Xóa mù chữ để làm ăn tiến bộ

Một trong Tám lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi Người lên thăm Hà Giang năm 1961 là đồng bào phải nỗ lực xóa nạn mù chữ, bởi chỉ khi biết đọc, biết viết, người dân mới có thể làm ăn tiến bộ. Khắc ghi lời dạy của Bác, hơn 60 năm qua, công tác xóa mù chữ (XMC) luôn được các cấp chính quyền và ngành Giáo dục quan tâm, chú trọng. Nhờ đó, tỷ lệ người dân biết chữ ngày càng tăng, góp phần cải thiện đời sống và nâng cao dân trí.

Hàng năm, UBND tỉnh ban hành kế hoạch thực hiện công tác phổ cập giáo dục và XMC, hướng đến mục tiêu nâng cao dân trí và xây dựng xã hội học tập. Các huyện, thành phố chủ động mở các lớp XMC, vận động những người đã hoàn thành XMC giai đoạn 1 tiếp tục học giai đoạn 2 để củng cố và nâng cao trình độ. Ngành Giáo dục chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông, tuyên truyền, vận động học sinh đến lớp, duy trì sĩ số; phân công giáo viên tâm huyết, giàu kinh nghiệm giảng dạy các lớp XMC; tăng cường kiểm tra, thẩm định kết quả thực hiện XMC tại các xã, phường, thị trấn.

Hội thi tuyên truyền viên giỏi về công tác xóa mù chữ năm 2024. Ảnh: Biện Luân

Hiện nay, toàn tỉnh có 807 cơ sở giáo dục với gần 270.000 học sinh và hơn 17.800 cán bộ, giáo viên, nhân viên. Năm 2024, tỉnh chính thức đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi; tiếp tục duy trì kết quả phổ cập giáo dục tiểu học mức độ II. Trong năm, các địa phương đã mở 82 lớp XMC với 1.793 học viên, trong đó 68 lớp thuộc giai đoạn 1 và 14 lớp giai đoạn 2. Tỷ lệ người dân trong độ tuổi 15 - 60 biết chữ mức độ 1 đạt 95,77%, mức độ 2 đạt 87,85%. Có 193 xã, thị trấn đạt chuẩn XMC, trong đó 20 xã đạt chuẩn mức độ 1 và 173 xã đạt chuẩn mức độ 2, tăng 4 xã so với năm trước. Có 4 huyện đạt chuẩn XMC mức độ 1 và 7 huyện đạt chuẩn mức độ 2. Các địa phương đã bố trí kinh phí từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT - XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, huy động nguồn lực xã hội hóa thực hiện công tác XMC với tổng số tiền trên 23 tỷ đồng. Theo các tiêu chí, điều kiện về phổ cập giáo dục và XMC quy định tại Nghị định số 20 của Chính phủ và Thông tư số 07 của Bộ GD&ĐT, năm 2024, Hà Giang chính thức đạt chuẩn XMC mức độ 1. Người dân biết đọc, biết viết, biết ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nâng cao năng suất, tăng thu nhập, tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống, tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh qua từng năm.

Thầy giáo Trần Xuân Mạnh, Trường PTDT Bán trú Tiểu học Sủng Thài (Yên Minh) chia sẻ: “Lớp học XMC với những học viên “đặc biệt”, chúng tôi đã đổi mới phương pháp giảng dạy, lồng ghép dạy chữ với việc giao tiếp hàng ngày, gần gũi để bà con dễ thuộc, dễ nhớ, tạo không khí lớp học vui vẻ, sôi nổi để thu hút bà con đến lớp thường xuyên; vận động các em học sinh về nhà tăng cường giao tiếp với bố, mẹ, người thân bằng tiếng phổ thông; thực hiện người biết chữ dạy người chưa biết chữ... Nhờ vậy, các lớp XMC đều mang lại hiệu quả rõ nét”.

Lớp học xóa mù chữ thôn Đoàn Kết xã Hồ Thầu huyện Hoàng Su Phì. Ảnh: Viên Sự

Bên cạnh kết quả nổi bật, công tác XMC còn nhiều khó khăn khi người dân chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, sinh sống ở vùng có điều kiện KT - XH khó khăn; các lớp XMC chủ yếu mở ban đêm, nhiều người dân bận rộn công việc gia đình không tham gia lớp học thường xuyên. Tình trạng thiếu giáo viên ảnh hưởng đến việc nâng cao chất lượng tiêu chí công nhận đạt chuẩn XMC; một số lớp XMC thiếu tài liệu học tập; nhiều người trong độ tuổi bị mù chữ đi lao động ngoài tỉnh, là lao động chính trong gia đình nên việc tham gia học XMC chưa thường xuyên.

Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Đinh Thế Hiệp cho biết: “Để nâng cao chất lượng công tác XMC, trong năm 2024, lần đầu tiên ngành Giáo dục tổ chức Hội thi tuyên truyền viên giỏi về công tác XMC nhằm lan tỏa ý thức học tập trong cộng đồng; tuyên truyền, vận động người dân tích cực tham gia các lớp XMC; giúp cán bộ làm công tác XMC ở cơ sở và giáo viên cập nhật kịp thời các văn bản chỉ đạo liên quan công tác XMC”. Trong thời gian tới, với mục tiêu duy trì và củng cố vững chắc kết quả XMC, triển khai hiệu quả Đề án “Xây dựng xã hội học tập” giai đoạn 2021 - 2030, ngành Giáo dục sẽ tiếp tục giữ vững chuẩn XMC, nâng cao chất lượng các tiêu chí đạt chuẩn, mở rộng số lượng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn XMC mức độ 2, mức độ 3; đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, huy động nguồn lực tài chính phục vụ công tác XMC; rà soát, cập nhật số liệu đối tượng trong độ tuổi XMC và xây dựng kế hoạch mở lớp phù hợp; gắn kết công tác XMC với các chương trình phát triển KT - XH ở địa phương; tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên và cán bộ phụ trách XMC; tham mưu cho tỉnh có những chính sách hỗ trợ kịp thời cho công tác XMC.

BIỆN LUÂN