Xác suất tiểu hành tinh 2024 YR4 va chạm với Trái Đất liên tục thay đổi

Ngày 18/2, theo Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA), thiên thạch này có 3,1% khả năng va chạm với Trái Đất vào năm 2032, trong khi Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) ước tính con số này là 2,8%.

Sự khác biệt trong tính toán và xu hướng thay đổi

Sự khác biệt nhỏ trong kết quả của NASA và ESA xuất phát từ việc sử dụng các công cụ và mô hình khác nhau để xác định quỹ đạo của tiểu hành tinh. Tuy nhiên, dù con số khác nhau, cả hai đều cao hơn mức 2,7% từng được ghi nhận đối với Apophis – một tiểu hành tinh phát hiện năm 2004, khiến 2024 YR4 trở thành mối đe dọa không gian lớn nhất trong hai thập kỷ qua.

Một đoạn phim hoạt hình từ Cơ quan Vũ trụ Châu Âu cho thấy các nhà thiên văn học có thể sử dụng dữ liệu về quỹ đạo và kích thước của tiểu hành tinh để dự đoán chính xác hơn đường đi của nó. (Nguồn: ESA)

Nhưng chỉ một ngày sau, NASA đã cập nhật dự báo mới, hạ mức khả năng va chạm xuống còn 1,5% vào tháng 12/2032, dựa trên dữ liệu quan sát chính xác hơn khi trăng tròn đã qua. Các nhà khoa học nhận định, những biến động trong ước tính là điều bình thường khi dữ liệu liên tục được cải thiện.

Với đường kính khoảng 350 m, Apophis từng được coi là một trong những tiểu hành tinh nguy hiểm nhất và được xếp hạng 4/10 trên thang Torino – thang đo đánh giá mức độ nguy hiểm của các vật thể không gian. Dù vậy, sau khi các nhà khoa học tính toán chính xác hơn vào năm 2021, Apophis không còn bị coi là mối đe dọa nghiêm trọng.

Hiện tại, 2024 YR4 được xếp hạng 3/10 trên thang Torino, với kích thước ước tính từ 40 đến 90 m – tương đương một tòa nhà lớn. Theo ESA, nó đang giữ kỷ lục về khả năng va chạm cao nhất đối với các tiểu hành tinh có đường kính trên 30 m, với thời gian nguy cơ kéo dài nhất.

Các nhà khoa học tin rằng xu hướng đánh giá của 2024 YR4 sẽ tương tự Apophis, nghĩa là khả năng va chạm có thể tiếp tục giảm khi có thêm dữ liệu mới.

Tại sao khả năng va chạm liên tục thay đổi?

Theo Richard Binzel thuộc Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), người tạo ra thang Torino, việc xác suất va chạm thay đổi là điều bình thường khi chúng ta có thêm dữ liệu về quỹ đạo của tiểu hành tinh. Trong giai đoạn đầu quan sát, quỹ đạo của 2024 YR4 vẫn chưa được xác định chính xác, khiến các mô hình tính toán còn nhiều biến số.

Binzel giải thích điều này bằng cách so sánh với một sợi mì fettuccine trải dài trên quỹ đạo của Mặt Trăng quanh Trái Đất. Nếu Trái Đất nằm dưới sợi mì, phần bao phủ Trái Đất chính là xác suất va chạm. Khi thu thập thêm dữ liệu, sợi mì sẽ thu hẹp lại, có thể làm xác suất tăng hoặc giảm, nhưng cuối cùng, nhiều khả năng nó sẽ không nằm trên Trái Đất.

Tiểu hành tinh sẽ đi đâu trong tương lai?

2024 YR4 được phát hiện sau khi bay qua Trái Đất vào tháng 12/2024. Sau tháng 4/2025, nó sẽ không thể quan sát được nữa cho đến tháng 6/2028, khi tiếp tục bay ngang hành tinh chúng ta mà không gây nguy hiểm. Xa hơn nữa, nó có thể di chuyển gần quỹ đạo Sao Mộc.

Các kính thiên văn trên mặt đất sẽ tiếp tục theo dõi tiểu hành tinh này trong vài tháng tới, trước khi chuyển sang các công cụ quan sát mạnh hơn như Kính thiên văn James Webb, dự kiến bắt đầu theo dõi 2024 YR4 vào tháng 3/2025 để giúp xác định quỹ đạo và kích thước của nó chính xác hơn.

Xuân Minh