Xử lý hàng trăm vụ việc liên quan đến sản xuất, buôn bán thuốc giả

Đây là nội dung được đưa ra tại Hội thảo với chủ đề “Thuốc giả - hệ lụy thật: Giải pháp nào để ngăn chặn?” do Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế phối hợp cùng Báo Tiền phong, Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh, Viện Kiểm nghiệm thuốc TP Hồ Chí Minh tổ chức, ngày 26/5.

Bộ Y tế khuyến cáo người dân, cá nhân, tổ chức sử dụng sản phẩm thuốc tại các hệ thống nhà thuốc uy tín trong nước. Ảnh: Hồng Phúc.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, hiện nay thị trường dược phẩm đang diễn biến ngày càng phức tạp, nổi cộm là vấn nạn thuốc giả, thuốc kém chất lượng đã và đang trở thành hiểm họa đối với sức khỏe cộng đồng.

Bởi vì, không chỉ khiến người bệnh đối mặt với nguy cơ tử vong hoặc biến chứng nặng nề do điều trị sai thuốc; vấn nạn thuốc giả còn đang gây thiệt hại kinh tế lớn, làm xói mòn niềm tin xã hội, ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín ngành y tế cũng như sự tồn tại của các doanh nghiệp dược chân chính.

Kết quả thống kê của cơ quan chức năng từ năm 2023 đã đưa ra những "con số biết nói". Cụ thể, lực lượng chức năng đã phát hiện hơn 160 vụ việc (năm 2023) liên quan đến sản xuất, buôn bán thuốc giả. Trong đó, đã xử lý hành chính và truy cứu hình sự nhiều đối tượng.

Cơ quan chức năng liên ngành khám xét công ty liên quan vụ triệt phá, thu giữ hơn 100 tấn thực phẩm chức năng, thiết bị y tế giả trong tháng 5/2025. Ảnh: Công an Hà Nội.

Năm 2024, cơ quan chức năng đã quyết liệt đưa 27 loại thuốc vào danh sách bị đình chỉ lưu hành do không đạt tiêu chuẩn chất lượng, trong đó có 8 loại bị xác định là thuốc giả.

Cục Quản lý Dược - Bộ Y tế cảnh báo, nạn thuốc giả ngày nay ngày càng được "che đậy" tinh vi hơn, được sản xuất bằng công nghệ in ấn hiện đại, giả mã QR, giả bao bì chống hàng giả, khiến ngay cả người trong ngành cũng khó phân biệt. Trong khi đó, hệ thống giám sát hậu kiểm hiện nay vẫn còn phân tán, năng lực kiểm tra tại cơ sở nhiều nơi còn thiếu,…

Tại Hội thảo, các cơ quan, đơn vị liên quan, như công an, hải quan, quản lý thị trường,...cũng nhìn nhận, các lỗ hổng pháp lý đang là một trong các nguyên nhân khiến việc kiểm soát thuốc giả còn gặp khó khăn và thiếu hiệu quả.

Đáng quan ngại, chế tài đối với hành vi sản xuất và buôn bán thuốc giả dù đã được quy định tại Điều 194 Bộ luật Hình sự, song trên thực tế, việc xử lý hành vi này vẫn chưa đủ sức răn đe. Công an TP Hồ Chí Minh, Hà Nội và một số địa phương đã phanh phui nhiều đường dây sản xuất buôn bán thuốc giả hoạt động có tổ chức, quy mô và tinh vi, gây tác động lớn đến sức khỏe cộng đồng.

Trong tháng 5/2025, Công an Hà Nội thông tin về vụ triệt phá, thu giữ hơn 100 tấn thực phẩm chức năng, thiết bị y tế giả. Sau đó, công an đồng loạt tổ chức khám xét khẩn cấp gần 20 điểm liên quan đến ổ nhóm này là nơi sản xuất, gia công, cất giấu, tiêu thụ hàng hóa rải rác trên 20 tỉnh, thành phố trong toàn quốc.

Để đảm bảo tính răn đe của pháp luật, tại Hội thảo ghi nhận ý kiến của đại diện các cơ quan chức năng, hãng dược phẩm kiến nghị chính sách và công nghệ cụ thể nhằm siết chặt kiểm soát thị trường dược phẩm. Đồng thời, góp ý hoàn thiện pháp lý, tăng cường kiểm tra liên ngành, truy xuất nguồn gốc thuốc bằng mã QR và blockchain, kiểm soát chặt quảng cáo, đặc biệt là xử lý nâng mức chế tài từ xử lý hành chính đến xử lý hình sự đối với các cá nhân, tổ chức có hành vi tái phạm nhiều lần, đồng thời gây ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng.

Về phía Bộ Y tế, ngoài thành lập Tổ công tác chuyên trách phòng chống thuốc giả do Thứ trưởng Bộ Y tế làm Tổ trưởng, còn đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, lực lượng chức năng, truyền thông và chính quyền địa phương đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm, xử lý vi phạm về thuốc giả trên phạm vi cả nước.

TRUNG HẬU