Xét nghiệm HIV sớm, bước quan trọng để kiểm soát bệnh hiệu quả và ngăn ngừa lây nhiễm ra cộng đồng

Để đảm bảo thực hiện mục tiêu 95% người nhiễm HIV biết tình trạng HIV, việc đa dạng hóa các mô hình tư vấn, xét nghiệm HIV sớm để biết tình trạng nhiễm HIV là rất quan trọng để được điều trị sớm, dự phòng lây nhiễm HIV sang người khác và cộng đồng.

Lợi ích của xét nghiệm HIV sớm

TS. Nguyễn Thị Thúy Vân, Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam cho biết, xét nghiệm sớm HIV để xác định tình trạng nhiễm hoặc không nhiễm HIV, giúp người bệnh có thể tiếp cận dịch vụ tư vấn, điều trị kịp thời, cũng như giảm nguy cơ lây nhiễm cho người khác.

Tuy nhiên, trên thực tế, vẫn có một số người dân nghĩ rằng, nhiễm HIV không có thuốc điều trị khỏi nên không cần phải đi xét nghiệm HIV sớm. Bên cạnh đó, nhiều trường hợp do không biết tình trạng nhiễm HIV, nên đã vô tình làm lây truyền HIV sang vợ, chồng, người thân trong gia đình.

Nên xét nghiệm HIV càng sớm càng tốt.

Nhiều trường hợp không xét nghiệm sớm dẫn đến không điều trị sớm, bỏ qua giai đoạn vàng để điều trị HIV. Đến khi bắt đầu có các triệu chứng sút cân, tiêu chảy, nấm miệng, lao... và các bệnh nhiễm trùng cơ hội, các bệnh đồng nhiễm khác, khi điều trị rất phức tạp (phải uống đồng thời thuốc ARV và các loại thuốc điều trị bệnh khác như thuốc điều trị nấm, thuốc điều trị lao, thuốc điều trị viêm gan).

Các loại thuốc này có thể tương tác với nhau, làm giảm hiệu quả điều trị. Chưa kể, người bệnh còn phải nhập viện điều trị, kéo theo các loại chi phí tăng, thậm chí, trường hợp điều trị quá muộn phải đối mặt với nguy cơ tử vong. Điều này gây ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả công tác phòng, chống HIV/AIDS nói chung, công tác điều trị và phòng ngừa lây nhiễm HIV/AIDS nói riêng. Do vậy, việc xét nghiệm HIV sớm là rất cần thiết giúp nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát và khống chế dịch HIV/AIDS, giảm số người nhiễm HIV.

Khi làm xét nghiệm HIV sớm, người bệnh có thể biết về tình trạng sức khỏe của mình, giúp chủ động điều trị HIV nếu phát hiện dương tính cũng như dự phòng lây nhiễm HIV. Khi xét nghiệm và biết tình trạng nhiễm HIV sớm, người nhiễm bệnh sẽ được cán bộ y tế tư vấn, cung cấp các kiến thức, kỹ năng, phương tiện dự phòng lây nhiễm HIV.

Được điều trị HIV kịp thời, sẽ giúp giảm chi phí thuốc men, chi phí khám, chữa bệnh và chi phí nằm viện, giúp người nhiễm HIV sống khỏe mạnh, lao động, học tập như những người bình thường khác, góp phần giảm khả năng lây truyền HIV trong cộng đồng.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Bộ Y tế luôn khuyến cáo nên xét nghiệm HIV sớm để có thể dự phòng sớm, điều trị sớm, giúp các can thiệp có hiệu quả và giảm được chi phí không chỉ cho cá nhân mà cho cả cái hệ thống y tế, TS. Nguyễn Thị Thúy Vân cho biết thêm.

TS. Nguyễn Thị Thúy Vân, Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam.

Chần chừ xét nghiệm HIV vì... lo ngại kỳ thị và phân biệt đối xử

TS. Nguyễn Thị Thúy Vân cũng cho hay: Sự kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV là lý do khiến nhiều người vẫn còn chần chừ việc đi xét nghiệm, dù biết bản thân thuộc nhóm đối tượng nguy cơ cao lây nhiễm HIV.

Thực tế cho thấy, sự kỳ thị và phân biệt đối xử đã làm gia tăng tốc độ lan nhiễm HIV ra cộng đồng. Bởi người có hành vi nguy cơ nhiễm HIV vì lo bị phân biệt đối xử nên HIV không dám xét nghiệm, khiến cho HIV tự do lan truyền cho người thân và cộng đồng, thậm chí, người bị nhiễm HIV giấu giếm tình trạng bệnh tật, làm lan truyền HIV cho người khác.

Đồng quan điểm trên, BS. Nguyễn Thị Thúy Trang, Khoa phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Ninh cho biết: Cùng với nỗi lo bị mọi người kỳ thị, nhiều người thuộc nhóm có nguy cơ cao lây nhiễm HIV còn tự kỳ thị, ngại không chủ động xét nghiệm để có những biện pháp dự phòng thích hợp.

Giao diện website https://tuxetnghiem.vn

Hiện nay, song song với việc duy trì các cơ sở tư vấn xét nghiệm HIV trên toàn quốc, với hơn 1.300 cơ sở y tế thực hiện tư vấn xét nghiệm HIV, các địa phương phối hợp với các dự án và tổ chức quốc tế để triển khai: Dịch vụ tư vấn xét nghiệm HIV tại cộng đồng ở 33 tỉnh/thành phố; cung cấp tư vấn xét nghiệm HIV cho bạn tình và bạn chích với người nhiễm HIV, cũng như các nhóm có hành vi nguy cơ cao, thực hiện các hoạt động truy vết; cung cấp sinh phẩm tự xét nghiệm tại các tỉnh trong khuôn khổ dự án Quỹ Toàn cầu và Dự án EPIC

Bên cạnh xét nghiệm cộng đồng, một hình thức khá mới đảm bảo bí mật, an toàn là triển khai cung cấp sinh phẩm tự xét nghiệm trực tuyến qua website http://tuxetnghiem.vn tại 32 tỉnh/thành phố. Đây được xem là một trong những giải pháp rất ý nghĩa, phần nào tháo gỡ những rào cản trong xét nghiệm HIV.

Khánh Chi