Việt Nam có thể tính đến phát triển 'tiền kỹ thuật số có chủ quyền'

Chiều 24-2, Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương (Trước đây là Ban Kinh tế Trung ương) về mục tiêu tăng trưởng đặt ra cho năm 2025 ở mức 8% trở lên, tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo.

Tổng Bí thư gợi mở cần mạnh dạn áp dụng khung pháp lý chuyên biệt. Tổng Bí thư nêu rõ, hiện nay, hệ thống pháp luật Việt Nam còn nhiều điểm chưa theo kịp tốc độ phát triển của nền kinh tế số, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế, đặc biệt là công nghệ tài chính, trí tuệ nhân tạo, kinh tế nền tảng, thương mại điện tử và đặc khu kinh tế.

Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược T.Ư ngày 24-2 - Ảnh: TTXVN

Liên quan đến quản lý đồng tiền kỹ thuật số, Tổng Bí thư nhấn mạnh, không để chậm chân, không để mất cơ hội, không tạo khoảng cách hoặc khu biệt với các hình thái tài chính mới cũng như những phương thức giao dịch hiện đại.

PLO ghi nhận ý kiến các chuyên gia kinh tế tham dự cuộc họp của Tổng Bí thư Tô Lâm với Ban Chiến lược, chính sách Trung ương. Các chuyên gia kinh tế đồng tình với quan điểm của Tổng Bí thư trên tất cả lĩnh vực, đặc biệt là liên quan đến việc quản lý đồng tiền kỹ thuật số.

Các sàn giao dịch tiền kỹ thuật số cần phải xin cấp phép hoạt động

Ông Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ Quốc gia, cho biết: “Thứ nhất, trong cương vị một chuyên gia kinh tế, tôi rất đồng tình với quan điểm của Tổng Bí thư rằng đó là xu thế tất yếu. Thứ hai cần phải sớm có khung pháp lý để điều tiết và quản lý tài sản số”.

Để hướng đến quản lý được loại tài sản này, ông Lực cho rằng cần phải hiểu đúng thế nào là tiền số và phân loại nó khác biệt ra sao với tiền điện tử.

Tiền điện tử (theo Nghị định 52- PV) là tiền pháp định và đã tồn tại rất lâu trên thế giới và cả Việt Nam, vì vậy mới có thanh toán điện tử, ví điện tử, chuyển tiền điện tử.

Tiền số hay tiền kỹ thuật số trên thế giới hiện đang phân ra hai loại: Tiền kỹ thuật số chính thống do Ngân hàng Trung ương các nước nghiên cứu và phát hành, ví dụ Trung Quốc hay Campuchia, Bahamas hoặc một vài nước khác đã có.

Tiền kỹ thuật số không chính thức do một nhóm cá nhân phát hành, chủ yếu giao dịch lẫn nhau và đa số là chưa được công nhận như bitcoin, onecoin hoặc etherium.

Ông Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ Quốc gia - Ảnh: VGP

Cũng theo chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, hiện nay đa số các nhà đầu tư trên mạng xã hội, trên thế giới trong đó có cả Việt Nam đang đầu tư, đầu cơ với loại tiền số không chính thức đó. Loại hình này khá rủi ro nhưng cũng có người hưởng lợi nhuận ở mức độ nào đó, nhưng rất nhiều người mất tiền. Ngoài ra phải nói đến nhà đầu tư gặp rủi ro bị lừa đảo, bị kẻ xấu lừa lấy mất tài sản số.

“Trong bối cảnh này, nhà đầu tư không có bên nào bảo vệ, can thiệp hoặc bảo vệ quyền lợi. Chưa có khung pháp lý cho tiền kỹ thuật số không chính thức như vậy”, chuyên gia Cấn Văn Lực băn khoăn.

Đồng thời chuyên gia Cấn Văn Lực kiến nghị thêm, với các loại tiền kỹ thuật số không chính thức, hiện nay trên thị trường đã có một số sàn cho phép giao dịch tiền kỹ thuật số, tiền mã hóa. Đối với những sàn đó, Việt Nam phải yêu cầu các sàn xin cấp phép hoạt động.

Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV cũng cho rằng cần phải có quan điểm thúc đẩy tiến độ nghiên cứu về tiền kỹ thuật số chính thống (do Ngân hàng Trung ương phát hành) để Việt Nam có cách tiếp cận phù hợp, có quan điểm phù hợp hướng đến việc chấp nhận hay không, rồi chấp nhận thì theo cách nào, tiền kỹ thuật số do Ngân hàng Trung ương phát hành sẽ như thế nào.

Sau khi cơ quan chức năng hoàn thiện khung pháp lý thì phát hành và có thể tính tới đánh thuế giao dịch với loại tài sản đó; kiểm soát rủi ro và tăng nguồn thu của ngân sách.

