Xe tăng Abrams M1A1 có phù hợp với Ukraine?

Theo National Interest, động thái này diễn ra trong bối cảnh chiến trường tại Ukraine vẫn tiếp tục diễn biến căng thẳng và nhu cầu về khí tài hiện đại ngày càng trở nên cấp thiết.

Số xe tăng nói trên do Mỹ sản xuất, và việc chuyển giao chúng bị ảnh hưởng bởi các quy định nghiêm ngặt trong khuôn khổ Quy định về buôn bán vũ khí quốc tế (ITAR) của Washington. Canberra đã thông báo ý định chuyển giao từ tháng 9.2024, nhưng mãi đến nay xe tăng mới thực sự lên đường đến châu Âu.

Xe tăng M1A1 Abrams do Mỹ sản xuất - Ảnh: Reuters

Theo xác nhận từ đài ABC (Úc), các xe tăng hiện đang được đưa lên tàu và dự kiến sẽ bắt đầu hành trình đến châu Âu trong vài ngày tới. Tuy nhiên, vì lý do an ninh, chính phủ Úc từ chối tiết lộ thông tin chi tiết về vị trí hiện tại cũng như thời gian sẽ đến nơi.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gần đây đã bày tỏ sự cảm ơn trực tiếp đến Thủ tướng Úc Anthony Albanese trong một cuộc gặp tại Rome (Ý), ghi nhận nỗ lực hỗ trợ quốc phòng từ phía Canberra.

Lo ngại từ Mỹ

Mặc dù việc chuyển giao đã được khởi động, nhưng phía Mỹ vẫn tỏ ra thận trọng và không hoàn toàn ủng hộ quyết định này. Một quan chức Mỹ giấu tên phát biểu với ABC rằng Washington đã cảnh báo Úc từ sớm về những khó khăn hậu cần có thể phát sinh khi xe tăng Abrams được triển khai tại Ukraine.

"Chúng tôi đã cảnh báo rằng việc gửi những chiếc Abrams này sẽ vô cùng phức 1304

tạp. Khi chúng xuất hiện tại chiến trường, người Ukraine sẽ gặp khó khăn lớn trong việc bảo trì và vận hành chúng", quan chức này nói.

Về phía Úc, Bộ trưởng Quốc phòng Richard Marles không xác nhận cụ thể liệu các quan ngại từ Mỹ đã được giải quyết hay chưa. Tuy nhiên, ông khẳng định Úc đã phối hợp chặt chẽ với cả Mỹ và Ukraine để thực hiện thành công việc chuyển giao.

"Đợt đầu tiên của lô xe tăng này đã được bàn giao từ trước, nhưng tôi sẽ không đi vào chi tiết cụ thể", ông Marles phát biểu trước báo giới tại Melbourne.

Xe tăng M1A1: Lựa chọn phù hợp cho Ukraine?

Kể từ khi xung đột nổ ra, Ukraine đã nhận được sự hỗ trợ vũ khí quy mô lớn từ phương Tây, bao gồm nhiều loại xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) như M1 Abrams của Mỹ, Leopard 2 của Đức và Challenger 2 của Anh. Tuy nhiên, hiệu quả thực tế của các dòng xe tăng này vẫn còn là chủ đề tranh luận.

Theo thông tin từ các nguồn tin quốc tế, một số xe tăng Abrams trong số 31 chiếc do Washington cung cấp trước đó đã bị phá hủy trong giao tranh, thậm chí có ít nhất một chiếc còn nguyên vẹn đã rơi vào tay Nga và được chuyển đến cơ sở nghiên cứu Uralvagonzavod để phân tích.

Dù chưa có xác nhận chính thức, đã có suy đoán rằng Ukraine đang dần mất lòng tin vào dòng xe tăng Mỹ. Năm ngoái, truyền thông phương Tây đưa tin rằng xe tăng M1 Abrams đã được rút khỏi tiền tuyến do dễ bị phát hiện và tiêu diệt bởi các máy bay không người lái Nga.

Ngoài ra, một vấn đề lớn khác là công tác bảo trì. Abrams vốn là một cỗ máy công nghệ cao, phức tạp, đòi hỏi nguồn lực hậu cần đáng kể để vận hành. Ngay cả trước khi Nhà Trắng phê duyệt việc cung cấp xe tăng cho Ukraine, đã có nhiều cảnh báo về việc Kyiv có thể không đủ khả năng duy trì đội hình sử dụng hiệu quả dòng xe này.

Tình hình càng trở nên nghiêm trọng khi Mỹ quyết định đình chỉ hoạt động tại trung tâm hậu cần quan trọng ở Rzeszow, Ba Lan, nơi tiếp nhận và xử lý khoảng 80% trang thiết bị quân sự phương Tây viện trợ cho Ukraine.

Bản thân xe tăng Abrams, dù được ca ngợi là một trong những loại MBT tốt nhất hiện nay, vẫn không thể tránh khỏi những thiệt hại khi bước vào môi trường chiến tranh hiện đại. Việc Nga triển khai ngày càng nhiều hệ thống chống tăng hiệu quả và sử dụng máy bay không người lái tấn công đã khiến các dòng MBT phương Tây, bao gồm cả Abrams, gặp phải nhiều tổn thất đáng kể.

Các chuyên gia quốc phòng lưu ý rằng việc triển khai các dòng xe tăng công nghệ cao như Abrams cần đi kèm với hệ thống hậu cần tương xứng, lực lượng vận hành được huấn luyện bài bản, và quan trọng nhất là môi trường tác chiến phù hợp. Trong điều kiện thực địa tại Ukraine, với thời tiết khắc nghiệt, địa hình phức tạp và sự hiện diện liên tục của UAV đối phương, khả năng sống sót và hiệu quả chiến đấu của những cỗ xe này bị đặt trước nhiều thách thức.

Cam kết của Úc

Bất chấp các lo ngại, Úc vẫn cam kết hỗ trợ Ukraine cả về khâu giao hàng và bảo trì. ABC cho biết Canberra đang nỗ lực đảm bảo các xe tăng sẽ hoạt động hiệu quả khi tới Ukraine.

Tuy nhiên, chính quyền Thủ tướng Anthony Albanese cũng đã phải đối mặt với nhiều chỉ trích trong năm ngoái sau khi từ chối lời đề nghị từ Kyiv về việc cung cấp trực thăng quân sự Taipan đã nghỉ hưu. Bộ Quốc phòng Úc giải thích rằng loại máy bay này "quá phức tạp" để vận hành và bảo trì, tương tự như những lo ngại liên quan đến xe tăng Abrams hiện nay.

Việc Úc tiếp tục hỗ trợ Ukraine bất chấp sự dè dặt từ phía Mỹ cho thấy các quốc gia phương Tây vẫn duy trì cam kết hỗ trợ lâu dài đối với Kyiv. Tuy nhiên, điều này cũng làm nổi bật những thách thức trong chiến lược viện trợ vũ khí hiện nay, khi các loại khí tài hiện đại có thể mang lại lợi thế chiến thuật nhưng đồng thời đòi hỏi năng lực hậu cần và duy tu kỹ thuật cao.

Trong bối cảnh xung đột tiếp diễn và chưa có dấu hiệu suy giảm, ưu tiên lựa chọn vũ khí phù hợp với điều kiện thực tế, có tính khả thi trong vận hành và bảo trì được xem là yếu tố quan trọng nhằm bảo đảm hiệu quả tác chiến ổn định về lâu dài.

Hoàng Vũ