Vụ rò rỉ tài liệu tiết lộ sự giàu có bí mật của các nhà lãnh đạo thế giới

Cuộc điều tra được gọi là "Pandora Papers", với sự tham gia của khoảng 600 nhà báo từ hàng chục phương tiện truyền thông, dựa trên việc rò rỉ khoảng 11,9 triệu tài liệu từ 14 công ty dịch vụ tài chính trên khắp thế giới.

Vua Abdullah II của Jordan là một trong những nhân vật có tên trong hồ sơ bị rò rỉ - Ảnh: AP

“Vụ rò rỉ này thực sự là tài liệu Panama cô đọng”, Giám đốc ICIJ Gerard Rye cho biết trong một video clip được tweet hôm Chủ nhật (3/10) đề cập đến vụ rò rỉ hồ sơ năm 2016 từ một công ty luật Panama và nhà cung cấp dịch vụ doanh nghiệp.

Rye nói thêm: “Đây là lần đầu tiên những tài liệu này thực sự cho thấy Mỹ là một thiên đường thuế”.

"Pandora Papers" là tài liệu mới nhất trong loạt vụ rò rỉ tài liệu tài chính hàng loạt của ICIJ bắt đầu với LuxLeaks vào năm 2014, và tiếp theo là Panama Papers, Paradise Papers và FinCen.

Các tài liệu bị rò rỉ tiết lộ rằng Vua Abdullah II của Jordan đã thành lập ít nhất 30 công ty nước ngoài ở các quốc gia hoặc vùng lãnh thổ có lợi thế về thuế mà thông qua đó, ông đã mua 14 bất động sản sang trọng ở Mỹ và Anh với giá hơn 106 triệu USD.

BBC dẫn lời các luật sư của Quốc vương Abdullah cho biết tất cả tài sản được mua bằng tài sản cá nhân, và thông lệ các cá nhân nổi tiếng thường mua tài sản thông qua các công ty nước ngoài vì lý do riêng tư và an ninh.

Theo các tài liệu, Thủ tướng Cộng hòa Séc Andrej Babis đã đầu tư 22 triệu USD vào các công ty vỏ bọc được sử dụng để tài trợ cho việc mua Chateau Bigaud, một bất động sản lớn ở Mougins, miền nam nước Pháp.

Cựu thủ tướng Anh Tony Blair cũng năm trong danh sách có tài sản bí mật - Ảnh: AP

Các tài liệu bí mật cũng tiết lộ các giao dịch ra nước ngoài của các tổng thống Ukraine, Kenya và Ecuador, và cựu thủ tướng Anh, Tony Blair. Hồ sơ cũng nêu chi tiết các hoạt động tài chính của các tỷ phú Nga thân cận với Tổng thống Vladimir Putin, ngoài hơn 100 tỷ phú từ Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ và các quốc gia khác.

Tổng cộng, ICIJ đã tìm thấy mối liên hệ giữa gần 1.000 công ty ở các thiên đường nước ngoài và 336 chính trị gia và quan chức cấp cao, bao gồm các nhà lãnh đạo quốc gia, các bộ trưởng nội các, đại sứ và những người khác.

Maxime Vaudano, một nhà báo của nhật báo Pháp, “Le Monde” - một trong những đối tác truyền thông của ICIJ - cho biết những phát hiện lớn của Pandora Papers là số lượng các chính trị gia có tên trong các tài liệu.

“Nó nhiều hơn gấp đôi so với trong Hồ sơ Panama”, Vaudano nói.

“Một phát hiện lớn khác là thực tế có những thiên đường thuế mới mà trước đây chúng tôi không biết nhiều, bao gồm cả ở Mỹ. Ví dụ, Nam Dakota đang xuất hiện như một thiên đường thuế lớn và đã bị tiếp quản khi các thiên đường thuế khác như Bermuda hay Bahamas buộc phải cải cách”.

ICIJ nhấn mạnh ở hầu hết các quốc gia, việc có tài sản ở nước ngoài hoặc sử dụng các công ty vỏ bọc để kinh doanh xuyên biên giới quốc gia không phải là bất hợp pháp.

Thủ tướng Pakistan Imran Khan là một trong 330 chính trị gia đương nhiệm và cựu chính trị gia được xác định là người thụ hưởng các tài khoản bí mật - Ảnh: AP / Rahmat Gul

Các nhà lãnh đạo vận động chống tham nhũng

Tuy nhiên, những tiết lộ như vậy không ít gây bối rối cho các nhà lãnh đạo, những người có thể đã vận động công khai chống tham nhũng, hoặc ủng hộ các biện pháp thắt lưng buộc bụng ở quê nhà.

Tại Pháp, cựu lãnh đạo Quỹ Tiền tệ Quốc tế, Dominique Strauss-Kahn, dường như đã chuyển vài triệu đô la phí tư vấn cho một công ty Maroc được miễn thuế.

Cuộc điều tra của ICIJ cũng tiết lộ thêm những thông tin rất đáng chú ý. Gia đình và các cộng sự của Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev bị cáo buộc đã bí mật tham gia vào các thương vụ mua bán tài sản trị giá hàng trăm triệu USD ở Anh.

Tổng thống Kenya Uhuru Kenyatta và 6 thành viên trong gia đình bị cáo buộc bí mật sở hữu một mạng lưới các công ty nước ngoài.

Các thành viên trong nội các của Thủ tướng Pakistan Imran Khan, bao gồm các bộ trưởng trong nội các và gia đình của họ, được cho là bí mật sở hữu các công ty và quỹ tín thác nắm giữ hàng triệu đô la.

Tổng thống Nga Vladimir Putin không trực tiếp có tên trong hồ sơ, nhưng được cho là ông có liên hệ thông qua các cộng sự với các tài sản bí mật ở Monaco.

Các tài liệu đằng sau cuộc điều tra mới nhất được rút ra từ các công ty dịch vụ tài chính ở các quốc gia bao gồm Quần đảo Virgin thuộc Anh, Panama, Belize, Síp, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Singapore và Thụy Sĩ.

Ngoài các chính trị gia, những nhân vật được công chúng phanh phui còn có ca sĩ Colombia Shakira, siêu mẫu người Đức Claudia Schiffer và huyền thoại cricket Ấn Độ Sachin Tendulkar.

Phan Nguyên