Việt Nam học gì từ điện ảnh Hàn Quốc?

Chìa khóa thành công

Năm 2019, bộ phim Ký sinh trùng (Parasite) giành được nhiều giải thưởng quốc tế, là ví dụ tiêu biểu mới nhất của sự phát triển điện ảnh Hàn Quốc. Hay bộ phim truyền hình Trò chơi con mực (Squid Game, 2021) cũng nổi tiếng trên trường quốc tế. Bí quyết thành công của phim Hàn Quốc là gì? Đây là câu hỏi gợi mở cho Hội thảo "Tiêu điểm điện ảnh Hàn Quốc" sáng 9.11, trong khuôn khổ Liên hoan phim quốc tế Hà Nội lần thứ VI.

Theo Chủ tịch Hội đồng Điện ảnh Hàn Quốc Park Kiyong, phim Hàn Quốc thành công không phải do nội dung đặc biệt, mà bởi chất lượng vượt trội. Người Hàn Quốc sống trong một xã hội dữ dội, đầy nhiệt huyết và phim Hàn Quốc phản ánh chân thật xã hội đó. Ông Park Kiyong bật mí "chìa khóa" thành công của điện ảnh Hàn là nhờ những kinh nghiệm được tích lũy trong nhiều năm của đội ngũ sáng tạo.

Nhìn lại lịch sử, các bộ phim Hàn Quốc được truyền cảm hứng bởi điện ảnh Nhật Bản đến tận những năm 1980. Mãi đến năm 1985, điện ảnh Hàn Quốc mới bắt đầu có những thay đổi trong các thế hệ và doanh nghiệp điện ảnh nhằm đáp ứng sự tự do hóa trong sản xuất phim. Giữa những năm 2000, điện ảnh Hàn Quốc "lột xác" sau khi ổn định các chuỗi rạp phim đa năng và thực hiện công cuộc cải cách từ Chungmuro (trường phái cũ) sang De-Chungmuro (trường phái mới). Từ 1985 - 2010 là giai đoạn quan trọng đặc biệt của điện ảnh Hàn Quốc với hàng loạt thay đổi trong chính sách điện ảnh, văn hóa điện ảnh, công nghệ điện ảnh.

“Tôi bước vào nghề được 30 năm, cũng không thể ngờ có ngày K-movies (phim Hàn Quốc) phát triển rực rỡ như hiện nay. Và dù đã thành công, chúng tôi cũng không giậm chân tại chỗ, đứng trên hào quang mà luôn trăn trở tiếp tục phát triển. Sau đại dịch Covid-19, người ta đặt lại câu hỏi sơ khai điện ảnh là gì, phát triển theo hướng nào? Chúng tôi cũng luôn trăn trở với câu hỏi này. Trong kỷ nguyên hậu đại dịch, chiến lược phát triển bền vững phim ảnh Hàn Quốc xác định điều quan trọng bây giờ là tốc độ thay đổi hơn là định hướng. Do đó, chú trọng làm phong phú và mở rộng phim, nuôi dưỡng các nhà sản xuất phim Hàn thế hệ tiếp theo và tăng cường phát triển toàn cầu. Cụ thể, hoàn thiện và duy trì văn hóa điện ảnh ở mức cao nhất, khuyến khích nghiên cứu và phê bình học thuật, tăng cường nghiên cứu, phát triển và giáo dục, thúc đẩy nghiên cứu và phát triển công nghệ điện ảnh", ông Park Kiyong nói.

Phim "Ký sinh trùng" đã tạo tiếng vang cho điện ảnh Hàn Quốc
Nguồn: ITN

Người Việt Nam phải ưu tiên xem phim Việt

Theo Tổng Giám đốc Công ty TNHH CJ HK Jung Tae Sun, Hàn Quốc xác định đây là thời điểm vàng để điện ảnh phát triển, nếu bỏ lỡ thì khó có cơ hội tiếp theo. Tương tự đối với nền điện ảnh Việt Nam, cơ hội đang mở ra, vấn đề là làm sao không bỏ lỡ. Ông Jung Tae Sun phân tích, để phát triển điện ảnh Việt Nam, người Việt Nam phải ưu tiên xem phim Việt. Đáng tiếc, tỷ lệ người Việt xem phim Việt còn ít, phim Việt luôn nằm ở vị trí thứ 3 - 4 trong thứ tự ưu tiên lựa chọn phim của người Việt.

"Chúng tôi xác định bốn yếu tố để có bộ phim hay: kịch bản, diễn xuất (bao gồm đạo diễn, diễn viên), quay phim và dựng phim. Ở Việt Nam, kịch bản vẫn còn hạn chế, diễn xuất còn thiếu, chưa mời được đạo diễn có tiếng trên thế giới về hợp tác, dẫn đến chênh lệch về mức độ cạnh tranh của phim Việt với phim nước ngoài. Hơn nữa, Việt Nam phải thay đổi môi trường truyền thông điện ảnh, hướng đến mở rộng đối tượng xem phim không chỉ ở lứa tuổi 20 - 30 mà ở mọi đối tượng. Cùng với đó là mở rộng phát hành phim không chỉ ở những thành phố lớn mà tiếp cận đối tượng tiềm năng ở các tỉnh, thành phố khác, kể cả vùng sâu, vùng xa”, ông Jung Tae Sun cho biết.

Thực tế, mấy chục năm trước, người Hàn Quốc cũng chuộng phim nước ngoài hơn, nhất là phim Hollywood. Đến lúc điện ảnh Hàn Quốc phát triển nhất định, họ mới yêu thích phim Hàn. Chỉ ra điều này, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Lotte Entertainment Việt Nam Lee Jin Sung cho rằng, để thu hút khán giả cần phim hay, hướng đến nhiều đối tượng, nghĩa là cần có sự đầu tư nổi trội về mặt sản xuất phim. Việt Nam cũng nên tính đến phương án đa dạng hóa mục đích sử dụng của rạp chiếu phim, từ đó mở rộng phạm vi hưởng thụ điện ảnh, cũng như nghiên cứu xây dựng nhiều rạp chiếu phim hơn ở các địa phương. “Tôi nhận thấy trong 10 năm trở lại đây, điện ảnh Việt Nam có nhiều sự hỗ trợ từ Chính phủ cho việc sản xuất, phát hành phim, nhưng cần mở cửa hơn nữa trong sáng tác, hợp tác với các nước để quá trình này đạt hiệu quả cao hơn”.

Một trong những đường hướng mà điện ảnh Hàn Quốc đặt ra là không chỉ phát triển điện ảnh trong xu thế toàn cầu hóa mà còn toàn cầu hóa điện ảnh Hàn Quốc. Theo Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông, điện ảnh Hàn Quốc phát triển mạnh không chỉ trong khu vực mà còn lan ra thế giới. "Xuất phát điểm của điện ảnh Hàn Quốc gần như tương tự điện ảnh Việt Nam. Những kinh nghiệm thành công của điện ảnh Hàn Quốc là bài học cho điện ảnh Việt Nam hướng tới những giá trị nhân văn, thích ứng và phát triển".

Thái Minh