Không chỉ vậy, tính tổng thể trên quy mô quốc gia, cần có khung pháp lý cho tài sản số nói chung, việc này cần phải lồng ghép một số ý chính trong Luật công nghiệp, công nghệ số mà sắp tới Quốc hội sẽ thảo luận thông qua.

Việc hoàn thiện khung pháp lý cũng bổ trợ một phần cho mục tiêu Việt Nam hướng đến xây dựng trung tâm tài chính quốc tế, trong đó có tiền kỹ thuật số (Chính thức và không chính thức) được giao dịch trên môi trường số.

Cần tính đến “Tiền số có chủ quyền”

Đồng tình với quan điểm của Tổng Bí thư liên quan đến tài sản số, ông Võ Trí Thành, nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương nói: “ Phải nhìn nhận một thực tế rằng đã có rất nhiều người Việt tham gia đầu tư tiền số. Theo số liệu của được công bố tại một hội nghị về dự thảo Luật Công nghiệp Công nghệ số, Việt Nam có đến 20 triệu người sở hữu tài sản số và hằng năm có khoảng 120 tỉ USD tiền mã hóa được đổ vào Việt Nam”.

Như vậy, lượng người sở hữu tài sản số tại thời điểm tháng 11-2024 tương đương khoảng 20% dân số. Còn trên bình diện toàn cầu, Việt Nam đứng thứ 2 trên thế giới về tỉ lệ người sở hữu tài sản số.

Do đó, ông Võ Trí Thành khẳng định Việt Nam cần phải thừa nhận thực tế này, từ đó cần có chính sách, khuôn khổ pháp lý để giám sát, kiểm soát rủi ro, cũng là để tạo ra những tác động tích cực.

Chuyên gia kinh tế TS. Võ Trí Thành. Ảnh: Ban KTTW

Những rủi ro liên quan đến tài sản số cũng đã được bàn đến rất nhiều, đó có thể là câu chuyện rửa tiền, ổn định tài chính. Tuy nhiên dù rủi ro có nhiều nhưng vẫn là xu hướng diễn ra, vì vậy chúng ta sẽ cần phải có những thích ứng.

"Câu chuyện ở đây không chỉ là tiền mà còn là công nghệ, còn là huy động nguồn lực. Nhìn từ góc độ khác, câu chuyện ở đây cần hướng đến là không chỉ tiền mã hóa mà các loại tài sản số nói chung. Nếu có sự quản lý tốt, ngoài nguồn lực thu được thuế cũng sẽ có nhiều lợi ích khác. Để hiện thực hóa các lợi ích, cần phải hướng đến trước tiên là bảo vệ nhà đầu tư và người tiêu dùng", ông Thành nhấn mạnh.

Cũng theo ông, tiền kỹ thuật số cũng có loại do tư nhân phát hành, nhưng cũng có loại do ngân hàng trung ương phát hành được gọi là “tiền số có chủ quyền”. Điều này cũng liên quan đến việc điều hành chính sách tiền tệ, thế nên cơ quan quản lý cần phải nghiên cứu để dần bắt kịp với xu thế chung.

"Để hướng đến quản lý tốt tiền kỹ thuật số nói riêng và tài sản số nói chung, trước tiên chúng ta có thể đi dần từ việc thí điểm trong quy mô nhỏ ban đầu, sau đó mở rộng dần quy mô", nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương đề xuất.

Cảnh báo rủi ro lừa đảo với đồng Pi nói riêng và tiền kỹ thuật số nói chung

Gần đây trên thị trường tiền số do các doanh nghiệp tư nhân phát hành, đồng Pi được coi như một hiện tượng. Vào lúc 3 giờ chiều ngày 20-2, tiền số Pi được chính thức niêm yết trên nhiều sàn giao dịch OKX, Bitget, Bitrue, HTX và BitMart (nhóm những sàn giao dịch tiền số lớn nhất thế giới). Trên sàn Bitget, vào lúc 15h chiều nay, giá đồng Pi hiện giao dịch ở mức 1,54USD/Pi.

Tại Việt Nam, các cộng đồng giao dịch tiền Pi rất đông đảo, có những hội nhóm trên mạng lên đến hàng chục nghìn người. Tuy nhiên các chuyên gia cảnh báo về rủi ro lừa đảo. Giới phân tích cho biết trong giai đoạn thị trường tiền số đi lên kéo dài từ cuối tháng 3-2020 đến giữa tháng 11-2021, các dự án tiền số mọc lên như nấm, kéo theo đó là nhiều nhóm lừa đảo cũng ra đời.

NGỌC DIỆP