Xóa rào cản, tăng tốc hoàn thành mục tiêu 1 triệu căn nhà ở xã hội

Mới có 73.075 căn nhà ở xã hội hoàn thành

Thông tin tại Hội thảo “Giải pháp tăng tốc làm nhà ở xã hội” diễn ra chiều 28/5 tại Hà Nội, ông Hà Quang Hưng – Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho biết, tính đến nay, cả nước đã có 1.309 vị trí được quy hoạch để phát triển nhà ở xã hội, với tổng diện tích khoảng 9.737 ha.

Đây là minh chứng rõ nét cho sự cam kết của các địa phương trong việc thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, đảm bảo dành đủ quỹ đất cho phân khúc nhà ở cho người thu nhập thấp.

Đến nay mới có 108 dự án nhà ở xã hội đã hoàn thành với 73.075 căn.

Về việc triển khai Đề án 1 triệu căn nhà ở xã hội, ông Hưng cho biết, theo thống kê đến ngày 30/4/2025, cả nước có 679 dự án nhà ở xã hội đang được triển khai, với tổng quy mô 623.051 căn. Trong đó, 108 dự án đã hoàn thành (73.075 căn); 152 dự án đã khởi công (130.963 căn); có 419 dự án đã có chủ trương đầu tư (419.013 căn).

Như vậy, tổng số căn đã hoàn thành và khởi công hiện chiếm khoảng 48% so với mục tiêu 458.000 căn đặt ra đến năm 2025. Đây là kết quả đáng ghi nhận, tuy nhiên vẫn cần tiếp tục đẩy nhanh tiến độ để đạt đúng chỉ tiêu.

Về kết quả đầu tư trong 4 tháng đầu năm 2025, ông Hưng cho hay, hiện đã có 15.614 căn nhà ở xã hội hoàn thành; có 20 dự án được khởi công mới, quy mô 19.492 căn.

“Những con số trên thể hiện sự tăng tốc trong triển khai các dự án, song cũng cho thấy áp lực không nhỏ đối với phần việc còn lại trong năm 2025 nhằm hoàn thành mục tiêu Thủ tướng Chính phủ đã giao”, ông Hưng nêu rõ.

Cần khơi thông nguồn vốn

Để phát triển nhà ở xã hội thực chất và bền vững, TS. Nguyễn Minh Phong - chuyên gia kinh tế cho rằng, cần triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp tài chính – chính sách.

TS. Nguyễn Minh Phong - chuyên gia kinh tế đề xuất triển khai đồng bọ nhóm giải pháp tài chính – chính sách.

Thứ nhất, rút ngắn thủ tục và nới điều kiện vay vốn: Cần đơn giản hóa quy trình giải ngân gói 120.000 tỷ đồng; hạ lãi suất ưu đãi cho người mua nhà ở xã hội về dưới 5%; mở rộng đối tượng vay gồm cả người lao động di cư, chủ đầu tư dự án cho thuê.

Thứ hai là tăng vốn đầu tư công và tài chính công đoàn: Bổ sung vốn từ ngân sách Nhà nước để triển khai dự án nhà ở xã hội cho thuê; cho phép Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tiếp tục đầu tư nhà ở công nhân từ nguồn tài chính công đoàn; hỗ trợ bảo lãnh tín dụng và miễn giảm thuế cho các dự án được chỉ định triển khai.

Thứ ba là phát triển quỹ đất và cơ chế hoàn trả chi phí đầu tư: Công khai và chuẩn hóa danh mục quỹ đất dành cho nhà ở xã hội; có quy định rõ ràng về hoàn trả chi phí giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng; ưu tiên bố trí đất công nằm gần các khu công nghiệp, khu đô thị mới.

Cuối cùng là huy động vốn xã hội hóa dài hạn: Cho phép thành lập các quỹ tín thác đầu tư bất động sản nhà ở xã hội (REITs); khuyến khích doanh nghiệp phát hành trái phiếu xanh dành riêng cho lĩnh vực nhà ở xã hội; tăng cường hợp tác công – tư trong việc đầu tư, quản lý, vận hành nhà ở xã hội, nhất là tại các đô thị lớn.

