường hợp quảng cáo sai sự thật, nhất là đối với những người nổi tiếng, có ảnh hưởng đối với công chúng…

Cần quy định trách nhiệm đạo đức nghề nghiệp của người nổi tiếng khi tham gia quảng cáo

Phát biểu về nội dung này, đại biểu Trịnh Xuân An (chuyên trách Ủy ban Quốc phòng, Anh ninh và Đối ngoại) cho rằng, chế định pháp lý về quảng cáo hiện nay chưa có biện pháp xử lý rõ ràng với người có ảnh hưởng. Bên cạnh người có trình độ, chuyên môn, người có ảnh hưởng còn là nhân vật trên mạng xã hội luôn tìm cách gây sự chú ý, có cả người mẫu, ca sĩ, diễn viên, người tạo scandal để nổi tiếng. "Cần siết hoạt động quảng cáo của nhóm này. Người nào khả năng chuyên môn, liên quan mới quảng cáo được. Một hoa hậu, diễn viên được mời quảng cáo vì hình ảnh đẹp, có nhiều người theo dõi, nhưng họ sẽ không có kiến thức về sản phẩm" – đại biểu nói.

Đại biểu Trịnh Xuân An phát biểu tại phiên họp.

Cùng quan điểm, đại biểu Huỳnh Thị Phúc (đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) nêu ý kiến về lĩnh vực quảng cáo trên các phương tiện thông tin truyền thống, đặc biệt là quảng cáo trên nền tảng số với sự tham gia của KOL là các cá nhân hoặc tổ chức có kiến thức và có tầm ảnh hưởng lớn trên lĩnh vực ngành nghề hoặc đối với xã hội. Theo đại biểu, họ là những người truyền cảm hứng, dẫn dắt dư luận chủ chốt, có khả năng ảnh hưởng đến quyết định của người khác. Họ trải nghiệm và đưa ra các nhận xét chủ yếu quan điểm cách nhìn cá nhân với kiến thức và cách nhìn chân thật tạo sự tin tưởng từ khách hàng nhất là trong các chiến dịch maketing, quảng cáo thương hiệu.

Đại biểu Huỳnh Thị Phúc phát biểu tại phiên họp.

Theo đại biểu, trong luật lần này, cùng với quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ quảng cáo, người chuyển tải sản phẩm quảng cáo là những người có ảnh hưởng cần phải tăng cường xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quảng cáo bởi những tác động trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của người dân.

Đại biểu đề nghị, Chính phủ sớm sửa đổi Nghị định về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực quảng cáo, nâng cao mức phạt để đảm bảo tính răn đe góp phần bảo vệ sức khỏe, tính mạng tài sản và quyền lợi của người tiêu dùng. Đồng thời, tạo ra môi trường quảng cáo lành mạnh và bình đẳng. Bên cạnh đó, theo đại biểu, cần rà soát các quy định về đạo đức, trách nhiệm, nghề nghiệp, trách nhiệm pháp lý của đối tượng này nhất là những người có ảnh hưởng. Đại biểu kiến nghị, cần sửa đổi bổ sung quy chế hoạt động nội bộ quy định cụ thể về trách nhiệm đạo đức nghề nghiệp khi tham gia quảng cáo cũng như quy định rõ các hình thức xử lý vi phạm.

Phải có nghĩa vụ phải chịu trách nhiệm liên đới bồi thường vì quảng cáo sai

Cùng quan tâm và tham gia góp ý về nội dung này, đại biểu Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình) đề nghị Ban soạn thảo xem xét, bổ sung quy định về kiểm soát, quản lý trong hoạt động quảng cáo đối với những người nổi tiếng quảng cáo sản phẩm không đúng sự thật dẫn đến thiệt hại cho người tiêu dùng. Đồng thời, có chế tài xử lý nghiêm đối với các trang tin điện tử đăng tải quảng cáo sai sự thật, không đúng theo công dụng, nội dung của sản phẩm để công tác quản lý, kiểm soát đối với nội dung và hoạt động quảng cáo được chặt chẽ.

