xAI của Elon Musk bị tố dựng 'nhà máy điện lậu' giữa Memphis

Cơ sở xAI của Elon Musk tại Memphis, Tennessee. Ảnh: Reuters.

Hôm 9/4 (giờ địa phương) tại cuộc họp của Hội đồng Hạt Shelby, ông KeShaun Pearson - Giám đốc nhóm vận động Memphis Community Against Pollution - đã đứng trước các ủy viên công bố về việc xAI sử dụng thêm các tuabin khí methane mà không xin phép.

Phía sau ông là nhóm người dân giơ biểu ngữ: “Không khí của chúng tôi = sự sống của chúng tôi” và “Nước sạch là tương lai”, theo Guardian.

“Chúng tôi phát hiện công ty xAI đang sử dụng tới 35 tuabin khí methane để vận hành cơ sở hạ tầng, trong khi họ chỉ nộp đơn xin phép cho 15 chiếc”, ông Pearson phát biểu. “Họ đã ngang nhiên vượt gấp đôi số lượng, mà không có bất kỳ giấy phép hợp lệ nào”.

Thông tin này được củng cố bằng hình ảnh từ trên không do Trung tâm Luật Môi trường miền Nam (SELC) công bố, cho thấy số lượng tuabin tăng vọt.

Theo SELC, các thiết bị này tạo ra lượng điện lên tới 420 megawatt - đủ để cung cấp cho cả một thành phố - và đang hoạt động không giấy phép giữa khu dân cư nghèo, chủ yếu là người da màu.

Luật sư cấp cao Amanda Garcia từ SELC nhấn mạnh: “xAI thực chất đã tự dựng một nhà máy điện ngay giữa South Memphis, không thông báo, không xin phép và hoàn toàn không quan tâm đến các gia đình đang sống kề bên”.

Theo bà, những tuabin này phát thải khí độc hại vượt mức cho phép theo Đạo luật Không khí sạch, trong đó bao gồm các chất gây ung thư và độc hại.

Trụ sở của xAI tại Memphis - nơi chứa siêu máy tính có tên “Colossus” chuyên cung cấp năng lực tính toán cho chatbot Grok - có diện tích tương đương 13 sân bóng đá.

Do nhu cầu năng lượng khổng lồ để xử lý AI, công ty đã ký hợp đồng sử dụng 150 megawatt từ hệ thống điện địa phương - đủ để cấp điện cho 100.000 hộ mỗi năm - nhưng vẫn không đủ, buộc họ lắp đặt thêm hàng chục tuabin chạy bằng khí methane.

Thay vì xin phép đầy đủ, xAI bị cho là đã lợi dụng một kẽ hở pháp lý cho phép các thiết bị phát điện di động hoạt động nếu không nằm yên tại một địa điểm quá 364 ngày. Tuy nhiên, trong hồ sơ nộp hồi tháng 1, xAI chỉ đề cập đến 15 tuabin và hoàn toàn không nhắc tới 20 thiết bị còn lại.

SELC cho biết, các máy phát khí methane này vận hành liên tục suốt ngày đêm, thải ra lượng lớn khí NOx (nitrogen oxides) độc hại. Đáng lo ngại hơn, khu vực quanh xAI là nơi sinh sống của nhiều cộng đồng thiểu số, vốn đã chịu ảnh hưởng nặng nề từ ô nhiễm công nghiệp suốt nhiều thập kỷ. Tỷ lệ ung thư, hen suyễn và tuổi thọ tại đây đều thấp hơn mức trung bình của thành phố Memphis.

Trong thư gửi Sở Y tế hạt Shelby, SELC yêu cầu ban hành lệnh khẩn cấp buộc xAI ngừng hoặc đình chỉ hoạt động của toàn bộ 35 máy phát. Nếu không tuân thủ, tổ chức này đề xuất xử phạt 25.000 USD mỗi ngày theo quy định của Đạo luật Không khí sạch.

Theo kế hoạch, đại diện xAI là ông Brent Mayo có mặt trong phiên điều trần với Hội đồng Hạt Shelby vào sáng 9/4. Tuy nhiên, ông Mayo không đến tham dự và cũng không phản hồi 3 email mời từ Chủ tịch hội đồng. Trong khi đó, đại diện của Phòng Thương mại - đơn vị hỗ trợ xAI thiết lập cơ sở tại Memphis - lại cho biết “có thể email không đến được” với công ty.

Trái lại, nhiều cư dân địa phương đã đến phát biểu trực tiếp. Ông Pearson, sống tại một khu dân cư gần xAI, chia sẻ rằng cả hai người bà của ông đều qua đời vì ung thư ở tuổi 60 và ông tin rằng nguyên nhân xuất phát từ việc sống gần các nhà máy công nghiệp.

“Không ai đáng phải chôn cất người thân của mình chỉ vì một nhóm người giàu có, quyền lực, và thiếu trách nhiệm tiếp tục xây dựng các dự án đang bóp nghẹt sự sống của chúng tôi. Tất cả đều có thể ngăn chặn được”, Pearson nói.

Phương Linh