Việt Nam đẩy mạnh phát hành trái phiếu, kích hoạt chi tiêu công để giữ đà tăng trưởng xuất khẩu

Thuế quan tạm thời áp dụng của Mỹ ở mức 10% vẫn là rào cản lớn cho hàng hóa Việt Nam.

Trong bối cảnh nguy cơ áp thuế cao từ Mỹ đe dọa hoạt động xuất khẩu - vốn là động lực tăng trưởng chính - Việt Nam đang chủ động đẩy mạnh các biện pháp tài khóa để bảo vệ nền kinh tế. Theo dữ liệu từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, chỉ trong hơn 4 tháng đầu năm 2025, Chính phủ đã huy động được 130.800 tỷ đồng (tương đương hơn 5 tỷ USD) qua kênh trái phiếu chính phủ, tăng gần 27% so với cùng kỳ năm ngoái.

Động thái này nằm trong kế hoạch tài chính tổng thể nhằm huy động khoảng 500.000 tỷ đồng (19,25 tỷ USD), tương đương 4% GDP, để thúc đẩy đầu tư công vào các lĩnh vực trọng điểm như hạ tầng đường sắt, điện, tiêu dùng trong nước - những yếu tố có thể thay thế cho nhu cầu xuất khẩu đang suy giảm do rủi ro thương mại từ Mỹ.

Theo Bộ Tài chính, việc gia tăng chi tiêu công không chỉ nhằm giải ngân toàn bộ vốn đầu tư đã phân bổ cho các bộ, ngành và địa phương mà còn bù đắp phần ngân sách chưa được sử dụng từ giai đoạn 2021–2023, ước tính lên đến 19 tỷ USD. Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo mạnh mẽ việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, xem đây là “chìa khóa thúc đẩy tăng trưởng”. Theo TS. Cấn Văn Lực, mỗi 1% tăng đầu tư công có thể đóng góp 0,06 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP.

Hiện tại, thuế quan tạm thời áp dụng của Mỹ ở mức 10% vẫn là rào cản lớn cho hàng hóa Việt Nam, nhưng đáng lo ngại hơn là kế hoạch tăng thuế lên tới 46% từ tháng 7 tới theo chính sách của Tổng thống Donald Trump - điều có thể khiến tăng trưởng kinh tế Việt Nam giảm tới 3 điểm phần trăm theo ước tính của BMI Research. Với xuất khẩu chiếm đến 87% GDP - chủ yếu vào Mỹ - Việt Nam đang rất nỗ lực đàm phán để trì hoãn hoặc xóa bỏ mức thuế này.

Trong cuộc họp thương mại trực tuyến mới đây giữa Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Jamieson Greer và Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên, hai bên đã nhất trí thúc đẩy thảo luận kỹ thuật nhằm tiến tới thương mại “có đi có lại” và giải quyết các hoạt động bị coi là không công bằng. Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, với thặng dư thương mại đạt 123,5 tỷ USD vào năm 2024.

Việt Nam đang triển khai nhiều biện pháp để duy trì vị thế xuất khẩu, bao gồm kiểm soát chặt chẽ quy trình gắn mác “Made in Vietnam” cho hàng hóa nhằm tránh cáo buộc gian lận thương mại. Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã cam kết sẽ mua thêm hàng hóa của Mỹ, bao gồm cả sản phẩm quốc phòng và máy bay, như một nỗ lực cân bằng thương mại với đối tác quan trọng nhất.

Song song đó, bất chấp lãi suất trái phiếu tăng - trung bình trái phiếu 5 năm đã lên 2,17% và kỳ hạn 10 năm đạt 2,92% - Việt Nam vẫn tiếp tục phát hành để tạo nguồn lực cho các chương trình kích thích kinh tế. Chuyên gia Adam Samdin của Oxford Economics nhận định, Việt Nam vẫn còn dư địa lớn để vay nợ khi tỷ lệ nợ công mới ở mức 36% GDP - khá an toàn so với trần 60%.

Bối cảnh hiện tại đặt ra thách thức lớn, nhưng cũng cho thấy sự chủ động điều hành linh hoạt và quyết liệt của Việt Nam. Nếu đàm phán thương mại đạt kết quả tích cực và các gói chi tiêu công được triển khai hiệu quả, nền kinh tế Việt Nam có thể tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, đạt mục tiêu tăng GDP từ 7-8% như kỳ vọng của Chính phủ.

Thành An