Vĩnh Phúc: náo nhiệt như Lễ hội đả cầu, cướp phết Bàn Giản

Lễ hội Đả cầu, cướp phết Bàn Giản diễn ra rất sôi nổi, náo nhiệt. Ảnh: Sỹ Hào.

Náo nhiệt “đả cầu, cướp phết”…

Trao đổi với PV báo Kinh tế & Đô thị, một thành viên Ban Tổ chức cho biết, Lễ hội đả cầu, cướp phết Xuân Ất Tỵ 2025 bao gồm các nghi lễ dâng hương, rước thánh tại đình làng các thôn Đông Lai, Xuân Me, Trụ Thạch thuộc xã Bàn Giản.

Đả cầu, cướp phết là lễ hội truyền thống có nguồn gốc từ rất lâu đời. Tương truyền vào đời vua Hùng Vương thứ 3, đất nước gặp loạn lạc, giặc giã nổi lên ở nhiều nơi. Nhà vua bèn phái 4 vị tướng lĩnh gồm: Đệ nhất Xá Sơn, Đệ nhị Lê Sơn, Đệ tam Tròn Sơn và Đệ tứ Xui Sơn về trấn nhậm các miền Đông Lai, Bàn Giản, Lập Thạch để điều binh, trấn giặc, hộ quốc, phù dân…

Đông đảo cư dân và du khách tập trung tại đình Đông Lai xem Lễ hội Đả cầu, cướp phết. Ảnh: Sỹ Hào.

Nhận lệnh vua, các vị tướng này đã lập nhiều chiến công, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, đồng thời xây dựng phát triển đất nước. Ngoài ra, để tính kế lâu dài sẵn sàng ngăn chặn họa xâm lăng, các vị tướng đã tổ chức một trò chơi nhằm rèn luyện sức khỏe và sự khéo léo cho quân lính. Họ cho đẽo gọt một quả cầu gỗ tròn nhẵn tựa quả bưởi lớn (gọi là quả phết), bôi dầu mỡ cho trơn rồi lăn ra giữa bãi đất trống có diện tích rộng và cho (tất cả) quân lính tranh cướp, ai giành được quả phết đem về đặt nơi quy ước sẽ được trọng thưởng.

Quan niệm dân gian tin rằng ai chạm tay vào quả phết trong Lễ hội Đả cầu, cướp phết sẽ gặp nhiều may mắn. Ảnh: Sỹ Hào.

Để tưởng nhớ công lao của các tướng lĩnh, người dân Bàn Giản từ xưa đã lập ra 5 ngôi đình gồm: Đình Cả làm nơi sinh hoạt chung cho cả cộng đồng, và 4 ngôi đình khác thờ 4 vị tướng ở 4 làng gồm: Đông Lai, Trụ Thạch, Ngọc Xuân, Vườn Rào và khắc 4 quả phết, mỗi đình được giữ một quả. Riêng đình Vườn Rào trải qua thời gian đã bị đổ nát, thánh (bài vị) hiện được rước về ngự tại đình Đông Lai.

Theo quan niệm dân gian, quả phết tượng trưng cho trận đánh, làng nào cướp được phết sẽ giành thắng lợi. Ai chạm được vào quả phết sẽ gặp may mắn cả năm.

Đảm bảo an toàn cho lễ hội

Năm nay, thời tiết thuận lợi nên Lễ hội Đả cầu, cướp phết càng thu hút đông đảo người dân tham dự. Phần hội gồm nhiều trò chơi dân gian như giã bánh, chọi gà, cờ tướng… Đặc biệt hoạt động “đả cầu, cướp phết” trong lễ hội diễn ra rất mạnh mẽ, quyết liệt với sự tranh tài, phô diễn sức mạnh của hàng trăm thanh niên trai tráng địa phương, thu hút đông đảo du khách tham quan chiêm ngưỡng.

Nghi lễ rước thánh tại đình Đông Lai. Ảnh: Sỹ Hào.

Để chủ động thực hiện tốt công tác bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn và trong lễ hội Đả cầu, cướp phết tại xã Bàn Giản, Công an huyện Lập Thạch tham mưu cho Thường trực Huyện ủy, UBND huyện chỉ đạo các ngành cấp huyện và các xã, thị trấn có các điểm tham quan, du lịch, huy động cả hệ thống chính trị phối hợp với các đội nghiệp vụ Công an huyện cùng tham gia.

Hàng nghìn người dân tập trung khu vực đình làng Bàn Giản tham dự Lễ hội Đả cầu, cướp phết. Ảnh: Sỹ Hào

Đặc biệt năm nay tại các điểm đền, chùa trên địa bàn, lực lượng cảnh sát hóa trang, mật phục được triển khai bên cạnh các cán bộ chốt trực công khai để tăng cường giám sát; ngoài ra lắp đặt nhiều hệ thống camera an ninh ở khắp các điểm “nóng” đông người trong qua lại.

Tổ chức rà soát, có biện pháp quản lý, giáo dục các đối tượng có tiền án, tiền sự, các đối tượng có biểu hiện nghi vấn thực hiện hành vi phạm tội tại địa bàn xã Bàn Giản và các địa bàn lân cận nhằm phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật diễn ra trong thời gian lễ hội.

Đơn vị đã huy động hàng trăm lượt cán bộ, chiến sĩ triển khai phương án phân luồng giao thông, tránh ùn tắc, gây mất trật tự an toàn giao thông, cũng như tham gia bảo đảm an ninh, trật tự, xử lý hiệu quả các tình huống như gây rối trật tự công cộng, cố ý gây thương tích, tệ nạn xã hội, trộm cắp tài sản, hoạt động mê tín dị đoan… tại các khu vực diễn ra lễ hội.

Sỹ Hào