'Viva Cuba, Viva Việt Nam'!

Những ấn tượng đầu tiên

21 giờ 45 phút ngày 25-9 theo giờ địa phương, chuyên cơ chở Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam hạ cánh xuống sân bay quốc tế José Martí, thủ đô La Habana.

Khi Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và phu nhân vừa từ chuyên cơ bước xuống, ngài Roberto Morales Ojeda, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Cuba đến bắt tay Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm như chào đón một người thân sau bao ngày gặp lại. Đội danh dự đứng dọc hai bên thảm đỏ, quốc kỳ hai nước tung bay trong gió, các em nhỏ Việt Nam rạng rỡ, vẫy cờ hoa chào đón Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam. Đoàn công tác đã tới đất nước Cuba tươi đẹp trong tình cảm nồng hậu ngay từ những phút đầu tiên như thế.

Có lẽ trong tâm khảm của nhiều người Việt Nam, ít nhiều ai cũng từng biết đến Cuba qua những câu chuyện kể. Còn tôi thì chộn rộn, xao xuyến nhớ lại những vần thơ đẹp của nhà thơ Tố Hữu: “Nửa vòng trái đất rẽ tầng mây/ Anh đến Cuba một sáng ngày/ Nắng rực trời tơ và biển ngọc/ Đảo tươi một dải, lụa đào bay...”.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Cuba Miguel Diaz Canel Bermudez.

Lần đầu tiên đến “hòn đảo tự do” nhưng hóa ra Cuba không xa lạ. Cuba không chỉ mang những giá trị lịch sử, cổ kính mà còn khoác lên mình nét sôi động, kỳ thú khó lẫn với quốc gia nào trên thế giới. Cuba cổ kính bởi những ngôi nhà cao tầng, bề thế, trang nghiêm nhưng ẩn sâu trong nét rêu phong. Cuba sôi động, bởi những vũ điệu salsa và rumba rộn ràng trên các góc phố cổ kính. Với những ai đã từng sinh sống hoặc một lần đến Cuba còn ấn tượng bởi tấm lòng hiếu khách của đất nước này.

Một đồng nghiệp của tôi từng có hơn 10 năm gắn bó với Cuba chia sẻ: “Nếu biết mình là người Việt Nam, họ sẵn sàng mời vào nhà dùng bữa, uống cafe và nói nhiều chuyện về Việt Nam. Trong tâm trí họ, người Việt Nam rất yêu nước, cần cù, hiếu khách, chăm chỉ và là nơi sinh ra những anh hùng”.

Sự đồng điệu giữa hai dân tộc

Sáng 27-9, giờ địa phương, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước và phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đến dâng hoa tại Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh ở thủ đô La Habana. Trong không khí thân tình, gần gũi, bà Magalys del Río Aguilera, Chi hội trưởng Chi hội Hữu nghị Cuba-Việt Nam tại phường Acapulco, thủ đô La Habana vui mừng chia sẻ một thông tin, đó là vừa qua, Công viên Hòa Bình đã mang một tên gọi mới: Công viên Hồ Chí Minh. Theo bà Magalys del Río Aguilera, việc đổi tên công viên mới được thực hiện từ tháng 4-2023 và đây là một dấu ấn quan trọng với người dân Cuba. Trong những ngày lễ lớn của Việt Nam, người dân ở đây thường tổ chức các hoạt động kỷ niệm và khu dân cư cũng dành riêng một căn phòng để làm Phòng Việt Nam, nơi người dân và bạn bè khắp nơi gửi đến những sưu tầm, kỷ vật với Việt Nam.

Cũng trong hành trình thăm đất nước Cuba, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã đến đặt vòng hoa tại Đài tưởng niệm Anh hùng dân tộc Cuba José Martí. Lễ tưởng niệm diễn ra trang trọng với sự có mặt của Đội danh dự thuộc Bộ các Lực lượng vũ trang Cách mạng Cuba. Sau khi thực hiện nghi lễ chào cờ hai nước, vòng hoa tưởng niệm được các chiến sĩ trong đội nghi lễ đưa vào vị trí trang trọng dưới chân tượng đài. Tiếp đó, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và phu nhân được mời lên vị trí danh dự và dành một phút mặc niệm tưởng nhớ vị Anh hùng dân tộc Cuba, người đã gieo mầm cho tình hữu nghị giữa hai đất nước anh em ở cách xa nhau nửa địa cầu.

Tôi chợt nhận ra có một mối liên hệ giữa Chủ tịch Hồ Chí Minh và Anh hùng dân tộc Cuba José Martí. Người sinh ngày 19-5-1890, còn Anh hùng José Martí thì hy sinh ngày 19-5-1895. Như vậy, cả Việt Nam và Cuba đều có chung ngày kỷ niệm lớn vào ngày 19-5. Cả hai người đều hiến dâng trọn đời mình cho cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do của Tổ quốc, đều là nhà tư tưởng, nhà lãnh đạo, nhà văn hóa kiệt xuất... đã mang trái tim, khối óc của mình phục vụ cho mục đích cao cả là giải phóng dân tộc.