Đại biểu Trần Khánh Thu phát biểu tại phiên họp.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị bổ sung quy định yêu cầu các trang tin phải chịu trách nhiệm kiểm duyệt quảng cáo trước khi đăng tải nội dung, thay vì chỉ dựa vào hệ thống quảng cáo tự động như hiện nay.

Một vấn đề nữa đại biểu nêu, qua các vụ sữa giả, thực phẩm chức năng giả vừa bị phát hiện vừa qua cho thấy, các công ty này đều có các giấy tờ kiểm định, kiểm nghiệm, công bố sản phẩm. Tuy nhiên, thực tế các sản phẩm được sản xuất qua điều tra, kiểm định của cơ quan Công an lại được xác định là hàng giả. “Vậy, việc yêu cầu người quảng cáo, nhất là các ca sĩ, nghệ sĩ, diễn viên, KOLS có trách nhiệm kiểm tra tài liệu liên quan đến sản phẩm, hàng hóa liệu có thực sự khả thi?"– đại biểu Trần Khánh Thu đặt câu hỏi.

Đại biểu cũng đặt vấn đề: “Việc thông báo trước đến người tiếp nhận quảng cáo về việc mình thực hiện hoạt động quảng cáo sẽ như thế nào? Phải chăng là viết lên Facebook, đăng lên TikTok, Youtube cho biết tôi chuẩn bị sẽ quảng cáo cho nhãn hàng này, sản phẩm kia, mời bà con chuẩn bị theo dõi?”. Do đó, đại biểu đề nghị cần sửa đổi, bổ sung các nội dung này để đảm bảo khả thi hơn; đồng thời, đề nghị cần quy định rõ hơn trong luật cơ chế bồi thường với hoạt động quảng cáo sai của người chuyển tải quảng cáo, nhất là những người nổi tiếng. Có thể bổ sung thêm nghĩa vụ phải chịu trách nhiệm liên đới bồi thường vì hành động quảng cáo sai.

Đại biểu viện dẫn kinh nghiệm ở Mỹ, Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) yêu cầu người nổi tiếng phải tiết lộ rõ ràng mối quan hệ tài chính với thương hiệu khi quảng cáo sản phẩm. Quảng cáo phải trung thực, không gây hiểu lầm về hiệu quả hoặc tính năng của sản phẩm; Hàn Quốc, cấm các hoạt động quảng cáo trá hình trên mạng xã hội. Nếu vi phạm có thể bị phạt tối đa 2% doanh thu quảng cáo hoặc tối đa 500 triệu won (khoảng 8,7 tỉ đồng).

Đại biểu Phạm Văn Hòa đề nghị cần quy trách nhiệm của chủ thể quảng cáo và người chuyển tải sản phẩm quảng cáo

Nhấn mạnh nghĩa vụ của người chuyển tải quảng cáo rất quan trọng, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cũng cho rằng cần quy trách nhiệm của chủ thể quảng cáo và người chuyển tải sản phẩm quảng cáo, bởi thực tế có những người quảng cáo phản cảm. "Tôi rất đồng tình tăng mức xử phạt hành chính với người chuyển tải sản phẩm quảng cáo, đặc biệt là với người có ảnh hưởng, người nổi tiếng. Bởi người tiêu dùng xem, nghe thì rất tin tưởng người nổi tiếng. Cũng chính vì thế, chủ thể quảng cáo mới thuê người nổi tiếng, người có uy tín quảng cáo sản phẩm" - đại biểu nêu quan điểm.

Báo cáo giải trình, tiếp thu dự án luật, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, lực lượng Công an vừa xử lý một số vụ quảng cáo sai sự thật rất nghiêm khắc “chúng tôi coi đây cũng là một trong những biện pháp hậu kiểm hiệu quả” – ông Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh.

Dự án Luật Quảng cáo sửa đổi dự kiến được Quốc hội biểu quyết thông qua vào ngày 11/6.

Phương Thủy