Vụ án Tập đoàn Phúc Sơn: Điển hình của sự thông đồng, móc ngoặc, lợi ích nhóm

Như Tiền Phong đưa tin, ngoài việc đề nghị tố 41 bị can trong vụ án xảy ra tại Công ty CP Tập đoàn Phúc Sơn, Cơ quan điều tra cũng đưa ra nhiều kiến nghị nhằm bịt lỗ hổng trong công tác quản lý đầu tư, định giá tài sản.

Từ trái sang: Cựu Phó bí thư thường trực Tỉnh Vĩnh Phúc Phạm Hoàng Anh, cựu Bí thư Hoàng Thị Thúy Lan và cựu Chủ tịch Lê Duy Thành.

Vụ án xảy ra tại Tập đoàn Phúc Sơn và các đơn vị liên quan, cơ quan điều tra đánh giá đây là điển hình của việc nhà thầu thi công cấu kết, thông đồng, móc ngoặc với chủ đầu tư dự án để được tiết lộ, cung cấp thông tin, dự toán gói thầu, từ đó doanh nghiệp có điều kiện, cơ hội trúng thầu với giá rất cao, sát bằng giá dự toán gói thầu.

Trong khi đó, chủ đầu tư xây dựng dự toán đã sử dụng đơn giá nguyên vật liệu theo công bố của các bộ, ngành địa phương nhưng không quan tâm, chú ý đến giá thực tế tại thị trường của nguyên vật liệu, dẫn đến dự toán được xây dựng có chi phí rất cao, không tiết kiệm, gây thất thoát tiền Nhà nước, tổ chức.

Một số cá nhân tại các doanh nghiệp thẩm định giá có hành vi tiêu cực, chịu sự tác động của các nhóm lợi ích, dẫn đến sai lệch trong hoạt động định giá tài sản theo hướng giảm số tiền phải nộp tài sản nhà nước.

Điển hình ở Dự án chợ đầu mối nông sản thực phẩm, hệ thống kho vận và khu đô thị Thương mại Vĩnh Tường, huyện Vĩnh Tường (gọi tắt là dự án chợ đầu mối), Nguyễn Văn Hậu đã “móc nối” với cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan, cựu Chủ tịch Lê Duy Thành để được phê duyệt giá đất.

Ban đầu, Công ty Nam Hà ban hành chứng thư xác định giá trị quyền sử dụng đất với lô đất ở thương mại 5,4 ha của dự án là 708,5 tỷ đồng. Nhưng Hậu không đồng ý, cho rằng giá trị định giá này quá cao nên đã tìm đến bà Lan trao đổi. Từ chỉ đạo của nhóm lãnh đạo Vĩnh Phúc, giá trị quyền sử dụng đất đã giảm xuống còn 507 tỷ đồng (giảm 200 tỷ đồng).

Cơ quan điều tra xác định, Hậu đưa 200 triệu đồng cho bị can Cao Đại Nghĩa (đối tượng trung gian chắp nối với công ty thẩm định giá Nam Hà). Ông Nghĩa khai sau chứng thư thẩm định lần đầu cho ra giá 708,5 tỷ đồng, Nghĩa đã trao đổi lại với phía lãnh đạo Vĩnh Phúc rằng việc thẩm định đã khách quan, đúng quy trình, không giảm giá đất được. Nhưng sau đó Sở Tài chính có văn bản đề nghị xem xét lại chứng thư và mời các thành viên liên quan để khảo sát, điều chỉnh tiêu chí như suất vốn đầu tư, mẫu so sánh, thời gian bán hàng.

Trên cơ sở đó, Nghĩa và Công ty Nam Hà đã áp dụng cách tính theo yêu cầu của hội đồng định giá và hai lần giảm giá khu đất nhưng vẫn chưa được đồng ý, vẫn bị yêu cầu điều chỉnh. Cuối cùng, Nghĩa và Công ty Nam Hà đã áp dụng cách tính không đúng quy trình để giảm giá đất, thấp hơn 200 tỷ đồng so với ban đầu.

