Xanh là ưu thế

Khách hàng ngày càng quan tâm đến môi trường và sự bền vững, nên họ sẵn sàng chọn lựa sản phẩm và dịch vụ có nguồn gốc xanh từ các doanh nghiệp có chứng nhận với mức giá cao hơn so với các sản phẩm khác. Không những thế, tiêu chí xanh còn giúp xây dựng hình ảnh và danh tiếng tích cực cho doanh nghiệp; được công nhận là những doanh nghiệp có trách nhiệm xã hội và được khách hàng và cộng đồng tôn trọng. Điều này có thể tạo điểm cộng trong việc thu hút khách hàng và đối tác kinh doanh. Do đó, dù muốn hay không, người nuôi, khai thác và các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu thủy sản cần phải nhanh chóng thích ứng, bởi hầu hết các thị trường lớn, như: Mỹ, EU, Hàn Quốc, Nhật Bản… đã, đang và sẽ dần có các hành động kiểm soát, đánh giá sản phẩm nhập khẩu theo tiêu chuẩn này.

Sự thành công của nghề nghêu khi đạt chứng nhận MSC là minh chứng rõ nét cho ưu thế thủy sản xanh. Ảnh: TÍCH CHU

Đánh giá cao ưu thế của chứng chỉ xanh cũng như các chứng nhận quốc tế khác, ông Võ Thành Hiệp - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Hưng Trường Phát (Bến Tre) chia sẻ: “Cái lợi của chứng nhận MSC (một trong những chứng nhận thủy sản bền vững thuộc hàng cao cấp hiện tại) là việc tiêu thụ rất dễ dàng do có rất nhiều khách hàng thường chỉ tìm mua nghêu đạt chứng nhận MSC. Cho nên, có chứng nhận MSC cũng đồng nghĩa với cơ hội bán hàng của doanh nghiệp sẽ tăng lên, sản lượng tiêu thụ sẽ tốt hơn”.

Ông Hồ Quốc Lực - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta dẫn chứng thêm: “Con tôm Ecuador ngày càng có lợi thế cạnh tranh hơn tôm Việt Nam và một số nước khác không chỉ ở giá rẻ mà còn do họ có đến 25% diện tích nuôi tôm đạt chứng nhận ASC - chứng nhận của Hội đồng quản lý nuôi trồng thủy sản do Quỹ Quốc tế Bảo vệ thiên nhiên (WWF) và Tổ chức Sáng kiến Thương mại bền vững Hà Lan (IDH) thành lập.

Chia sẻ thêm về thủy sản xanh, theo ông Lực, với xu thế, sự đòi hỏi của các hệ thống tiêu thụ lớn trên thế giới, mà đi đầu là khu vực EU thì ngành thủy sản ta phải có giải pháp kiểm soát, hạn chế, trung hòa khí thải trong quá trình khai thác, nuôi, chế biến và tiêu thụ. Thực tế cho thấy, tại thị trường châu Âu, các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản cho biết, họ đã được phía đối tác đưa ra nhiều nội dung phải quan tâm, lưu ý và thực thi xoay quanh vấn đề kiểm soát, giảm thiểu phát thải; giải pháp trung hòa carbon… đặc biệt là các nhãn hàng lớn và chuỗi kinh doanh quốc tế, khi họ đang tái cấu trúc lại chuỗi cung ứng toàn cầu để bảo đảm các mục tiêu bền vững nghiêm ngặt.

Do đó, nếu chỉ một mình doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu đeo đuổi phát triển xanh thôi là chưa đủ, mà cần cả chuỗi giá trị xanh đồng bộ, bởi các mắt xích trong chuỗi giá trị có liên quan mật thiết nhau và ảnh hưởng nhau không nhỏ. Theo đó, từ các doanh nghiệp cung ứng con giống, thức ăn, chế phẩm nuôi, các cơ sở nuôi phải đều có tiêu chí cụ thể để thực hiện và thống nhất trong cả chuỗi. Trong các mắt xích chuỗi giá trị, khâu nuôi chiếm vị trí hết sức quan trọng trong việc hình thành giá trị chung và quan trọng trong việc tạo ra rác thải, khí thải. Cho nên xanh hóa vùng nuôi không phải là thách thức, áp lực mà chúng ta phải xác định là để nâng cao giá trị, hình ảnh sản phẩm thủy sản xanh sạch của ta; là để nâng cao vị thế, sức cạnh tranh để vươn tầm.

Theo ông Nguyễn Bá Thông - Quản lý Chương trình IDH Thủy sản Việt Nam, sản phẩm thủy sản nói chung và tôm, cá tra của Việt Nam nói riêng hiện chỉ mới đạt chút ưu thế về chỉ số giá trị cơ bản, còn các chỉ số về sức khỏe, giá trị bền vững thì vẫn chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu từ thị trường. Do đó, chỉ để khắc phục những điểm yếu này, cũng như phát huy thế mạnh, tăng tính cạnh tranh, nâng cao vị thế trên thị trường xuất khẩu không có con đường nào khác là thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và phát triển xanh. Đồng quan điểm, ông Lê Đình Huynh - Tổng Thư ký Liên minh Tôm sạch và Bền vững Việt Nam (VSSA) chia sẻ: “Thách thức dài hạn của ngành tôm chính là những yêu cầu mới từ thị trường, trong đó nổi bật là tiêu chí thủy sản xanh. Vì vậy, trong quá trình khai thác, nuôi trồng, chế biến xuất khẩu tới đây cần có sự chuyển đổi mạnh mẽ hơn theo hướng giảm phát thải, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và phát triển xanh”.

Sản xuất xanh đang là xu thế tất yếu mang tính toàn cầu và là một mắt xích quan trọng trong chiến lược tăng trưởng xanh của mỗi quốc gia. Trong xu thế chung đó, ngành thủy sản chẳng những không là ngoại lệ mà sản xuất xanh còn là lựa chọn tốt nhất trong thời gian tới nếu muốn giữ vững vị thế và nâng cao tính cạnh tranh trên thị trường. Bởi theo quan niệm của người tiêu dùng, tiêu chí xanh là tiêu biểu, là hiện thân cho sự bền vững, trường tồn, nên chỉ có thủy sản xanh mới được người tiêu dùng quan tâm hơn và thưởng thức nhiều hơn. Do đó, việc áp dụng chiến lược sản xuất, kinh doanh theo tiêu chí xanh sẽ tạo thuận lợi cho việc mở rộng thị phần thủy sản tại các thị trường xuất khẩu và tham gia vào chuỗi giá trị của các doanh nghiệp, tập đoàn quốc tế, bởi đây cũng là một trong những tiêu chí quan trọng để họ lựa chọn đối tác.

TÍCH CHU