Việt Nam là nước tiên phong phát triển tín chỉ carbon từ xe máy điện

Dự án thí điểm tín chỉ carbon từ xe máy điện là một nỗ lực khả thi của các giải pháp giảm phát thải trong lĩnh vực giao thông. Ảnh tư liệu

Dự kiến giảm phát thải 43.000 tấn CO2/năm

Ngày 3/12, tại Hà Nội, Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam tổ chức hội thảo tổng kết dự án “Phát triển dự án tín chỉ carbon thí điểm trong lĩnh vực giao thông vận tải”, nhằm chia sẻ các bài học và kinh nghiệm từ thực tiễn triển khai dự án.

Theo kiểm kê khí nhà kính năm 2016, ngành Giao thông vận tải tại Việt Nam phát thải khoảng 35 triệu tấn CO2, tương đương chiếm 11% tổng phát thải quốc gia. Nếu không có các giải pháp hiệu quả, lượng phát thải này có thể tăng lên 88 triệu tấn CO2 tương đương vào năm 2030.

Việt Nam hiện đang thực hiện Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh trong ngành Giao thông vận tải, với mục tiêu đầy tham vọng là 100% phương tiện giao thông đường bộ sử dụng điện hoặc năng lượng xanh vào năm 2050. Xe máy – phương tiện chiếm 90% tổng số phương tiện giao thông cá nhân cả nước – sẽ đóng vai trò trọng yếu trong quá trình này.

Hỗ trợ mục tiêu này, UNDP đã triển khai dự án “Phát triển dự án tín chỉ carbon thí điểm trong lĩnh vực giao thông vận tải”. Trong khuôn khổ dự án trên, UNDP hợp tác với nhà sản xuất xe máy điện Selex Motor, để triển khai thí điểm một dự án tín chỉ carbon cho xe máy điện tại Việt Nam và hoàn tất quy trình thẩm định quốc tế theo Tiêu chuẩn vàng (Gold Standard). Đây là nỗ lực tiên phong nhằm thử nghiệm khả năng sử dụng tín chỉ carbon để hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang giao thông phát thải thấp tại Việt Nam. Dự án thí điểm đặt mục tiêu đóng góp vào giảm phát thải khí nhà kính trong bối cảnh ngành giao thông vận tải dự kiến sẽ tăng đáng kể lượng phát thải trong những năm tới nếu không có các biện pháp giảm thiểu phù hợp.

Ông Vũ Thái Trường - quyền Trưởng Ban Biến đổi khí hậu và Môi trường UNDP Việt Nam chia sẻ: “Dự án thí điểm tín chỉ carbon từ xe máy điện là một nỗ lực bước đầu nhằm đánh giá tính khả thi của các giải pháp giảm phát thải trong lĩnh vực giao thông vận tải tại Việt Nam. Dự án này không chỉ giúp kiểm nghiệm thực tế mà còn tạo ra những bài học kinh nghiệm hữu ích để tiếp tục phát triển các sáng kiến tương tự trong tương lai”.

Ông Trường cho biết, dự án tín chỉ carbon từ xe máy điện tại Việt Nam cũng là dự án tín chỉ carbon đầu tiên cho xe điện hai bánh trên thế giới. Với quy mô 90.000 xe, dự án dự kiến giảm phát thải khoảng 43.000 tấn CO2 mỗi năm trong giai đoạn 2024 - 2028.

Tạo động lực tài chính đẩy nhanh quá trình chuyển đổi

Chia sẻ về thị trường carbon, bà Đặng Hồng Hạnh - chuyên gia kỹ thuật của PoA Carbon cho biết, cơ chế thị trường cho phép trao đổi hạn ngạch, tín chỉ carbon, cung cấp một cách linh hoạt để giảm phát thải khí nhà kính một cách hiệu quả nhất về chi phí, mang lại doanh thu bổ sung cho các hoạt động giảm phát thải.

Bà cũng chỉ ra một số loại hình dự án có tiềm năng tạo tín chỉ carbon trong ngành giao thông vận tải mà Việt Nam có thể áp dụng để đem lại hiệu quả tài chính. Trong đó, về năng lượng tái tạo: lắp đặt điện mặt trời cho vận hành tại sân bay; trạm sạc xe điện năng lượng mặt trời. Về hiệu quả năng lượng: chuyển đổi phương thức vận tải hành khách (BRT, MRT...); chuyển đổi phương thức vận tải từ đường bộ sang đường sắt,...; cải tiến phương tiện giảm tiêu thụ nhiên liệu. Về chuyển đổi nhiên liệu: sử dụng nhiên liệu sinh học; sử dụng phương tiện điện; cung cấp điện gần bờ cho các tàu neo đậu tại cảng.

Thông tin về thị trường trao đổi các tín chỉ carbon thu được từ các dự án giao thông phát thải thấp, bà Hạnh cho biết, Việt Nam có thể trao đổi các tín chỉ carbon này tại thị trường trong nước qua hệ thống trao đổi hạn ngạch với các cơ sở bắt buộc phải tham gia; qua thị trường tự nguyện (trao đổi với các tổ chức, cá nhân mua tín chỉ carbon vì mục đích tự nguyện) và qua thị trường tuân thủ quốc tế.

Trong năm 2023, Việt Nam đã chuyển nhượng thành công hơn 10 triệu tín chỉ carbon và thu về hơn 50 triệu USD. Hiện Chính phủ cùng các bộ, ban, ngành đang nỗ lực hoàn thiện khung pháp lý về thị trường tín chỉ carbon. Tại Hội nghị COP29 vừa qua tại Baku (Azerbaijan), các quốc gia đã đạt được thỏa thuận quan trọng về tài chính khí hậu và nhất trí về các quy tắc cho thị trường carbon toàn cầu. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao dịch tín chỉ carbon, khuyến khích các quốc gia giảm phát thải và đầu tư vào các dự án xanh. Vì vậy, theo chuyên gia, dự án phát triển tín chỉ carbon từ xe máy điện là một trong những nỗ lực tiên phong của Việt Nam trong lĩnh vực này. Nó không chỉ góp phần vào mục tiêu giảm phát thải mà còn tạo động lực tài chính để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi.

Hà My