Có thể thấy, hành vi “móc nối”, giảm giá trị tài sản, đất dự án ở Tập đoàn Phúc Sơn không phải mới. Trước đây, các vụ án xảy ra tại Tập đoàn Tân Hoàng Minh, Tập đoàn FLC, vụ dìm giá đất tại huyện Sóc Sơn của Chủ tịch Tập đoàn Dược Vimedimex hay các vụ thông thầu của Công ty AIC tại một số địa phương, cũng dùng thủ đoạn tương tự.

Trong đó, chủ đầu tư, doanh nghiệp, tới các công ty thẩm định giá, công ty kiểm toán “đều nhận lợi ích” để nâng khống hoặc giảm giá trị tài sản, làm giả số liệu về doanh thu, vốn chủ sở hữu, nên các cơ quan tổ chức, chủ đầu tư dự án đã lựa chọn doanh nghiệp làm chủ đầu tư, nhà thầu không đảm bảo điều kiện, năng lực.

Hậu quả của hành vi móc nối với nhau giữa các doanh nghiệp, chủ đầu tư như trên gây thất thoát hàng nghìn tỷ đồng cho ngân sách, gây thiệt hại cho nhà đầu tư…

Luật sư Hoàng Trọng Giáp.

'Mấu chốt' sai phạm nằm ở đơn vị sử dụng chứng chỉ thẩm định

Trao đổi với PV Tiền Phong, luật sư Hoàng Trọng Giáp (Giám đốc Công ty Luật Hoàng Sa) cho hay, hiện tượng sai phạm trong kiểm toán độc lập ở một số các vụ án hình sự liên quan đến nhiều yếu tố, bao gồm: năng lực của cán bộ kiểm toán ở các công ty kiểm toán, tinh thần trách nhiệm của những cán bộ làm công tác kiểm toán trực tiếp và không loại trừ trường hợp cấu kết cố tình vi phạm pháp luật để làm sai.

“Việc các doanh nghiệp thẩm định giá, doanh nghiệp kiểm toán "dính" sai phạm phần lớn vì lợi ích vật chất và chịu sự tác động”, luật sư Giáp nêu dẫn chứng những sai phạm trong vụ án lớn chủ yếu do thẩm định viên cố tình làm sai hoặc bị tác động làm sai.

Bị can Nguyễn Văn Hậu, Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn.

Vẫn theo luật sư, để phòng ngừa, ngăn chặn các sai phạm, cơ quan quản lý nhà nước đã hoàn thiện các quy định của pháp luật nhằm nâng cao điều kiện đối với hoạt động cung cấp dịch vụ thẩm định giá. Gần đây, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 12/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 89/2013/NĐ-CP của Chính phủ, nhằm siết chặt hoạt động nghề, nâng tiêu chuẩn người đại diện pháp luật, giám đốc, tổng giám đốc doanh nghiệp và thẩm định viên về giá hành nghề... Tuy nhiên, các quy định mới vẫn "lu mờ trước lợi ích nhóm”.

Theo luật sư, đối với nhóm cựu quan chức chỉ đạo giảm giá, nâng giá trị đất, tài sản trong vụ án của Tập đoàn Phúc Sơn hoặc vụ án xảy ra tại Tập đoàn FLC, Tân Hoàng Minh, AIC, đều đã, hoặc sẽ chịu trách nhiệm trước pháp luật về các tội danh khác nhau.

Riêng với nhóm đối tượng thuộc các doanh nghiệp thẩm định giá, kiểm toán vi phạm tại vụ án Tập đoàn Phúc Sơn, luật sư Giáp cho rằng, họ vì sự tác động của nhóm doanh nghiệp, nhóm lãnh đạo tỉnh Vĩnh Phúc nên nhiều lần điều chỉnh thẩm định.

"Về hình thức xử lý hành chính hay xử lý hình sự với nhóm doanh nghiệp thẩm định giá, kiểm toán viên quy định trong luật hiện nay là phù hợp. Song mấu chốt là ở chủ đầu tư, các đơn vị chức năng sử dụng chứng chỉ thẩm định đã có sự móc nối lợi ích nên sai phạm cứ thế tiếp diễn, rất khó khắc phục", luật sư nói.

Hoàng An