Theo TS. Nguyễn Minh Phong, dòng vốn chính là “huyết mạch” để phân khúc nhà ở xã hội chuyển từ chính sách thành hiện thực. Những chính sách đang phát huy tác dụng, nhưng vẫn cần thêm hành lang pháp lý rõ ràng, nguồn lực tài chính mạnh mẽ hơn và sự phối hợp quyết liệt từ trung ương đến địa phương.

“Nếu tháo gỡ được điểm nghẽn về vốn, chúng ta sẽ tạo ra được bước đột phá trong phát triển nhà ở xã hội, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, giữ chân người lao động, ổn định thị trường bất động sản và thúc đẩy tăng trưởng bền vững” – ông Phong nói.

Sẽ thành lập Quỹ nhà ở quốc gia

Theo TS. Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch Hội môi giới Bất động sản Việt Nam, có 4 nhóm vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả triển khai xây dựng nhà ở xã hội trong giai đoạn vừa qua gồm: Quỹ đất, thể chế, vốn, đầu ra của thị trường.

TS. Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch Hội môi giới Bất động sản Việt Nam đề xuất thành lập quỹ phát triển nhà ở xã hội.

Về nhóm vấn đề thể chế, theo ông Đính, có nhiều thủ tục như “rải đinh” thách đố chủ đầu tư. Việc các thủ tục vừa khó, vừa kéo dài khiến chi phí bị đội lên, dẫn đến việc các chủ đầu tư không mặn mà tham gia xây dựng dự án nhà ở xã hội.

Về nhóm vấn đề quỹ đất do địa phương quyết định. Thế nhưng, nhiều địa phương không hỗ trợ, không tạo điều kiện. Điều này khiến cho doanh nghiệp không thể tiếp cận quỹ đất để xây dựng, người dân không được tiếp cận với nhà ở xã hội.

Về nhóm vấn đề về vốn, các ngân hàng đã đưa ra nhiều cơ chế, các gói tín dụng để phục vụ cho việc phát triển nhà ở xã hội. Nhưng chủ đầu tư vẫn vướng những quy định, quy trình về vay vốn, một số các điều kiện để được vay và vấn đề về lãi suất. Vì vậy, ông Đính đề xuất có một quỹ để phát triển nhà ở xã hội.

Cuối cùng, về vấn đề đầu ra, ông Đính cho biết, đây là vấn đề quan trọng, quyết định việc doanh nghiệp có mặn mà với dự án hay không. “Hiện nay, các quy định cũng đã khá cởi mở. Thế nhưng vấn đề ai là người chịu trách nhiệm xác nhận cho người dân để được mua nhà ở xã hội. Vì vậy, việc chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm sẽ giúp “cởi trói” vấn đề này”, ông Đính nhận định.

Liên quan đến đề xuất xây dựng quỹ để phát triển nhà ở xã hội, ông Hà Quang Hưng cho biết, thời gian tới sẽ thành lập Quỹ nhà ở quốc gia bởi một trong những điểm nghẽn trong thời gian vừa qua là mặc dù đã có cơ chế chính sách hỗ trợ nhà đầu tư tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, tuy nhiên, các nguồn vốn này chủ yếu là từ ngân sách Nhà nước, song nguồn vốn ngân sách chưa đáp ứng được nhiệm vụ chi đối với nhà ở xã hội. Cho nên các chủ đầu tư rất khó khăn tiếp cận nguồn vốn.

“Do vậy, Quốc hội quyết định thành lập quỹ Nhà ở quốc gia, đây là quỹ tài chính ngoài Ngân sách và hoạt động với mục đích phi lợi nhuận với 2 cấp Trung ương và địa phương, với nhiều nguồn như nguồn ngân sách, hỗ trợ tự nguyện của các tổ chức cá nhân, tiền bán các nhà ở… Cùng với đó, Quốc hội cũng sẽ ban hành Nghị quyết thí điểm về một số cơ chế đặc thù để phát triển nhà ở xã hội trong thời gian tới”, ông Hà Quang Hưng thông tin.

Thanh Hằng