Sau khi dâng hoa và tham quan Khu tưởng niệm José Martí, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm viết vào sổ lưu bút tại khu tưởng niệm: “Chúng tôi rất vinh dự được đến thăm Khu tưởng niệm José Martí-Anh hùng dân tộc, người giải phóng, nhà tư tưởng vĩ đại của Cuba và Mỹ Latin. Những lý tưởng sáng ngời của José Martí về độc lập dân tộc, tự do và công bằng xã hội vẫn còn nguyên giá trị, là mục tiêu cao cả mà những người cộng sản ở Cuba và Việt Nam đang ngày đêm phấn đấu thực hiện...”.

Buổi dâng hoa tại Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh và tham quan Đài tưởng niệm Anh hùng dân tộc Cuba José Martí đã kéo dài hơn dự kiến bởi những cuộc trò chuyện thắm tình hữu nghị, những cái bắt tay lưu luyến của các em nhỏ, cán bộ, người dân khu dân cư Acapulco.

Gần gũi như anh em một nhà

Tại Cung Cách mạng ở thủ đô La Habana, đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã có những khoảnh khắc xúc động, tự hào trong buổi chiều muộn 26-9. Trong không khí long trọng, trang nghiêm, Bí thư thứ nhất, Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez đã trao Huân chương José Martí-phần thưởng cao quý nhất của Đảng, Nhà nước Cuba-tặng Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã khiến cả khán phòng xúc động khi nhấn mạnh: “Viva Cuba, Viva Việt Nam!”.

Có thể nói rằng, trong lịch sử thế giới đương đại, hiếm có mối quan hệ nào đặc biệt như quan hệ giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam-Cuba. Qua những buổi gặp mặt, qua những câu chuyện trong chuyến thăm lần này của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, chúng tôi hiểu rằng, sự gắn bó, gần gũi ấy không chỉ thể hiện trong suy nghĩ mà cả trong hành động.

Mở đầu các buổi hội đàm, hội kiến, các nhà lãnh đạo cấp cao Cuba đều dành những lời chia sẻ chân tình trước sự ra đi của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Cũng chỉ cách đây mấy tháng, Cuba là một trong những nước đầu tiên tuyên bố quốc tang tưởng niệm Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, thể hiện sự chia sẻ như mất người thân trong gia đình. Khi biết Việt Nam phải hứng chịu cơn bão số 3 (Yagi), các lãnh đạo Cuba cũng bày tỏ sẻ chia đối với Việt Nam, mong cho người dân sớm được ổn định cuộc sống... Những tình cảm ấy không phải bây giờ mới có mà mạch nguồn đã tuôn chảy từ trong lịch sử đấu tranh cách mạng. Cách đây gần 64 năm, ngày 2-12-1960, Cộng hòa Cuba đã trở thành nước đầu tiên ở Tây bán cầu công nhận và chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ với nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam). Trong những giai đoạn khó khăn nhất của cuộc kháng chiến, Cuba luôn đi đầu trong phong trào quốc tế ủng hộ Việt Nam. Kết tinh của những nghĩa cử cao đẹp và hào hiệp của Cuba dành cho Việt Nam là câu nói đi vào lịch sử của lãnh tụ Cuba Fidel Castro: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”.

Đáp lại tình cảm chân thành của nhân dân Cuba anh em, khi Cuba phải đương đầu với nhiều thách thức, khó khăn về kinh tế-xã hội, Việt Nam luôn dành tình cảm đặc biệt, tình đoàn kết và sự hợp tác chân thành với Cuba, coi việc hỗ trợ Cuba là nghĩa vụ tự nhiên, xuất phát từ lương tâm và tình cảm quốc tế trong sáng, truyền thống hữu nghị và nhân văn của dân tộc.

Biến lời nói thành hành động, nhìn lại các giai đoạn lịch sử, Việt Nam luôn đồng hành, giúp đỡ Cuba. Trong chuyến thăm Cuba lần này của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, Việt Nam cũng thể hiện rất rõ tinh thần chủ động và tự nguyện chia sẻ những khó khăn hiện tại của đất nước Cuba anh em. Trong các văn bản ký kết hợp tác đều toát lên tinh thần tương hỗ của Việt Nam đối với Cuba. Đặc biệt, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và Bí thư thứ nhất, Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez nhất trí cao đẩy mạnh và làm sâu sắc hợp tác kinh tế, cùng nghiên cứu những phương thức hợp tác mới, tháo gỡ khó khăn, phát huy Hiệp định thương mại giữa hai nước nhằm nâng kim ngạch thương mại lên 500 triệu USD trong 5 năm tới; tạo điều kiện cần thiết cho hoạt động kinh doanh bền vững của doanh nghiệp Việt Nam tại Cuba, phù hợp với chính sách thu hút đầu tư để phát triển kinh tế của Cuba...

Chuyến thăm cấp nhà nước tới Cuba của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, phu nhân và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã làm cho tình hữu nghị giữa hai đất nước thêm gần gũi, thắm thiết, đúng như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Việt Nam và Cuba cách xa nhau hàng vạn dặm nhưng lòng dân hai nước gần gũi như anh em một nhà”.

Bài và ảnh: PHẠM KIÊN (từ La Habana, Cuba)