Vũ khí bí mật của Nhật Bản nằm trong tay Ukraine

Ảnh: ieee.org.

Ngày 21/4/2025, Nhật Bản tuyên bố chia sẻ những hình ảnh từ vệ tinh radar khẩu độ tổng hợp (SAR) do Viện Không gian Q-shu (iQPS) vận hành với cơ quan tình báo quân sự Ukraine. Đây là lần đầu tiên Nhật Bản chia sẻ thông tin tình báo không gian với các quốc gia khác, một quyết định có thể định hình lại cách Ukraine tiến hành giám sát trong cuộc xung đột đang diễn ra.

Theo Intelligence Online, thỏa thuận này nhấn mạnh bước tiến công nghệ trong hình ảnh vệ tinh và nêu bật vai trò thận trọng nhưng ngày càng tăng của Nhật Bản trong hợp tác an ninh toàn cầu.

Ý nghĩa của sự phát triển này nằm ở khả năng độc đáo của công nghệ SAR. Không giống như vệ tinh quang học, cần bầu trời quang đãng và ánh sáng ban ngày để chụp được hình ảnh có thể sử dụng, vệ tinh SAR phát ra các xung vi sóng phản xạ từ bề mặt Trái đất và quay trở lại vệ tinh, tạo ra các bản đồ hai hoặc ba chiều chi tiết.

Điều này cho phép chúng “nhìn” xuyên qua thời tiết bất lợi vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày hay đêm, khiến chúng trở nên vô giá đối với các ứng dụng quân sự khi thời gian và điều kiện không thể đoán trước. Đối với Ukraine, quốc gia đã bị mắc kẹt trong cuộc chiến tranh khốc liệt, việc tiếp cận dữ liệu như vậy có thể nâng cao khả năng theo dõi chuyển động của quân đội, giám sát các tuyến tiếp tế và đánh giá thiệt hại đối với cơ sở hạ tầng quan trọng, ngay cả trong điều kiện khắc nghiệt nhất của mùa đông hoặc dưới lớp mây dày.

Vệ tinh QPS-SAR chỉ nặng 100 kg, rất nhỏ so với những vệ tinh khổng lồ nặng vài tấn thường được sử dụng cho hình ảnh SAR. Mặc dù có kích thước nhỏ, vệ tinh này đạt độ phân giải cao, có khả năng phân biệt các vật thể nhỏ hơn một chiếc ô tô.

Theo iQPS, vệ tinh của họ có giá thành chỉ bằng 1% so với các mô hình truyền thống, một bước đột phá đã thu hút sự chú ý từ cả lĩnh vực thương mại và quân sự.

Đối với Ukraine, lợi thế hoạt động của hình ảnh SAR là rất lớn. Khả năng theo dõi mục tiêu trong bóng tối hoặc trong tuyết rơi dày đặc biệt quan trọng ở miền đông Ukraine, nơi các chiến dịch mùa đông thường diễn ra trong điều kiện đầy thách thức.

Việc bổ sung dữ liệu iQPS cho phép Ukraine theo dõi các tuyến hậu cần của Nga, xác định các vị trí được củng cố hoặc xác định các mục tiêu với độ chính xác cao. Thỏa thuận với Nhật Bản bao gồm mốc thời gian từ 2 đến 3 tháng để tích hợp các hệ thống iQPS vào các nền tảng tình báo của Ukraine, đảm bảo Ukraine có thể xử lý và phân tích dữ liệu một cách hiệu quả.

Intelligence Online đưa tin các cuộc đàm phán giữa Nhật Bản và Ukraine bắt đầu vào cuối tháng 2/2025, được thúc đẩy bởi việc tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo của Mỹ với Kiev. Mặc dù sự hỗ trợ của Mỹ đã được nối lại vào giữa tháng 3, sự cố này nhấn mạnh nhu cầu đa dạng hóa các nguồn thông tin tình báo của Ukraine, thúc đẩy Nhật Bản vào cuộc.

Đối với Ukraine, việc bổ sung dữ liệu SAR của Nhật Bản làm giảm sự phụ thuộc của nước này vào các nhà cung cấp phương Tây, tạo ra một hàng rào chống lại sự gián đoạn trong tương lai đối với hỗ trợ của Mỹ hoặc châu Âu. Đồng thời cung cấp một lợi thế chiến thuật, cho phép lực lượng của họ hoạt động chính xác hơn trong cuộc xung đột mà thông tin cũng quan trọng như hỏa lực.

TD